Vì sao béo phì lại có nguy cơ ung thư cao?

Tình trạng béo phì và thừa cân có sự gia tăng đáng báo động ở Việt Nam. Theo nghiên cứu của Viện dinh dưỡng quốc gia với người trưởng thành từ 25 đến 64 tuổi, tỷ lệ này cao báo động. Đây là yếu tố gia tăng bệnh ung thư.

Béo phì làm gia tăng nguy cơ ung thư?

Gia tăng béo phì

Kết quả điều tra dinh dưỡng trên 17,213 đối tượng tuổi từ 25 đến 64 tại 64 tỉnh/thành phố đại diện cho 8 vùng sinh thái toàn quốc cho thấy tỷ lệ thừa cân/béo phì (BMI> 23) là 16,3%, trong đó tỷ lệ tiền béo phì là 9,7% và tỷ lệ béo phì độ I và II là 6,2% và 0,4%.

Tỷ lệ thừa cân/béo phì đang gia tăng theo tuổi, cao hơn ở nữ giới cao hơn so với nam giới, cao hơn ở thành thị so với ở nông thôn (32,5% và 13,8%). Tỷ lệ béo bụng (tỷ số vòng bụng/vòng mông cao) là 39,75% và tăng theo tuổi trên cả nam và nữ. Mặt khác, có 20,9% đối tượng bị suy dinh dưỡng. Một số yếu tố liên quan đối với thừa cân/béo phì là khẩu phần ăn giàu thức ăn động vật, thói quen ăn ngoài gia đình, tăng sử dụng thức ăn nhanh, lạm dụng rượu bia và ít vận động.

Trên toàn cầu, theo cảnh báo của tổ chức y tế thế giới béo phì là một một vấn nạn. BS Nguyễn Văn Tiến – Bệnh viện Ung bướu TP.HCM cho biết béo phì có nguy gây ra nhiều loại bệnh, bao gồm cả ung thư. Ở phụ nữ béo phì làm tăng tỷ lệ mắc nhiều bệnh ung thư phụ khoa, bao gồm ung thư nội mạc tử cung, ung thư buồng trứng và ung thư vú.

Theo bác sĩ Tiến những người béo phì có nguy cơ ung thư đó là do sự liên quan giữa béo phì và các bệnh ung thư là hormone sinh dục, kháng insulin và một số cytokine khác. Không những thế, bệnh nhân béo phì có tiên lượng điều trị ung thư thành công không cao bằng người có chỉ số BMI bình thường.

Phụ nữ béo phì có nguy cơ mắc nhiều bệnh ung thư

Bác sĩ Tiến cho biết, khoa của ông thường xuyên gặp những phụ nữ có chỉ số BMI lớn trên 27 và bị ung thư đặc biệt ung thư phụ khoa, ung thư vú. Khoa Ngoại I, bệnh viện Ung bướu TP.HCM từng phẫu thuật cho bệnh nhân ung thư cổ tử cung vòng bụng lên tới 112 cm. Bác sĩ vô cùng vất vả mổ cho bệnh nhân.

Hơn nữa, bác sĩ Tiến cũng cảnh báo béo phì có thể gây khó khăn cho việc chẩn đoán và điều trị ung thư phụ khoa. Những xét nghiệm trước phẫu thuật có thể bị hạn chế nếu bệnh nhân béo phì. CT-scanner hoặc MRI có thể không thể quan sát rõ được các tương phản vì thành bụng quá dầy có thể làm tăng khoảng cách từ khối u tới bảng ghi kết quả. Đặc biệt là béo phì gây khó khăn cho việc sinh thiết nội mạc tử cung và nội soi bàng quang. Tại phương Tây, nhiều bệnh nhân thậm chí còn nặng hơn cả giới hạn trọng lượng cho bàn mổ và giường bệnh viện.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng có khoảng 40 % bệnh nhân ung thư nội mạc tử cung có tình trạng béo phì. Sự tương tác giữa béo phì, estrogen, tình trạng kháng insulin và cơ chế sinh ung đã được nghiên cứu rất kỹ. Do đó, mô mỡ sẽ chuyển hóa androstenedion thành estrogen và đây là nguồn estrogen chính ở những phụ nữ mãn kinh.

Béo phì cũng làm gia tăng ung thư buồng trứng, ở những bệnh nhân béo phì (BMI> 30 kg/m2) có nguy cơ ung thư buồng trứng tăng 30%. Nguyên nhân của việc gia tăng nguy cơ này được cho là có liên quan đến sự thay đổi nội tiết ở những bệnh nhân béo phì.

Giả thuyết cho rằng ở những bệnh nhân mãn kinh, việc béo phì sẽ làm tăng nồng độ estrogen nội sinh trong máu được tổng hợp từ mô mỡ. Trong các loại giải phẫu bệnh thì béo phì liên quan đến carcinôm tế bào sáng nhưng ít liên quan đến carcinôm dạng nội mạc tử cung và carcinôm tiết nhầy.

Phụ nữ thừa cân có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn so với phụ nữ có cân nặng bình thường, đặc biệt là giai đoạn mãn kinh. Thừa cân cũng làm tăng 1,5- 2 lần nguy cơ tái phát ở những bệnh nhân đã bị ung thư vú.

Nguyên nhân là do tế bào mỡ sản xuất ra estrogen, càng nhiều tế bào mỡ có nghĩa là càng nhiều estrogen trong cơ thể và estrogen có thể kích thích ung thư vú phát triển. Tuy nhiên mối quan hệ giữa thừa cân và ung thư vú rất phức tạp và bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Ví dụ như vị trí của mỡ thừa: Mỡ thừa xung quanh bụng tăng nguy cơ bị ung thư vú hơn so với cùng lượng mỡ thừa ở hông và đùi.

Chính những nguy hiểm của thừa cân béo phì, các bác sĩ khuyến cáo cách tốt nhất hãy lập một chế độ dinh dưỡng phù hợp và tập thể dục ngay từ hôm nay. Chị em phụ nữ lười tập thể dục và càng nhiều tuổi thì việc giảm cân càng khó khăn hơn. Hướng dẫn chế độ ăn uống để giảm cân cho người Mỹ cụ thể như sau: Ăn ít hơn 10% calo mỗi ngày từ đường. Ăn ít hơn 10% calo mỗi ngày từ chất béo bão hòa. Ăn ít hơn 2,3mg muối mỗi ngày. Nên ăn nhiều rau củ quả, giảm tinh bột, đường, rượu bia là cách tránh tối đa nguy cơ ung thư.

Theo infonet