Ukraine tập kích “huyết mạch chủ chốt” của Nga, Moscow cấp tập đối phó

Trước các cuộc tập kích ngày càng diễn ra thường xuyên của Ukraine nhằm vào hệ thống tàu hỏa quân sự của Nga, Moscow đang tìm cách ứng phó.

Hình ảnh được mô tả là UAV Ukraine tấn công vào một đoàn tàu chở nhiên liệu của quân đội Nga (Ảnh: Forbes).

Từ đầu mùa hè, Ukraine đã tiến hành một loạt các cuộc tấn công bằng UAV nhằm vào các mục tiêu trong lãnh thổ Nga. Mặc dù phần lớn sự chú ý tập trung vào các cuộc tấn công vào kho quân sự, nhà máy và nhà máy lọc dầu , Ukraine cũng đã gia tăng các cuộc tấn công vào tàu hỏa Nga, đặc biệt là những tàu chở dầu và thiết bị quân sự.

Các cuộc tấn công này có ý nghĩa đặc biệt do vai trò huyết mạch của tàu hỏa trong quân đội và nền kinh tế Nga, cũng như tính dễ tổn thương của chúng trước các cuộc tấn công bằng UAV.

Nhịp độ các cuộc tấn công này đã tăng mạnh trong những tháng gần đây, tác động trực tiếp đến cả quân đội Nga và nền kinh tế rộng lớn hơn.

Tháng 7, UAV Ukraine đã phá hủy một đoàn tàu chở nhiên liệu, dầu bôi trơn và thiết bị quân sự ở tỉnh Rostov, buộc nhà chức trách phải tạm ngừng giao thông đường sắt.

Tháng 8, nhịp độ tăng lên, bao gồm một vụ tấn công gần Tokmak khiến tàu chở nhiên liệu bị trật đường ray và làm gián đoạn tuyến tiếp vận quan trọng đến Crimea, cùng một vụ khác nhằm vào tàu chở nhiên liệu gần Dzhankoi ở Crimea. Các đơn vị Ukraine cũng công bố hình ảnh UAV ghi lại nhiều cuộc tấn công trong khu vực Zaporizhia, nơi nhiều đoàn tàu bị phá hủy hoặc vô hiệu hóa.

Cùng với những cuộc tấn công vào tàu hỏa, Ukraine cũng tiến hành nhiều đòn tấn công UAV vào hạ tầng đường sắt hỗ trợ. Đầu tháng 8, một cuộc tấn công đã làm hư hại tòa nhà ga xe lửa ở vùng Volgograd, gây cháy và làm gián đoạn tuyến giao thông then chốt trong mạng lưới hậu cần của Nga.

Vài ngày sau, các cuộc tấn công vào ga Surovikino trong cùng khu vực tiếp tục buộc Nga phải đình chỉ việc vận chuyển hàng quân sự. Những cuộc tấn công vào các trung tâm đường sắt như vậy đã làm giảm thêm khả năng vận chuyển hàng hóa của Nga, trực tiếp làm suy yếu hoạt động quân sự cũng như nền kinh tế.

Huyết mạch chủ chốt

Tàu hỏa đóng vai trò sống còn trong việc duy trì hoạt động quân sự của Nga. Quân đội cần dòng tiếp tế liên tục, bao gồm đạn dược, nhiên liệu và thiết bị hạng nặng, để duy trì nhịp độ chiến đấu.

Nhu cầu này tăng lên khi Nga triển khai thêm binh sĩ sang Ukraine trong chiến dịch mùa hè. Vận tải đường sắt cho phép di chuyển nhanh khối lượng lớn hàng tiếp tế trên quãng đường dài. Trong suốt cuộc chiến, hậu cần Nga phụ thuộc mạnh mẽ vào các tuyến đường sắt, trong đó các đoàn tàu chở nhiên liệu đặc biệt quan trọng để cung cấp năng lượng cho xe bọc thép và pháo binh.

Tầm quan trọng của đường sắt còn vượt xa lĩnh vực quân sự, bao trùm toàn bộ nền kinh tế Nga. Do diện tích rộng lớn, Nga dựa vào mạng lưới đường sắt khổng lồ để vận chuyển hàng hóa, tài nguyên thiên nhiên và sản phẩm công nghiệp trên khắp đất nước.

Đường sắt kết nối các mỏ dầu, mỏ khoáng và vùng nông nghiệp xa xôi với các trung tâm chế biến và cảng xuất khẩu, khiến chúng trở thành huyết mạch của cả phân phối nội địa và thương mại quốc tế.

Đặc biệt, đường sắt là tuyến vận chuyển chính của dầu mỏ, trụ cột của nền kinh tế Nga.

Mặc dù vậy, tàu hỏa Nga vốn rất dễ bị UAV Ukraine tấn công. Tàu hỏa là mục tiêu dễ bị đánh trúng vì kích thước lớn và chỉ có thể di chuyển trên các tuyến cố định.

Tuyến đường và lịch trình vận hành thường có thể được suy ra từ nguồn tin công khai. Khi đang di chuyển, một cú đánh chính xác có thể làm trật bánh, phá hủy hàng hóa và làm hỏng đường ray, đặc biệt là với các đoàn tàu chở dầu.

Việc bảo vệ tàu đang chạy là rất khó vì chúng không thể trú trong công trình kiên cố hay tận dụng các hệ thống phòng không cố định như ở kho quân sự hoặc nhà máy lọc dầu.

Ukraine đã tận dụng tình huống này. Họ phát triển vũ khí mới, ví dụ phiên bản UAV Liutyi gần đây, có khả năng tự hành và cảm biến tiên tiến, giúp giảm nhu cầu điều khiển trực tiếp trong giai đoạn cuối. Khi được phối hợp giữa nhiều UAV, các đòn tấn công này có thể gây thiệt hại nghiêm trọng, thậm chí phá hủy toàn bộ đoàn tàu.

Trước tác động lớn của những cuộc tấn công này đối với quân đội và nền kinh tế, Nga đang phát triển các biện pháp đối phó UAV để bảo vệ tàu hỏa.

Nga được cho sẽ triển khai trang bị lưới chống UAV để ngăn cản mối đe dọa từ các vũ khí giá rẻ nhưng nguy hiểm này. Trong khi chờ triển khai các hệ thống bảo vệ tiên tiến hơn, Nga có thể cho tàu chạy vào thời điểm ngẫu nhiên, chọn tuyến vòng để giảm tính dự đoán, hoặc chia nhỏ hàng hóa lên nhiều tàu để giảm thiệt hại nếu một tàu bị tấn công.

Về lâu dài, Nga sẽ cần trang bị cho tàu hỏa các hệ thống phòng không chống UAV. Tuy nhiên, các thiết bị tác chiến điện tử tiêu chuẩn sẽ kém hiệu quả với UAV thế hệ mới của Ukraine, vốn ít phụ thuộc vào tín hiệu điều khiển.

Để đối phó, tàu có thể được trang bị các hệ thống đánh chặn vật lý như UAV đánh chặn hoặc nền tảng phòng không di động có khả năng phát hiện, theo dõi và bắn hạ UAV đối phương.