Vật thể phát xung sóng kỳ lạ trong Dải Ngân hà thách thức hiểu biết của giới khoa học

Mạnh Dương11:00 09/06/2025

Một vật thể lặp lại xung vô tuyến và tia X đều đặn mỗi 44 phút được phát hiện cách Trái Đất 15.000 năm ánh sáng, gây sửng sốt cho giới thiên văn .

Một nhóm các nhà khoa học quốc tế vừa phát hiện một vật thể vũ trụ bí ẩn trong Dải Ngân hà, phát ra các xung sóng vô tuyến và tia X mạnh mẽ theo chu kỳ hai phút, lặp lại đều đặn mỗi 44 phút. Vật thể có tên ASKAP J1832-0911, nằm cách Trái Đất khoảng 15.000 năm ánh sáng.

Đây là lần đầu tiên một vật thể thuộc nhóm “period transients” (vật thể phát xung chu kỳ dài) lại phát ra cả tia X – một loại bức xạ năng lượng cao thường chỉ bắt gặp trong môi trường cực nóng hoặc cực mạnh. Phát hiện này được xem là có thể mở ra một hướng nghiên cứu hoàn toàn mới trong vật lý thiên văn.

ASKAP J1832-0911 được phát hiện vào tháng 12/2023 nhờ kính thiên văn ASKAP ở Australia. Tháng 2/2024, vật thể tiếp tục phát ra những xung sóng vô tuyến cực sáng – nằm trong số chưa tới 30 vật thể từng đạt mức độ này. Tình cờ, kính thiên văn không gian Chandra X-ray Observatory của NASA đang quan sát cùng vùng trời và ghi nhận được các xung tia X đồng thời. Tuy nhiên, sáu tháng sau, khi Chandra quan sát lại, tia X đã không còn xuất hiện.

Vùng trời quanh ASKAP J1832-0911 với dữ liệu từ Chandra, MeerKAT và kính thiên văn Spitzer.

Điều này cho thấy ASKAP J1832-0911 không chỉ phát xung định kỳ mà còn có mức độ phát xạ biến đổi theo thời gian. Đội nghiên cứu cũng sử dụng thiết bị CRACO để xác nhận chu kỳ xung và liên kết tín hiệu giữa sóng vô tuyến và tia X. Dữ liệu thu thập từ nhiều kính thiên văn tại Mỹ, Nam Phi, Ấn Độ… cho thấy đây là một nỗ lực hợp tác toàn cầu.

Video đang HOT

Về bản chất, giới khoa học vẫn chưa xác định chính xác vật thể này là gì. Một số giả thuyết cho rằng đây có thể là magnetar ( sao neutron có từ trường cực mạnh) hoặc sao lùn trắng trong một hệ sao đôi. Tuy nhiên, theo tiến sĩ Andy Wang – người dẫn đầu nhóm nghiên cứu – không giả thuyết nào giải thích trọn vẹn hiện tượng phát xung đặc biệt này.

“Khả năng đây là một dạng vật thể hoàn toàn mới hoặc liên quan đến cơ chế vật lý chưa từng biết tới”, ông Wang nhận định. Nhóm nghiên cứu hy vọng các quan sát tia X trong tương lai sẽ giúp xác định thêm các đặc điểm như nhiệt độ, kích thước và nguồn gốc của vật thể.

Phát hiện hàng trăm vật thể có sắp xếp kỳ dị gần trung tâm Ngân hà

Một nhóm các nhà vật lý thiên văn quốc tế đã phát hiện ra hàng trăm cấu trúc bí ẩn ở trung tâm Dải Ngân hà.

Theo một nghiên cứu được công bố vào ngày 2.6 trên Tạp chí Vật lý thiên văn, các "sợi" vũ trụ đơn tuyến này là hàng trăm sợi thẳng đứng với mặt phẳng Ngân hà hoặc sợi xuyên tâm Ngân hà. Chúng là các khối khí phát sáng thon dài có khả năng bắt nguồn từ vài triệu năm trước khi dòng chảy ra từ Sagittarius A* (lỗ đen siêu lớn trung tâm của Dải Ngân hà) tương tác với các vật chất xung quanh. Các sợi này có chiều dài tương đối ngắn, mỗi sợi dài từ 5 đến 10 năm ánh sáng.

