Về rẫy ăn còng

Theo dõi VGT trên

Mặc nắng gay gắt miền Trung, các mẹ các chị ở đây càng cười tươi, vì họ tin chắc sẽ có mẻ mắm còng ưng ý.

Đứng cạnh một góc sông Vàm Cỏ, anh Tám Nhịn ở ấp Muôn Nghiệp, xã Bình Đông, thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang, chỉ tay ra mặt sông, giọng trìu mến: “Khúc sông này có dòng nước xoáy ngầm mạnh dữ dội lắm. Cũng chỉ có chỗ này, đám cá ngát, chìa vôi, bông lau… thường lui tới kiếm mồi”.

Về rẫy ăn còng - Hình 1

Còng ở vùng nước lợ gần cửa sông

Khoảng 50 năm trước, vùng đất anh Tám sống hiện nay là dãy ruộng “biền dai”, thuỷ triều và cá tôm lên xuống thoải mái, ngày hai lượt. Thời đó, người ta chỉ trồng lúa một vụ/năm, toàn những giống chịu phèn lợ và kháng sâu bệnh tốt như huyết rồng, nàng co… nên không cần thuốc trừ sâu. Nhờ vậy, đám còng chạy đỏ rẫy, lũ tôm đất, tôm bạc búng nghe tanh tách dưới chân ruộng, bọn cá bống kèo lội lềnh khênh ở mấy vũng trâu nằm… Cái ngon thuần phác thật gần kề!

Ấm áp quà sông

Video đang HOT

Được biết, ngày trước, từ cuối tháng mười âm lịch, sau vụ gặt, dù thất hay trúng mùa dân “khổng tước nguyên” (gò có nhiều chim công đậu) đều nấu mâm cơm gạo mới cúng thần nông, vị thần bảo hộ mùa màng. Họ nhanh tay bắt con cá lóc đồng mập ú trong ao, con cua biển “chắc nụi” ngoài bìa rẫy đem nướng trui, pha dĩa mắm còng thật khéo, cắt mớ đọt rau lang mập mạp, bới tô cơm gạo mới… thành kính khấn vái, nguyện cầu cho mưa thuận gió hoà, mùa lúa sau trúng hơn mùa trước.

Còng có nhiều loại, mỗi loại hợp với vài kiểu chế biến khác nhau. Ví như còng chìa vôi, có một càng to khệnh khạng, màu vàng tươi hoặc nửa vàng nửa xanh rất bắt mắt. Thịt càng rất ngọt thơm, nên người ta chỉ dùng móc sắt ngoé lấy càng nó đem rang hoặc nướng ăn chơi. Còng ta thịt ngọt nhưng ít gạch, hợp với các món rim, lăn bột chiên… ăn cơm. Nhỏ con hơn còng ta, dáng bò lom khom trông thật khổ sở nhưng cho nhiều gạch và rất béo, đó là còng quều. Từ cuối tháng mười âm đến tháng giêng, thịt da chúng đầy đặn hơn. Bắt chúng về ủ mắm thì ngon khỏi chê.

Nỗi buồn mắm “tiến vua”

Mùa này, nắng chang chang nóng bức không kém cái nắng miền Trung. Thế mà hay! Không có nắng gắt, mắm còng sẽ không chín tới. Mặc nắng gây “nổi đom đom mắt”, các mẹ các chị ở đây càng cười tươi, vì họ tin chắc sẽ có mẻ mắm còng ưng ý. Mắm ủ khoảng một tháng là ăn được. Nhưng vẫn chưa thật ngon. Phải để trong mát thêm vài tháng nữa, mắm mới thật hao cơm! Cứ vậy, họ trữ để dùng dần quanh năm.

Còn một “bí sử” về loại mắm nhà quê này. Theo ông Nguyễn Phúc Ưng Viên, hoàng thân triều Nguyễn, hiện ở Gò Vấp, thời đức bà Từ Dũ (Phạm Thị Hằng) làm dâu đất thần kinh, mắm còng cũng từng thuyết phục được nhiều cái lưỡi kén ăn chốn cung đình. Thời ấy, cứ đến xuân hè, ghe bầu chở thổ sản từ Gò Công như: mắm còng, mắm tôm chà, mắm nghêu… ra Huế cho bà Từ Dũ, để khuây khoả nỗi nhớ quê!

