Về Tam Thanh “giải nhiệt” với canh xương rồng

HOÀI SƠN16:51 23/06/2020

Ít ai nghĩ rằng, loài xương rồng gai góc, mọc lên từ vùng cát quanh năm đón nắng và gió, lại là một món ăn đặc sản “lạ” của người dân xứ biển Tam Thanh.

Loại xương rồng bốn cạnh đặc trưng của vùng biển Tam Thanh.

Trong cái nắng của ngày đầu tháng 6, chúng tôi về xã Tam Thanh (TP Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam) để tìm món canh xương rồng có một không hai. Canh xương rồng nấu với cá biển vừa là món ăn “lạ” mà lại dân dã, đậm đà hương vị biển cả, vừa là món ngon đãi khách quý khi mỗi lần ghé thăm.

Video đang HOT

Gọi là “lạ” vì mấy ai nghĩ rằng loài xương rồng gai góc này lại là món ăn ngon tuyệt vời đến như vậy. Canh xương rồng mang hương vị dân dã vì nguyên liệu là những đọt non xương rồng, lá chua dại hái sau vườn nhà, là những con cá biển còn tươi roi rói khi vừa được đánh bắt. Còn canh xương rồng “quý” vì ngày nay không còn mấy nhà còn trồng loại xương rồng này nữa, cũng không còn mấy ai biết cách nấu món này và đặc biệt cách làm cũng khá kỳ công.

Theo lời giới thiệu của người dân địa phương, chúng tôi tìm đến nhà bà Bảy Hữu (tên thật là Phạm Thị Mai, 73 tuổi, trú thôn Trung Thanh, xã Tam Thanh) người có kinh nghiệm nấu món canh xương rồng cá biển đặc biệt này. Bà Hữu chia sẻ: “Món canh xương rồng ni tồn tại lâu đời lắm rồi, thời bà còn nhỏ mẹ bà đã nấu cho mà ăn rồi. Mẹ bà thường nói vui là “canh chua khế Đài Loan” cho thêm phần hấp dẫn và cũng là cách nói để lấp đi cuộc sống nhọc nhằn, nghèo khó thời xưa. Giờ thì dễ gì tìm ra được loại xương rồng này nữa, dọc bờ biển họ xây bờ kè chắn sóng nên đã chặt hết xương rồng đi rồi. Trong làng thì cũng chỉ còn vài ba hộ trồng sau vườn nhà, để lâu lâu nấu canh chua mà đãi khách quý thôi”.

Món canh xương rồng nấu với cá đục đậm vị quê hương.

Loại xương rồng được nấu canh phải là loại xương rồng bốn cạnh đặc trưng của vùng đất xứ biển này. Xương rồng sau khi cắt lấy phần đọt non mọc trên cùng, thì phải gọt hết cạnh gai, lột sạch lớp màng mỏng trắng ở các cạnh rồi mới được thái từng lát mỏng. Xương rồng được thái ra tựa như những ngôi sao đang tỏa sáng nhưng chỉ có 4 cánh.

Để khử mùi và làm sạch mủ xương rồng, người nấu thường ngâm những lát xương rồng vừa thái trong nước muối, sau đó vớt ra vắt cho thật ráo nước rồi mới nấu ăn được.

Cá để nấu canh với xương rồng có thể là cá đục, cá lạt, cá ồ… miễn là cá biển tươi và có mùi tanh nấu mới ngon. Cá được làm sạch, cắt khúc cho vừa ăn và phải được ướp bằng nước mắm ớt tỏi, thêm một xíu bột nêm… rồi cho vào nồi sơ chế. Khi cá vừa chín tới, đổ nước xâm sấp rồi cho xương rồng vào, đợi khi sôi cho lá chua vào, nêm nếm chút gia vị là tắt bếp.