Phát hiện này được đưa ra gần 40 năm sau khi Farhad Yusef-Zadeh và các nhà nghiên cứu khác phát hiện ra một quần thể khác gồm gần 1.000 sợi đơn tuyến, thẳng đứng và lớn hơn nhiều với chiều dài lên tới 150 năm ánh sáng, gần trung tâm Ngân hà. Yusef-Zadeh và các cộng sự cũng đã tìm thấy thêm hàng trăm sợi được ghép nối và tập hợp lại trong cùng một khu vực vào năm 2022. Họ nhận ra rằng các sợi này có khả năng liên quan đến hoạt động của hố đen Sagittarius A* hơn là vụ nổ siêu tân tinh mà họ đã từng nghĩ đến trước đây. Nghiên cứu mới vừa củng cố, vừa xây dựng dựa trên những phát hiện trước đó.

Yusef-Zadeh, Giáo sư vật lý và thiên văn học tại trường Khoa học và Nghệ thuật Weinberg thuộc Đại học Northwestern, cho rằng việc phát hiện ra "cư dân mới của các cấu trúc dường như đang hướng về lỗ đen" là một điều bất ngờ.

Yusef-Zadeh, người cũng là thành viên của Trung tâm Nghiên cứu và Khám phá Liên ngành về Vật lý Thiên văn, nói thêm: "Tôi thực sự choáng váng khi nhìn thấy những thứ này. Chúng tôi đã phải làm rất nhiều việc để chứng minh rằng chúng tôi không tự lừa dối mình. Chúng tôi phát hiện ra rằng những sợi này không phải là ngẫu nhiên mà dường như gắn liền với dòng chảy ra khỏi hố đen của chúng ta".

Erika Hamden, trợ lý giáo sư thiên văn học tại Đại học Arizona, người không tham gia nghiên cứu cho biết những phát hiện liên quan đến lỗ đen cách Trái đất khoảng 26.000 năm ánh sáng là "thực sự thú vị" và "chứng minh vũ trụ đẹp như thế nào".

Sagittarius A* "là lỗ đen siêu lớn gần chúng ta nhất, nhưng nó tương đối yên tĩnh và do đó hơi khó nghiên cứu thực sự. Nhưng công trình này cung cấp bằng chứng rằng gần đây nó đã giải phóng khá nhiều năng lượng vào không gian dưới dạng một tia phản lực và dòng chảy hình nón".

Tìm hiểu thêm về Ngân hà

Hình ảnh chụp bởi kính viễn vọng MeerKAT của Đài quan sát thiên văn vô tuyến Nam Phi

Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy các cấu trúc bằng cách phân tích các hình ảnh chụp bởi kính viễn vọng MeerKAT của Đài quan sát thiên văn vô tuyến Nam Phi. Đây là đài thiên văn có 64 đĩa vệ tinh, mỗi đĩa có đường kính gần 20 mét và được kết nối trên phạm vi khoảng 8 km ở một khu vực dân cư thưa thớt.

Yusef-Zadeh cho biết: "Các quan sát MeerKAT mới đã thay đổi cuộc chơi. Đó thực sự là một thành tựu kỹ thuật của các nhà thiên văn vô tuyến".

Bất chấp sự tương đồng giữa các sợi mới được phát hiện và những sợi được xác định vào năm 1984, các tác giả của nghiên cứu mới không nghĩ rằng các quần thể này có chung những đặc điểm.

Theo nhận định của các nhà thiên văn, các sợi thẳng đứng nằm vuông góc với mặt phẳng Ngân hà, trong khi các sợi nằm ngang lại song song với mặt phẳng Ngân hà và hướng tâm về phía lỗ đen. Các sợi thẳng đứng bao quanh tâm của Ngân hà, nhưng các sợi nằm ngang dường như trải rộng về phía lỗ đen.

Hamden cho biết: "Sự phân bố và trật tự của các sợi có thể giúp cho thấy vật chất đã di chuyển và biến dạng như thế nào trong quá khứ".

