Vì sao khí quyển sao Thổ lại nóng đến 80 độ C?
Mặc dù càng ngày chúng ta càng biết thêm rất nhiều về các hành tinh khác trong hệ mặt trời nhưng vẫn còn rất nhiều bí ẩn chưa được giải mã.
Một trong số những câu hỏi mở từ lâu nay là vì sao khí quyển của sao Thổ, một hành tinh khổng lồ đầy khí, lại nóng đến vậy ngay cả khi nó ở vào vị trí xa mặt trời nhất.
Khí quyển sao Thổ chủ yếu là khí hydrogen, ngoài ra còn có helium và một chút dấu vết của methane và nước đóng băng. Nhiệt độ ở đây có độ dao động rất lớn, một số khu vực nóng đến 800C, nhưng một số khu vực khác lại lạnh đến -2500C. Sao Thổ cũng là “nhà” của những cơn gió mạnh nhất trong hệ mặt trời, có những cơn gió có tốc độ hơn 1.170 km/ giờ.
Nhưng nhiệt độ khí quyển của hành tinh này lại là một điều bí ẩn. Do nó ở rất xa mặt trời nên không thể nhận được nhiều nhiệt từ mặt trời. Vậy cái gì khiến cho khí quyển của nó nóng đến vậy?
Một kết quả phân tích dữ liệu của tàu thám hiểm Cassini của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) cho thấy nguyên nhân rất có thể do hiện tượng cực quang. Giống như cực quang trên Trái Đất, các hành tinh khác cũng có cực quang, là khi gió mặt trời phản ứng với các hạt tích điện từ các hành tinh vệ tinh và tạo ra các dòng điện. Những dòng điện này không chỉ tạo ra cực quang mà còn sinh nhiệt.
Hình ảnh lớp biến màu cho thấy cực quang bên trên các đám mây ở cực Nam của sao Thổ, do phổ kế của tàu thám hiểm Cassini ghi lại vào ngày 1/11/2008.
Những đợt gió mạnh trên sao Thổ cũng đóng một vai trò trong vấn đề này, vì gió phân tán năng lượng mà các dòng điện sinh ra từ hai vùng cực đi đến khắp những nơi còn lại trên hành tinh. Ở hai cực, các dòng điện sinh ra đủ nhiệt làm cho khí quyển nóng gấp đôi so với nếu chỉ có nhiệt từ mặt trời chiếu vào.
Nhóm chuyên gia phổ ký hình ảnh cực tím (UVIS) của Mỹ cho biết các kết quả nghiên cứu này vô cùng quan trọng để chúng ta hiểu được tầng khí quyển trên cao của sao Thổ, nhờ đó chúng ta trả lời được câu hỏi vì sao tầng cao nhất của khí quyển ở đây lại nóng đến vậy trong khi các tầng còn lại thì lại lạnh.
Các kết quả nghiên cứu này của tàu thám hiểm Cassini đã được đăng trên tạp chí Thiên văn học Tự nhiên.
Phạm Hường
Bí ẩn về hành tinh có tên ngọt ngào... Kẹo Bông
Kẹo bông có thể giống như một món ăn. Nhưng nó thực sự là biệt danh của một lớp ngoại hành tinh độc đáo và hiếm có vừa được tìm thấy.
Dữ liệu mới từ Kính viễn vọng Không gian Hubble của NASA đã cung cấp manh mối đầu tiên về đặc tính hóa học của hai trong số các hành tinh siêu phồng nằm trong hệ thống Kepler 51. Hệ thống ngoại hành tinh này thực sự tự hào có ba siêu sao quay quanh một ngôi sao giống như Mặt trời trẻ.
Các quan sát gần đây của Hubble cho phép một nhóm các nhà thiên văn học tinh chỉnh các ước tính khối lượng và kích thước cho các đối tượng này, cũng như xác nhận tính chất "phồng" của chúng. Mặc dù có khối lượng nặng không bằng Trái đất, nhưng bầu khí quyển hydro / heli của chúng rất phình to, chúng có kích thước gần bằng sao Mộc. Nói cách khác, những hành tinh này có thể trông to và cồng kềnh như Sao Mộc, nhưng nhẹ hơn khoảng một trăm lần về khối lượng.
Nguồn ảnh: Inverse
Làm thế nào và tại sao khí quyển của chúng bay ra ngoài vẫn chưa được biết, nhưng đặc điểm này là cơ sở chính để điều tra khí quyển.
Sử dụng Hubble, nhóm nghiên cứu đã tìm kiếm bằng chứng về các thành phần, đặc biệt là nước, trong bầu khí quyển của các hành tinh, được gọi là Kepler-51 b và 51 d. Hubble quan sát các hành tinh khi chúng đi qua phía trước ngôi sao chủ của chúng, nhằm quan sát màu hồng ngoại của chúng lúc hoàng hôn.
Các nhà thiên văn học đã suy ra lượng ánh sáng được khí quyển hấp thụ trong môi trường ánh sáng hồng ngoại. Kiểu quan sát này cho phép các nhà khoa học tìm kiếm các dấu hiệu nhận biết về thành phần hóa học của các hành tinh.
Với sự trợ giúp của kính Hubble, họ đã tìm thấy quang phổ của cả hai hành tinh cho thấy không có bất kỳ dấu hiệu hóa học nào, và các đám mây trên các hành tinh này có thể bao gồm các tinh thể muối hoặc các sản phẩm quang hóa cực đoan, giống như các đám mây được tìm thấy trên mặt trăng lớn nhất của Sao Thổ, Titan.
Những đám mây này cung cấp cho nhóm nghiên cứu cái nhìn sâu sắc về cách Kepler-51 b và 51 d xếp chồng lên nhau trong trạng thái phủ các đám mây siêu phồng.
Các chuyên gia ủng hộ giả thuyết rằng, sự hình thành đám mây / khói mù siêu phồng này có liên quan đến nhiệt độ của các hành tinh này, khi chúng quá lạnh đến mức phải ngưng tụ.
Được biết, hệ thống này chỉ khoảng 500 triệu năm tuổi, trẻ hơn nhiều so với Mặt trời 4,6 tỷ năm tuổi.
Mời quý vị xem video: Bí ẩn ngôi sao kỳ lạ nhất vũ trụ. Nguồn video: Cuộc sống thực
Huỳnh Dũng
Thiên nhiên kì bí: Bí mật cơn bão mạnh nhất thiên hà Chưa có một thiết bị nào đủ mạnh để ghi lại những hình ảnh của bão sao Thổ - một trong những cơn bão mạnh nhất thiên hà. Trong năm 2013, một cơn bão lớn đã được phát hiện trên bề mặt sao Thổ bởi tàu vũ trụ NASA đang bay quanh hành tinh này. Đường kính mắt bão khoảng 1.250 dặm (2.000...