Về rẫy ăn còng - Hình 2

Mắm còng, một đặc sản có vị rất riêng

Nhưng ông Ưng Viên khẳng định, vua xưa không hề ăn các loại mắm tiến cung, vì sợ bị đầu độc. Mặc dù không được vua “ngự”, song mắm còng cũng góp phần vỗ về tâm hồn người xa xứ như bà Từ, giúp bà toàn tâm gánh tròn vai mẫu nghi thiên hạ và làm một bà mẹ mẫu mực cho hậu thế noi theo.

Thiếu vắng mắm còng lột!

Nguyên liệu để làm mắm còng chua đạt hàng đệ nhất khoái, không thể thiếu con còng lột tự nhiên. Cũng như cua, ba khía, khi chuẩn bị lột xác còng tích trữ thật nhiều dinh dưỡng, cao điểm là giai đoạn hai da (còng cốm). Còng tách bỏ “bọng đái”, rửa sạch, để ráo, cho uống vài ly rượu đế. Không thể thiếu vài cục cơm nếp nấu nhão, mấy cọng củ riềng hoặc củ gừng non xắt nhuyễn để mắm nhanh lên men. Vẫn chưa hoàn hảo, cần thêm nắm lá chùm ruột nửa non, nửa “dày dày” (không quá già) và năm ba lát mía còn da lèn chặt lại. Hũ dùng nhận mắm là những vật dụng bằng gốm như vịn, tĩn, khạp nhỏ – bên trong không tráng men. Đậy kín, để ở chỗ nắng râm. Đợi ba ngày sau đã ngon ăn!

Hiện còng lột đang khan hiếm, nên gia đình anh Tám Nhịn nghĩ ra cách xả chất vôi từ con còng chắc, để ủ ra một loại mắm còng dẻo khá độc đáo. Anh Tám không giấu nghề, cởi mở chia sẻ: “Ban đầu nhận 1 ký mình còng ngập trong dung dịch đun sôi để nguội gồm: nước mưa, 8g đường, 4g muối và mớ ớt hiểm giã. Mười ngày sau chất vôi sẽ nổi hết lên trên. Đổ ra hết. Vắt khô. Gia vị thêm, ủ lại, chờ chua”. Nhưng anh Tám cho rằng mắm còng dẻo ăn chỉ “đỡ ghiền thôi”, chứ sao bằng mắm còng lột.

Theo Tấn Tới (Sài Gòn tiếp thị)

Tốn cơm với cá kèo kho dưa cải

Vị beo béo đặc trưng của cá kèo cùng chua giòn của dưa cải đưa cơm cực kỳ.

Nếu có dịp ghé miền Tây vào mùa cá kèo, bạn hãy thưởng thức món ngon độc đáo này. Và tôi tin chắc trước khi ra về, trong nhật ký hành trình của bạn sẽ ghi thêm một món ngon dân dã độc đáo của miền sông nước.

Tôi còn nhớ khoảng thập niên 1960, về Cà Mau thăm người thân vào mùa cá kèo, người dân nơi đây mỗi lần giở đáy lên được hàng trăm ký. Vì cá quá nhiều, không đủ lu, hũ để chứa, nên có người phải đào hầm nhỏ cặp mé kênh để rộng cá. Con cá kèo thuở ấy giá rất rẻ, bán cũng như cho. Chính vì thế trong từ ngữ dân gian Nam bộ còn lưu truyền từ mua vé xem cải lương "hạng cá kèo" (ám chỉ vé hạng bét, hạng bình dân giá rẻ ngồi cuối rạp!) đến ngày nay.

Cá kèo (còn gọi cá bống kèo) là loại cá da trơn sinh sống ở môi trường tự nhiên vùng nước lợ, nhiều nhất là ở Cà Mau. Cá kèo xuất hiện vào mùa mưa (nhiều nhất vào con nước rong), khi những hang cá bị chìm sâu dưới nước, khiến chúng nổi lên trôi theo dòng chảy trên các kênh rạch trông từ xa tựa như những trái mù u. Và người dân nơi đây thường đóng đáy để đánh bắt.

Nói thế có lẽ chỉ là hoài niệm vì bây giờ con cá kèo đã "lên ngôi" và nghiễm nhiên vào các quán ăn, nhà hàng với những tên gọi mỹ miều là món "đặc sản", giá cả cũng không còn rẻ như xưa nữa.