Các tác giả công trình cho rằng hành vi của chúng cũng khác nhau: Các sợi nằm ngang mặt phẳng Ngân hà phát ra bức xạ nhiệt và vật chất liên quan đến các đám mây phân tử được nhúng một phần hoặc hoàn toàn vào dòng vật chất chảy ra từ lỗ đen. Các đám mây phân tử bao gồm khí, bụi và sao. Mặt khác, các sợi thẳng đứng có từ tính và giữ các electron tia vũ trụ chuyển động gần bằng tốc độ ánh sáng.

Yusef-Zadeh cho biết việc nghiên cứu sâu hơn về các sợi mới phát hiện có thể giúp họ "tìm hiểu thêm về đĩa bồi tụ và hướng quay của lỗ đen". Đĩa bồi tụ của lỗ đen là cấu trúc mỏng, nóng do vật chất từ một ngôi sao gần đó bị kéo thành một vòng tròn xung quanh lỗ đen.

Còn Hamden cho biết, cần theo dõi để xác định xem dòng chảy có được điều khiển bằng phản lực từ lỗ đen để từ đó xác định xem có nhiều sợi hơn, xuất hiện ở cả hai phía của lỗ đen hay không. Tia phản lực trong bối cảnh này được hiểu là một chùm vật chất được phóng ra từ vật thể thiên văn.

Hamden giải thích: Một lỗ đen "thường phóng ra các tia đối xứng... vì vậy phải có một cặp. Một cách để xác nhận rằng cấu trúc các sợi được tạo ra bởi thứ gì đó giống như động cơ phản lực của máy bay là tìm cả hai mặt của nó. Điều này sẽ bổ sung "bức tranh phức tạp, năng động về Ngân hà của chúng ta".

Yusef-Zadeh tin rằng công việc của họ "còn lâu mới hoàn thành" vì theo ông: "Chúng tôi luôn cần đưa ra những quan sát mới, đồng thời liên tục đặt lại vấn đề với các ý tưởng của mình cũng như mổ xẻ các phân tích của mình".

Các nhà khoa học bắt đầu tìm kiếm lỗ đen trong Hệ Mặt trời Các nhà khoa học tại Đại học Harvard của Mỹ bắt đầu phát triển một phương pháp phát hiện lỗ đen ở các khu vực rìa phía ngoài của Hệ Mặt trời. Điều này sẽ giúp xác định bản chất của một vật thể giả định có tên là hành tinh X. Theo các nhà nghiên cứu, nếu gần Trái đất thật sự...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Cha ở TPHCM nhịn đói, đội mưa khóc tìm con, vỡ oà khi nhận tin vui01:13

MV chủ đề Anh Trai Say Hi mùa 2 đã ra lò: Từ đầu đến cuối như là Rap Việt!05:53

Mẹ Vu Mông Lung xin kết thúc vụ án, nghi nhận tiền bịt miệng như mẹ Tangmo?02:47

Bùi Quỳnh Hoa kiện tài khoản tung clip riêng tư, hé lộ chi tiết sốc02:55

NSƯT Hoài Linh bị người yêu cũ 'lật tẩy', hé lộ hình xăm và bí mật chưa từng kể02:37

Chiếc xe thể thao trị giá 140.000 USD bốc cháy khi đang bơm xăng00:10

Lộc Hàm và Quan Hiểu Đồng chia tay vì có người thứ 3, danh tính gây sốc?02:53

Xe tải mất lái đâm vào chợ chuối ở Quảng Trị, ít nhất 3 người tử vong01:07

Robert Redford "tượng đài điện ảnh" ra đi ở tuổi 89, loạt sao tiếc thương02:45

Chồng Phương Nhi lộ ảnh quá khứ, diện mạo bất ngờ, flex tài sản khủng khi mới 1802:33

Cát Phượng lên tiếng xin lỗi sau khi bị đạo diễn "Có chơi có chịu" dọa kiện02:31

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Ngoài Trái Đất, sự sống có thể tồn tại ở đâu trong Hệ Mặt Trời?

21:13:41 17/09/2025

Dù hiện tại là một hành tinh lạnh giá, khô cằn và hoang vắng, Sao Hỏa được các nhà khoa học nhận định từng sở hữu nước lỏng - điều kiện tiên quyết cho sự phát triển của sự sống vi sinh.