Mùa hè ở xứ biển Tam Thanh, bữa trưa chỉ cần một bát canh chua xương rồng kèm với chén nước mắm cá cơm là ngon “hết sẩy”. Vị xương rồng chua chua, dai dai hòa cùng với vị ngọt của cá làm ta cảm nhận được hương vị mặn nồng của biển cả. Cái hương vị dân dã xa xưa, mộc mạc, đơn giản như tính cách con người nơi đây tuy nghèo nhưng ấm tình con người xứ biển miền Trung!

Canh xương rồng đặc sản Tam Thanh

Xương rồng sống ở những vùng đất khô cằn. Với nhiều người, thật khó tưởng tượng loại cây này lại là đặc sản của người dân Quảng Nam, đặc biệt là ở Tam Thanh với món canh xương rồng.

Canh xương rồng. Ảnh: KIỀU MAI

Thực ra, ở xứ biển Quảng Nam, từ xưa xương rồng đã là nguyên liệu trong các bữa ăn với đủ cách chế biến: xào, kho cá, làm gỏi, nấu canh... Với người Tam Thanh, canh xương rồng vừa là món dân dã vừa là món ngon đãi khách quý. Dân dã vì nguyên liệu gắn liền xứ biến, dễ tìm. Quý vì ngày nay không mấy ai còn nấu món này và cách làm cũng khá kỳ công. Nguyên liệu chính gồm cá biển, đọt non xương rồng và lá chua (loại dây leo mọc bụi ở ven những vùng quê xứ Quảng, ở miền Tây gọi là bụp giấm). Lá rau chua có hình răng cưa, vị chua thanh, nhè nhẹ như lá me đất, lá càng già thì vị chua càng đậm.

Cá để nấu canh có thể là cá leo, cá thu, cá lạt, cá ồ... miễn là cá biển tươi. Cá được làm sạch, cắt khúc vừa ăn và ướp bằng nước mắm nhỉ, chút muối, bột nêm trong khoảng 10-15 phút. Kỳ công nhất là sơ chế xương rồng. Loại xương rồng ba cạnh được cắt đoạn khoảng 10cm (lấy từ phần đọt xuống), gọt hết cạnh gai, lột sạch lớp màng mỏng trắng ở các cạnh, cắt lát mỏng khoảng 2-3mm. Xương rồng cắt ra tựa như những ngôi sao, nhưng chỉ có 4 cánh. Để khử mùi, bớt nhớt, sạch mủ xương rồng, người ta ngâm những lát xương rồng vào nước muối trong 20-30 phút, sau đó vớt ra vắt cho ráo nước. Chuối chát gọt vỏ, cắt lát vừa ăn. Sau khi chuẩn bị tất cả các nguyên liệu, cá được cho vào nồi sơ chế, đổ nước xăm xắp. Khi cá vừa chín, lần lượt cho chuối chát, xương rồng vào; sau đó là lá chua, nêm nếm chút gia vị là tắt bếp. Có thể để thêm vài cọng rau húng lủi vào khi dọn món.

Vị cá biển tươi ngọt, vị chua nhẹ của các loại nguyên liệu đã tạo nên món canh khá hấp dẫn và thanh đạm trong những ngày nắng nóng. Những lát xương rồng dai dai, giòn giòn, chua nhẹ càng làm cho món ăn thêm độc đáo. Xương rồng còn được giới khoa học ẩm thực quốc tế coi là một loại siêu thực phẩm mới, có nhiều dược tính trị mệt mỏi, căng thẳng, các bệnh tiểu đường, gai cột sống, cao huyết áp...

Bánh khọt và loạt món ngon hút khách tại Vũng Tàu Vũng Tàu (Bà Rịa - Vũng Tàu) là điểm đến được nhiều du khách chọn lựa trong kỳ nghỉ hè. Bên cạnh vẻ đẹp vốn có của thành phố biển, các món sau cũng là điều đốn tim tín đồ xê dịch. Bánh xèo là món ăn quen thuộc, hút khách ở cả 3 miền. Du khách khi đến Vũng Tàu có thể...