Tốn cơm với cá kèo kho dưa cải - Hình 1

Đĩa cá kèo kho dưa cải dân dã- Ảnh: Thanh Tâm

Cá kèo sở dĩ được mọi người ưa chuộng vì hương vị đặc biệt khó quên do bộ ruột cá béo, mật cá đăng đắng. Ai ăn cá kèo mà không ăn được bộ ruột cá kể như chưa phải là người sành ăn. Cá kèo chế biến được nhiều món ăn đặc trưng của miền đồng bằng sông nước Cửu Long: cá kèo kho mặn, nấu canh chua, nướng ống sậy, nhúng lẩu, kho mắm, làm khô... Nhưng đặc biệt dân dã và dễ làm là cá kèo kho dưa cải.

Cá kèo mua ở chợ (hay đánh bắt được) phải lựa cá còn thật tươi cho vào rổ. Xé nhỏ lá chuối tươi bỏ lên và dùng tay chà xát, xả nước lạnh vài lần cho sạch nhớt. Dùng dao cắt bỏ phần miệng và đuôi cá (không mổ bụng bỏ ruột), thế là xong. Người có kinh nghiệm luôn dặn đừng dùng muối chà xát cũng như cắt cá ra làm đôi khi chế biến cá sẽ cứng mất ngon.

Kế đến, dưa cải (chọn loại dưa có vị chua) rửa sạch, cắt bỏ lá chỉ lấy cọng, xắt lát mỏng vắt ráo. Cho dưa cải vào chảo xào với mỡ (dầu) tỏi cho thơm. Đổ nước lạnh vào ngập xâm xấp với dưa cải và cho gia vị (nước mắm, bột ngọt, đường, nước màu...) cho vừa khẩu vị và màu sắc hấp dẫn. Điều chỉnh lửa liu riu cho đến khi nước ướp thấm vào, dưa cải vừa mềm cho cá kèo vào.

Cá kèo "nhát" lửa chín nhanh, chờ lửa sôi vài dạo, dùng đũa bẻ cá gãy ra làm đôi là được. Cho thêm hành lá xắt nhuyễn vào chảo nhắc xuống, múc ra đĩa. Muốn đậm đà hương vị và màu sắc bắt mắt cho vài trái ớt hiểm chín và một ít tiêu xay vào là xong.

Cầm đũa gắp phần đầu (nơi có ruột cá) cùng với miếng dưa cải cho vào miệng nhai chậm rãi, sẽ cảm nhận được vị "đăng đắng, beo béo đặc trưng" của mật hòa quyện cùng vị chua chua, giòn giòn của dưa cải như kích thích mọi giác quan. Thêm miếng cơm nóng vào nữa khiến bao tử bạn như thôi thúc đòi ăn tiếp chén thứ hai, thứ ba... Thoáng chốc, nồi cơm được vét sạch veo lúc nào không hay biết!

Theo Thanh Tâm (tuoitreonline)

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Hôm nay nấu gì: Bữa cơm 4 món bình dân nhưng ngon miệng, đủ dinh dưỡng
17:03:19 05/11/2024
Khách Việt thất vọng sau bữa ăn phải chờ 5 tiếng tại quán trứ danh Thái Lan
10:16:08 05/11/2024
Hôm nay nấu gì: Cơm tối toàn món chẳng ai có thể chối từ
17:07:37 04/11/2024
Bí đao đừng mang nấu canh nữa, thêm 2 thìa này đem chế biến, khi cắn vào sẽ có cảm giác như đang ăn thịt nướng
06:05:25 05/11/2024
Ăn loại củ quen thuộc này ít nhất 5 lần mỗi tuần giúp giảm nguy cơ mắc ung thư
06:05:51 05/11/2024
4 cách chế biến cà tím không còn sợ độc lại được món thơm ngon, người tiểu đường ăn sẽ giúp ổn định đường huyết
06:03:33 05/11/2024
Công thức bánh gà nhồi phô mai béo ngậy, thơm ngon khó cưỡng
06:04:59 05/11/2024
"4 món vị chua" ngon đậm đà bạn nên nấu ăn lúc này: Vừa hợp thời tiết lại giúp cơ thể bồi bổ, tăng sức đề kháng
06:07:00 05/11/2024

