Vài góc nhìn khác về cuộc chiến bằng sáng chế

Apple dùng nó “diệt” Android, Google mua nó… phòng thn, Microsoftầu to nó kiếm li. Dng nh tất cả cácại gia côềuat cung lên vì vấnề bằng sáng chế.

Mỗi ngày, chúng ta vẫn thấyng tin tức vềc Apple kiện cáo Samsung, HTC hoặc Microsoft “thu thuế” các smartphone Android do Samsung sản xuất ri chuyện Google bỏ ra 12,5 tỉ USD ra mua về Motorolait với cun pháp lý Apple, Microsoftng. Tất cả dng nh xoay quanh 1 vấnề duy nhất: Quyền sáng chế.

Bằng sáng chế: Thiên thần hay ác quỷ?

Sau cú ngã trớc Apple Microsoft trong cuc chạyua mua về 6000 bằng sáng chếa Nortel với cái giá khủng khiếp: 4,5 tỉ USD, Google cayắng kết luận: “Microsoft Appleang sửng các bằng sáng chếa mình nh 1 công cụ thủ tiêu sự cạnh tranh, “vùi dập” cáci thủ theoóm cản trở sự phát trina cô”. Khi nhìn lạing vụ kiện chng Androidnya Apple Microsoft, chúng tan nào thấyy sự thực.

Apple cm cách “thủ tiêu” Samsung, HTC bằngngn kiện yêu cấm tiêu thụ sản phẩma 2ng này trong khi Microsoft thì liên tụcạtcng thỏa thuận nhằm “bòn rút” các NSX thiết bị chạy Android. Những ápc do Apple Microsoftặt lên Androidm chậm lại bớcna HĐH này, tạou kiện cho Microsoft Apple bắt kịp. Nhìn ở góc này, bằng sáng chếã trở thành mt công cụ hỗ tr ch cạnh tranha Microsoft Apple.

Cha hết,ng vụ mua bán với cái giá “trên tri” nhc chi ra 4,5 tỉ USD mua về 6000 bằng sáng chế riem chúng… cấto kho quả thực 1 sự lãng phí khiến nhu ngi phải giật mình. Rõ ràng Apple Microsoft không cần tới 6000 bằng sáng chếia Nortel cũng chẳng ứngng chúngo 1 sản phẩm nào cụ th chỉn giản muang bằng sáng chế ấy không… rio tay Google. Chỉ vì sự phòng nga lẫn nhau có liên quan tới bằng sáng chế, 4,5 tỉ USDã không cánh bay.

S tn này nếucemầu to quá trình phát trin sản phẩm có th giúp Apple rac hệ iPhone thứ 6, 7 hoặc Microsoft có th cho ra Windows Phone 8 hoặc thậm chí Windows Phone 9 thay vì cứ Windows Phone 7 mãi “dậm chn tại chỗ” nh hiện nay.

Nh vậy, vô hình chung, cun quyền sáng chếã khiến tất cả cácng phải chạyua vũ trang thiệt hại không chỉ xảy tới cho bên bị tấn công Android, ngay cảng kẻ gy chiế Apple, Microsoft cũng phải ăn “quảắng” do chính mình gieo trng. Cung ngi chịu thiệt hại nhu nhất vẫn khách hàng,ng ngi phải mua smartphone Android với giá cao hn, có ít sựa chọn h nhu khả năng phải chịu chế “đc tài”a 1 nhà sản xuất ápặt do không còni thủ cạnh tranh.

Vậy cu hỏi ởy, liệu có phải luật sở hữu trí tuệ chính “công cụ ti ác”c tạo ra nhằm kìmm sự phát trina cô?

Mụcích tt…

Sự thực hoàn toàn ngc lại, quyền sở hữu trí tuệ nói chung quyền sáng chế nói riêngc tạo ra với mụcích khuyến khích các nhà phát minh, sáng chế tập trung nhu hn cho côngca mình. Vàến tận by gi, ý nghĩa ấya quyền sáng chế vẫn còn vẹn nguyên: Mỗi năm hàng chục ngàn bằng sáng chếc cấp trên toàni nh 1 sự ghi nhậngca nhà phát minhảm bảo quyền lia họ trên sản phẩm phảiổ ra rất nhu chất xám mớim rac.

Về c bản, nguyên tắca bằng sáng chế rấtn giản: khi 1 ngi sáng chế, phát minh ra 1 cô hoàn toàn mới thì anh tac quyền khai thác cô ấy trong 1 thi gian nhấtịnh,ng ang, sao chép lạ này phảing ýa ngi phát minh ra nó.

Phát minh vềèniện sita Edisonã thayổi cải vìc bả bởi luật sở hữu trí tuệ.

Ngi chủa bằng sáng chế có quyền yêu 1 khoản phí cấp phép bằng sáng chế ấy (Microsoft) hoặc yêu các c quan công quyền cỡng chế sản phẩm vi phạm (Apple). Và chỉ khi các nhà phát minh biết rằngng gì họm rac pháp luật bả họ có th kiếm li t nó thì họ mớ thêmngc phát minh rang cái mới. Ý nghĩa khuyến khích sự sáng tạoa luật sở hữu trí tuệ chính ởim này.

