Ủy ban Kinh tế Quốc hội: Hạn chế chuyển đổi đất lúa thành khu công nghiệp

Với diện tích đất nông nghiệp, đất lúa chuyển đổi sang đất phi nông nghiệp lên tới 48.400ha, Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu cần rà soát kỹ lưỡng, hạn chế sử dụng đất lúa làm các khu công nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên – môi trường Trần Hồng Hà trình bày quy hoạch sử dụng đất – Ảnh: Quochoi.vn

Chiều 13-10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025).

Trình bày báo cáo của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên – môi trường Trần Hồng Hà cho rằng việc lập quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025) phải gắn với mục tiêu của Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, liên kết vùng, liên tỉnh, gắn kết hữu cơ giữa đô thị và nông thôn, thống nhất, đồng bộ giữa các địa phương.

Đồng thời, phân bổ sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, giữ ổn định 3,5 triệu ha đất trồng lúa; độ che phủ rừng ổn định ở mức 42 – 43%…

Theo đó, quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 đặt chỉ tiêu đất nông nghiệp 27,73 triệu ha, giảm 251.220ha so với năm 2020, nhiều diện tích chuyển sang đất phi nông nghiệp.

Diện tích đất phi nông nghiệp 4,90 triệu ha, tăng 965.370ha so với năm 2020. Trong đó, xây dựng 45 khu kinh tế, 6 khu công nghệ cao; đất đô thị tăng lên 2,95 triệu ha, đáp ứng yêu cầu tỉ lệ đô thị hóa đạt 50%.

Để thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, Bộ trưởng Hà cho biết sẽ hoàn thiện chính sách pháp luật về đất đai, hoàn thiện quy định chuyển mục đích sử dụng đất, cho phép linh hoạt chuyển đổi cơ cấu cây trồng, quản lý sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả…

Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Kinh tế Quốc hội lưu ý quy hoạch tổng thể quốc gia là cơ sở để lập quy hoạch sử dụng đất quốc gia nhưng hiện nay “chưa được phê duyệt”, nên cần rà soát, đảm bảo sự thống nhất, hạn chế tối đa những chồng chéo, mâu thuẫn.

Đề cập đến đất trồng lúa, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh lưu ý đây là loại đất đặc biệt, trong khi đất khu công nghiệp thời gian tới sẽ được chuyển đổi từ đất lúa tương đối lớn (48.400ha).

“Khi đã chuyển đổi sang đất khu công nghiệp thì không thể khôi phục diện tích đất lúa đó, do đó cần rà soát kỹ lưỡng, hạn chế việc sử dụng đất lúa để làm các khu công nghiệp”, ông Thanh nói.

Đặc biệt trong bối cảnh chỉ tiêu đất khu công nghiệp giai đoạn 2011-2020 đạt thấp, tỉ lệ lấp đầy chỉ 75%, trong khi giai đoạn tới lại đặt chỉ tiêu rất cao, nên cần phân tích, làm rõ cơ sở đưa ra chỉ tiêu và tính khả thi của chỉ tiêu này.

Về tờ trình của Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép UBND cấp tỉnh thực hiện việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng để thực hiện các dự án mà không phải trình Thủ tướng, cơ quan thẩm tra cho hay dù tán thành với chủ trương tiếp tục phân cấp cho các địa phương, nhưng đề xuất này là một thay đổi chính sách lớn, cần được tổng kết, đánh giá kỹ lưỡng, bởi nếu không có nguyên tắc quản lý sẽ có nguy cơ bị lạm dụng chính sách.

“Trong bối cảnh Chính phủ đang chỉ đạo tổng kết thi hành để sửa đổi Luật đất đai thì chưa nên đặt vấn đề này trong dự thảo nghị quyết về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Trường hợp cần thiết, Chính phủ trình Quốc hội xem xét khi tiến hành sửa đổi Luật đất đai”, ông Thanh nói.

Tầm nhìn đến năm 2045, mỗi vùng sẽ được khai thác tiềm năng sử dụng đất tùy vào lợi thế. Cụ thể:

- Vùng trung du và miền núi phía Bắc: tập trung khai thác lợi thế về tài nguyên rừng, khoáng sản, kinh tế vùng biên, tiềm năng phát triển du lịch, dịch vụ đi đôi với bảo vệ, khôi phục rừng.

- Vùng Đồng bằng sông Hồng: tập trung phát triển công nghiệp và dịch vụ hiện đại, các trung tâm đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh đô thị hóa gắn với phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.

- Vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung: khai thác và phát triển lợi thế về phát triển khu kinh tế, khu công nghiệp, kinh tế biển và cơ sở hạ tầng đi kèm; đẩy mạnh phát triển năng lượng sạch, năng lượng tái tạo; bảo vệ và phát triển rừng.

- Vùng Tây Nguyên: nâng cao hiệu quả diện tích cây công nghiệp đi đôi với phát triển công nghiệp chế biến; củng cố, bảo vệ và phát triển hệ sinh thái rừng; phát triển năng lượng tái tạo, hệ thống đô thị của vùng, cơ sở hạ tầng giao thông.

- Vùng Đông Nam Bộ: nâng cao khả năng kết nối hạ tầng vùng và liên vùng, hình thành trung tâm tài chính mang tầm quốc tế. Phát triển nông nghiệp hàng hóa, sinh thái; bảo vệ nghiêm ngặt rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ ven biển, rừng ngập mặn.

- Vùng Đồng bằng sông Cửu Long: tập trung sản xuất nông nghiệp hàng hóa, hiện đại, quy mô lớn; các vùng trọng điểm sản xuất nông nghiệp; sử dụng đất linh hoạt thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ hệ sinh thái rừng ngập mặn.