Tin đang nóng

Hóng: Người đẹp Vbiz đã có bạn trai, rầm rộ tin hẹn hò đồng giới chỉ là cú lừa?
22:33:01 05/11/2024
Đen Vâu lộ diện sau thời gian dài ở ẩn giữa tin đồn lên chức "bố bỉm"
21:47:13 05/11/2024
20 trẻ mầm non nhập viện nghi ăn nhầm thuốc chuột: Cô Hiệu phó tiết lộ lý do
21:57:23 05/11/2024
Ca sĩ Quốc Kháng vừa bị bắt vì lừa chạy án giá 9 tỉ đồng là ai?
23:13:51 05/11/2024
Thực đơn tiệc sinh nhật trong tù của Sean 'Diddy' Combs gây sốc
23:22:24 05/11/2024
Phương Trinh Jolie: Khi xấu xí, thất bại... tôi chỉ có Lý Bình
23:24:24 05/11/2024
Quán quân The Masked Singer thừa nhận ngoại tình với người cũ dù đã có 2 con
23:18:37 05/11/2024
Chăm sóc mẹ ở viện nửa tháng, cô hàng xóm đến thăm, đưa xem bức ảnh mà tôi tức điên người vì âm mưu của chồng
06:14:10 06/11/2024

Tin mới nhất

Bí quyết làm món bánh ăn sáng từ cà rốt giòn tan, ngọt ngào, bổ dưỡng với công thức cực kỳ đơn giản

06:04:02 06/11/2024
Đây là một món ăn nhẹ lý tưởng cho bữa sáng, bữa xế chiều hoặc bất kỳ lúc nào bạn muốn thưởng thức một món ăn ngon miệng và dễ làm.

Tiết lộ loại rau có thể 'chống' lại bệnh tiểu đường, giá bình dân và có cách nấu rất ngon

06:01:07 06/11/2024
Bắp cải có thể làm được một số món như luộc, hấp, xào hoặc nấu canh, trong đó xào là cách khá phổ biến vì không đơn điệu như luộc hay hấp mà cách làm cũng khá đơn giản.

Cách làm lòng xào dưa chua giòn ngon tại nhà

05:55:57 06/11/2024
Lòng xào dưa là món ăn được nhiều người yêu thích. Hãy cùng tìm hiểu ngay cách làm món lòng xào dưa chua giòn ngon tại nhà nhé.

Cách làm trứng cút sốt chua ngọt đậm đà, hao cơm

05:55:09 06/11/2024
Món trứng cút sốt chua ngọt đáp ứng khẩu vị của cả trẻ em lẫn người lớn, giàu dinh dưỡng, giá thành rẻ và không khó làm.

Cách làm món thịt ba rọi kho cùi dừa đơn giản

05:54:24 06/11/2024
Thịt ba rọi (ba chỉ) kho cùi dừa là món ăn thơm ngon, bổ dưỡng và dễ làm, phù hợp với bữa cơm gia đình. Hãy tham khảo ngay công thức dưới đây nhé!

Cách làm món bột chiên ngon chuẩn vị

05:53:44 06/11/2024
Bột chiên là món ăn mà bất cứ người trẻ nào ở TP.HCM cũng vài lần lê la góc đường, vỉa hè thưởng thức một cách ngon lành.

Tai heo trộn với thứ rau dại, ăn kèm phồng tôm ngon hết sảy

05:59:13 04/11/2024
Nộm tai heo rau má là sự kết hợp hoàn hảo giữa độ giòn sần sật của tai heo và vị thanh mát của rau má. Món ăn trở nên hấp dẫn hơn khi được thưởng thức cùng với phồng tôm chiên giòn.

Ức gà hay bị chê khô, đem xào thế này mềm ngon thơm nức, nhớ nấu nhiều cơm kẻo thiếu

05:58:20 04/11/2024
Ức gà hay bị chê khô, đem xào thế này mềm ngon thơm nức, nhớ nấu nhiều cơm kẻo thiếu. Chỉ vài bước đơn giản sẽ có ngay món ăn cực ngon lại đậm đà từ ức gà.

Thử ngay món canh này ngon hơn cả cá và thịt này dù chỉ kết hợp 2 nguyên liệu rẻ tiền mà cách nấu rất đơn giản

05:57:26 04/11/2024
Món canh thơm ngon, mềm mướt với mùi thơm vừa phải của các nguyên liệu gia vị sẽ khiến bạn muốn ăn ngay lập tức.