Tuy nhiêng ngàyầu tiên khi luật sở hữu trí tuệ rai, nguyên tắcầu tiê s 1a nó: Không cấp bằng sáng chế cho các ý tởng. Lấy 1 ví nh này th có ý tởng vềc “truyềnng nói qua sóngiện trên dy dẫn (gọiiện thoại)”. Tuy nhiên có th trở thành chủ sở hữa cô trêni phải phát minh ra 1 hệ thng ngoàii thật có th thực hiệnc ý tởng ấy. Nếu tôi khô phát minh raciện thoạiầu tiên thì ý tởng ấy mãi mãi chỉ nằm trên giấy không bao gi trở thành sở hữa tôi. Nguyên tắc này ngăn chặnc có ngiiăng ký hàng loạt ý tởng “giăng bẫy” các nhà sáng chế thực thụ.

Ý tởng thôi chaủ, phả 1 thiết bị thự hoạtngc xem xét cấp bằng sáng chế.

Và trong sut nhu chục năm tri, dựao nguyên tắcó, các bằng sáng chếã trở thành 1 công cụ hữu hiệu bả quyền li chínhánga các nhà phát minh. Những thiết bị cực kỳ quan trọng trong cuc snga chúng ta nh bóngèn sit, xeạp, máy bay…ềung sản phẩm raicăng ký bằng sáng chế.

… Nhng lạii chệch hớ”TEXT-ALIGN: justify”>Tuy nhiên khi bớco kỷ nguyên cô thông tin, lại nảy sinh 1 cu hỏi rất hóc búa: Liệun mềm các thuật toán có nênc bả bởi luật sở hữu trí tuệ hay không? Khác với các phát minha kỷ nguyên c khí,n mềm trong kỷ nguyên s m h khó nắm bắt hn rất nhu. Nếu nh ở kỷ nguyên c khí, t 1 ý tởng “tạo ra ánh sáng t nguniện” có th có nhu c chế thực thi khác nhau nh bóngèn sit, bóng huỳnh quang… mỗi c chế nàyều có thc cấp 1 bằng sáng chế riêng. Vớin mềm, 1 ý tởng nh “phóng to thu nhỏ hình ảnh bằng cách nhúm 2 ngón tay” dới bàn taya 1 lập trình viênu kinh nghiệm có thc hiện thực hóa bằng hàng chục phng thức khác nhau không tn nhu công sức.

Nếu nh cấp bằng sáng chế theo cách truyền thng thì mỗi phng án thực thi nàyòi hỏi 1 bằng sáng chế. Đu này không tởng cũng khôảm bảo bịt kín mọi kẽ hở không ngi khác sao chépc phát minha anh ta. Đim nàyã dẫn tớ mu thuẫn trongc cấp phát bằng sáng chế chon mềm: thay vìăng ký bằng sáng chế cho 1 c chế thực thi thì bằng sáng chến mềmc cấp cho các ý tởng về côngngan mềmó. Và 1 bằng sáng chến mềm về “giao diện cảm ứngaim” Apple mới nhậnc hiầu năm có thc ví nhc Applec sở hữu quyền phát minh “chiếu sáng bằng năng lngiện” hoặc “bay trên tri bằng sự hỗ tra máy móc”.

Giao diện cảm ứngaim thngc cho có phủ quá rng.

Đ phủ quá rnga 1 bằng sáng chế vền mềm sựn giản trongc xin cấp chúngã trở thành lỗ hổng tạou kiện cho các “địa chủ” nh Apple, Microsoft tha h bóp nặngng sở hữu ít bằng sáng chế h HTC Google. Rất khó nóin mềm bạn va viết ra liệu có “sa chn”o 1 bằng sáng chế nào trong s hàng chục ngàn chiếci thủa bạnang sở hữu hay không.

Chính vì nhcim nàya bằng sáng chế vền mềm nhu quc gia không chấp nhận cấp chúng cho các lập trình viên. Các quc gia thuc liên minh chu Âu, Australia mt trongng nớc nh. Nhng bên cạnhó Mỹ lại nớcc cấp phát bằng sáng chế vền mềm. Vì bạn có th dễ dàng nhận ra rằng khi Apple lôi Samsung ra tòa ở Đức, yếu t chính Táo Khuyếo buc liên quan tới kiu dánga thiết bị trong khió cácn kiện ở Mỹ lại chủ yếu liên quan tới giao diện cảm ứng hoặc cô xử lý, truyền dẫn dữ liệu.

Nhìn nào về cuc “chạyua vũ trang” giữa các “đại gia”?

Trớc hết xin khẳngịnh rằng tôi hoàn toànc các nhà phát minh bả quyền lia mình thông qua bằng sáng chế. Công sức, trí tuệ bỏ ra phát minh ra 1 sản phẩm, cô mới cầnc trn trọng tởng thởng xứngáng. Những sự copy trắng trc Samsung nhái Apple hoặc “đ Tàu” chất lng thấp ăn theo các sản phẩm bom tấn cầic loại bỏ. Nhngng thi,ng sự cạnh tranh khôngnh mạnh núp bóng bằng sáng chế cũng cầi bị lên á ngăn chặn ngay t by gi. Có 1 thng kê không chính thức cho rằng t năm 1990 tới nay, riêng ở Mỹã có tới 500 tỉ USD bị lãng phío các cun pháp lý liên quan tới vấnề quyền sáng chế. Nếu s tn ấy không bị “bc hi” saung vụ kiện cáo vô bổ thì có th chúng tac thấy mt bt rất khác.