Anh nông dân có con trâu "khủng", đại gia vác 4,5 tỷ đồng trả tại chỗ

19:12:10 17/09/2025

Tuy phải bỏ ra số tiền lớn 4,5 tỷ đồng để mua con trâu có vẻ ngoài độc lạ nhưng người mua lại rất ưng ý, nhiều người có mặt không khỏi ngỡ ngàng.

Gia tộc 108 năm toàn đẻ con trai, bất ngờ khi biết giới tính thành viên tiếp theo

19:10:31 17/09/2025

Gia đình Sherman ở bang Texas xúc động chia sẻ, chuỗi 108 năm chỉ sinh con trai của họ sẽ kết thúc khi một bé gái sẽ chào đời vào năm tới.

Lần đầu tiên tạo ra "tinh thể thời gian" có thể nhìn bằng mắt thường

17:06:04 17/09/2025

Các nhà khoa học Mỹ vừa phát triển thành công một dạng tinh thể thời gian mới, có thể quan sát bằng kính hiển vi và trong điều kiện nhất định có thể nhìn thấy bằng mắt thường.

Sinh vật nhỏ bé trong lòng đại dương sở hữu kỹ năng ngụy trang siêu đẳng

16:58:12 17/09/2025

Khi các nhà khoa học còn đang tìm cách chế tạo vật liệu tàng hình phục vụ quốc phòng, thì trong lòng đại dương, một sinh vật nhỏ bé đã sở hữu khả năng này từ hàng triệu năm trước.

Người ngoài hành tinh cách chúng ta 33.000 năm ánh sáng

20:06:24 16/09/2025

Một nghiên cứu mới đây cho thấy nếu có sự sống ngoài Trái Đất, thì nền văn minh đó rất có thể rất hiếm, cực kỳ cổ xưa hoặc tiên tiến vượt bậc so với loài người.

Điều gì xảy ra nếu một viên kẹo dẻo rơi xuống Trái Đất với tốc độ ánh sáng?

19:43:44 16/09/2025

Câu chuyện tưởng chừng hài hước lại mở ra một viễn cảnh hủy diệt, nơi một thứ nhỏ bé vô hại lại mang sức mạnh ngang với thảm họa vũ trụ.

Xuất hiện xúc tu bí ẩn mọc ra từ thiên thạch: Người ngoài hành tinh đang lớn lên?

18:08:34 16/09/2025

Một người đàn ông được biết đến với tên Kin ở Panama đã gây xôn xao dư luận khi tuyên bố tìm thấy sinh vật lạ giống người ngoài hành tinh trong một thiên thạch.

Ông lão cô đơn nhất thế giới

18:04:01 16/09/2025

Một người đàn ông lớn tuổi là cư dân duy nhất của một thị trấn ma đã bị nhấn chìm dưới nước gần 40 năm trước. Vì quyết định khác thường này mà ông được truyền thông gọi là ông lão cô đơn nhất thế giới.

Phát hiện "phượng hoàng" ẩn nấp sau nhà dân, chuyên gia nói: Đây là loài vật quý giá được quốc gia bảo vệ

18:03:18 16/09/2025

Những con phượng hoàng được Quách Tồn Tỏa cho ăn hàng ngày là chim trĩ đỏ 7 màu, một loài động vật hoang dã quý hiếm, thuộc diện bảo vệ cấp quốc gia ở Trung Quốc.

Tinh tinh 2 tuổi "nghiện" điện thoại, vườn thú phải phát đi cảnh báo khẩn

18:02:17 16/09/2025

Chú tinh tinh 2 tuổi Ding Ding ở Vườn thú Thượng Hải gây xôn xao khi bị cấm xem smartphone (điện thoại thông minh) vì lo ngại ảnh hưởng thị lực và sức khỏe.

Chiếc ghế khó hiểu nhất trong Tử Cấm Thành, không ai dám ngồi lên, ngay cả các nhà khảo cổ học cũng không thể giải thích được

21:11:34 15/09/2025

Tử Cấm Thành, một di sản văn hóa có ý nghĩa sâu sắc trong lịch sử Trung Hoa, đã chứng kiến sự huy hoàng và biến đổi của nền văn minh này qua nhiều thế kỷ