Loại lá được mệnh danh là 'hàu thực vật', tốt cho thận: Người Việt thường làm gia vị, vừa bổ vừa ngon

05:54:18 04/11/2024
Lá hẹ không chỉ góp phần mang lại hương vị đặc trưng cho nhiều món ăn, mà còn sở hữu nhiều lợi ích sức khỏe được ví như hàu thực vật , đặc biệt là với nam giới.

3 gợi ý hộp cơm dinh dưỡng giúp chị em văn phòng ăn hoài mà không mập

05:53:22 04/11/2024
Trên đây là 3 món ăn vừa ngon vừa bổ dưỡng dành cho dân văn phòng. Ngoài ra, bạn hãy mang theo một ít trái cây có sẵn ở nhà để làm món tráng miệng, giúp tăng cường sức đề kháng

Gợi ý bữa tối cuối tuần cực ngon, để dành đãi khách hay cả nhà cùng "đánh chén" đều thích hợp

17:40:24 03/11/2024
Bữa tối cuối tuần cực ngon, để dành đãi khách hay cả nhà cùng đánh chén đều thích hợp. Mẹt thịt bò này có đủ món ngon và hấp dẫn khiến ai thưởng thức cũng phải thích mê.

Có thể bạn quan tâm

Những trải nghiệm tuyệt vời vào buổi sáng sớm khi du lịch Phú Quốc

Du lịch

07:50:15 06/11/2024
Không có gì thú vị hơn việc để chân trần chạy bộ trên bãi biển vào sáng sớm. Hãy hít thở sâu không khí trong lành và tận hưởng sự mềm mại của cát trắng dưới chân bạn. Bạn sẽ cảm thấy mát mẻ với làn gió biển mơn man.

Đà Nẵng: Phát hiện nhiều hàng nhái, hàng giả thương hiệu Chanel, Gucci...

Pháp luật

07:45:48 06/11/2024
Nhiều cửa hàng tại Q.Sơn Trà, khu vực biển Đà Nẵng, bị xử phạt vì bán hàng giả, hàng nhái các thương hiệu nổi tiếng...

HIEUTHUHAI đáp trả "chẳng giống ai"

Sao việt

07:42:07 06/11/2024
HIEUTHUHAI đã đăng tải một bài viết về antifan và sau đó xóa rất nhanh, nhưng cuối cùng vẫn không qua mắt được cộng đồng mạng.

6 người trú mưa dưới gầm máy kéo, 2 người bị cán tử vong ở Đắk Lắk

Tin nổi bật

07:40:08 06/11/2024
6 người chui xuống gầm máy kéo trú mưa. Lúc sau xe bất ngờ di chuyển, 4 người nhanh chóng rời gầm xe chạy ra ngoài nên thoát nạn, 2 người bị cán tử vong.

Chi tiết "tố cáo" Lưu Diệc Phi lừa dối hàng triệu người trong sự kiện hot nhất Cbiz

Sao châu á

07:37:56 06/11/2024
Lưu Diệc Phi bị soi nhan sắc trên thảm đỏ khác xa ảnh studio của cô đăng tải trước giờ G. Mỹ nhân này đã nhờ cậy đến photoshop để có vóc dáng mảnh mai hơn

Công tác bầu cử tại Mỹ diễn ra thuận lợi

Thế giới

07:29:07 06/11/2024
Ngày 5/11 (theo giờ bờ Đông của Mỹ), hàng chục triệu cử tri New York và các bang ở bờ Đông đã tới các điểm bầu cử để bỏ phiếu bầu trong khuôn khổ cuộc tổng tuyển cử tại nước này.

Cưới nhau 7 năm nhưng vẫn chưa được làm đàn bà, một hôm tôi chủ động rồi chết lặng khi biết sự thật về chồng

Góc tâm tình

07:06:32 06/11/2024
Nghe chồng nói mà tôi điếng người kinh ngạc, bảo sao suốt bao nhiêu năm chung sống anh chưa một lần chạm vào người mình.

Hoa hậu Khánh Vân diện váy cưới 'không đụng hàng', khoe body cực 'cháy'

Người đẹp

06:52:36 06/11/2024
Khác với hình ảnh những chiếc váy cưới trắng thướt tha, tạo hình cực slay này của Hoa hậu Khánh Vân khiến nhiều người trầm trồ.