Ukraine đạt bước tiến trước Nga trên biển và trên không nhưng thất thế trên bộ?

Các lực lương Nga đã mất một tàu đổ bộ và năm máy bay trong tuần này nhưng lại giành ưu thế ở trên bộ.

Tàu đổ bộ Novocherkassk của Hải quân Nga khởi hành ở Bosphorus, trên đường tới Biển Địa Trung Hải, ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ ngày 5/5/2021. Ảnh: aljazeera.com

Theo mạng tin Al Jazeera (Qatar) ngày 29/12, Ukraine tuyên bố làm hư hại một tàu Nga chở đầy đạn dược cùng 5 máy bay chiến đấu và máy bay ném bom Sukhoi trong tuần này nhưng đã phải “rút lui chiến thuật” ở phía Đông để bảo toàn lực lượng chiến đấu.

Các lực lượng Ukraine đã tấn công bằng tên lửa hành trình nhằm vào tàu đổ bộ Novocherkassk lớp Ropucha tại cảng ở Feodosia, phía Đông bán đảo Crimea, trong đêm 25-26/12.

Tư lệnh Không quân Ukraine Mykola O Meatchuk đã đăng video về một vụ nổ lớn xảy ra sau tác động ban đầu của tên lửa khiến con tàu bị cháy, cho thấy tàu Novocherkassk chở đầy vũ khí hoặc đạn dược đã phát nổ.

Bộ Quốc phòng Nga cũng thừa nhận con tàu bị hư hại vào ngày 27/12. Sergei Aksyonov, người đứng đầu Crimea cho biết trên Telegram rằng một người đã thiệt mạng và hãng thông tấn RIA Novosti của Nga cho biết 4 người đã bị thương.

Cuộc tấn công là một ví dụ về sự thành công mà Ukraine đã đạt được trong năm nay khi tấn công các tài sản tầm xa của Nga, một phần nhờ tên lửa Storm Shadow và SCALP mà nước này đã nhận được từ Anh và Pháp, và một phần nhờ vào các máy bay không người lái trên không và trên mặt đất mà nước này đang phát triển.

Vào ngày tàu Novocherkassk bị tấn công, Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) đã tiết lộ Mamai, một máy bay không người lái trên mặt nước mới với tốc độ tối đa 110km/giờ, khẳng định đây là “phương tiện nhanh nhất trên Biển Đen cho đến nay”. Ukraine đã sử dụng thành công máy bay không người lái Sea Baby để làm hư hại các tàu Nga tại các cảng Sevastopol và Novorossiysk cũng như tấn công cầu Kerch.

Ukraine tiếp tục bảo vệ được không phận nhờ vũ khí viện trợ từ phương Tây. Ảnh: UNIAN

Thành công trong cuộc chiến trên không

Trước đó ngày 23/12, Không quân Ukraine cho biết họ đã bắn trúng 3 máy bay ném bom Sukhoi-34 của Nga, 2 chiếc ở Odesa và 1 chiếc hướng về khu vực Bryansk của Nga. Người phát ngôn Lực lượng Không quân Ukraine Yuri Ignat cho biết các phi công Nga đã không đề phòng khi họ cố gắng bay gần chiến tuyến của Ukraine để thả bom lượn.

“Những chiếc máy bay không người lái (UAV) nặng 500kg có thể bay cách giới tuyến 20-25 km. Khi tấn công, phía Nga cần phải bay áp sát hơn. Do đó, lực lượng phòng thủ của Ukraine có thể bất ngờ tấn công đối phương”, ông Ignat nói.

Ngày hôm sau, Không quân Ukraine cho biết họ đã bắn hạ một máy bay chiến đấu Sukhoi-30 của Nga và một máy bay ném bom Sukhoi-34 khác của Nga mà không nêu rõ địa điểm và cách thức.

Giáo sư chiến lược Phillips O’Brien tại Đại học St Andrews nhận định: “Những gì Ukraine sử dụng vẫn chưa được xác nhận, nhưng bằng chứng cực kỳ rõ ràng cho thấy việc sử dụng tên lửa phòng không Patriot”, đề cập đến vụ bắn hạ 4 máy bay Nga trong không phận Nga ngày 12/5 vừa qua.

“Điều nổi bật ở đây là phía Ukraine đã bí mật di chuyển một trong những khẩu đội Patriot mới của họ [vừa mới hoạt động ở Ukraine] đến rất gần biên giới Nga ở tỉnh Kharkiv. Từ đó, các lực lượng Ukraine có thể phục kích những máy bay Nga thiếu cảnh giác”, chuyên gia Andrews lưu ý.

Nếu đánh giá đó là chính xác, nó sẽ giải thích tại sao Nga lại khó chịu khi Nhật Bản sửa đổi luật để có thể xuất khẩu hệ thống Patriot trở lại Mỹ. Mặc dù vẫn từ chối xuất khẩu vũ khí đến một khu vực đang có xung đột, nhưng động thái của Nhật Bản giúp Mỹ có thêm năng lực trong các hệ thống Patriot, cho phép Mỹ vận chuyển hệ thống này tới Ukraine.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói trong cuộc họp báo hàng tuần vào ngày 27/12: “Việc tên lửa Patriot của Nhật Bản cuối cùng được chuyển đến Ukraine sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với Tokyo”.

Ukraine cũng đã làm rất tốt trong việc bảo vệ không phận của mình trước cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của phía Nga.

Trong tuần từ 21 đến 27/12, quân đội Ukraine đã bắn hạ 154 máy bay không người lái trong số 177 chiếc do Nga phóng, tỷ lệ tiêu diệt 87%. Ông Ignat gần đây cho biết Ukraine đã bắn hạ 2.900 trong số 3.700 máy bay không người lái do Nga phóng kể từ đầu cuộc xung đột.

Tuy nhiên, Ukraine đang thất thế trước các lực lượng Nga ở trên bộ. Ảnh: TASS

Thất thế trên bộ

Tuy nhiên, cuộc chiến trên bộ là nơi Ukraine gặp khó khăn. Nga đã tuyên bố kiểm soát Maryinka, vùng ngoại ô của thành phố Donetsk vào ngày 24/12. “Các đơn vị tấn công của chúng ta hôm nay đã giải phóng hoàn toàn khu Maryinka”, Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu nói với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một cuộc họp trên truyền hình.

Tổng Tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Ukraine, Tướng Valery Zaluzhny cho biết một quyết định chiến thuật đã được đưa ra là từ bỏ phần lớn Maryinka để đảm bảo tính mạng cho binh sĩ – ngoại trừ một đơn vị đồn trú còn lại trấn giữ phía bắc khu vực lân cận.

Ukraine cũng đang phải chịu sự mệt mỏi trong cuộc chiến này. Quốc hội Ukraine vào ngày 25/12 đã công bố dự thảo luật hạ độ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống 25. Tổng thống Zelensky nói trong một cuộc họp báo gần đây rằng quân đội Ukraine muốn tăng cường 450.000-500.000 tân binh vào năm tới để bổ sung tổn thất, tăng năng lực chiến đấu và thực hiện luân chuyển trên mặt trận.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ ngày 27/12 cũng cho biết, các lực lượng Nga gần đây đã có bước tiến ở phía Tây tỉnh Zaporizhia và chiếm lại các vị trí mà lực lượng Ukrainea đã giành lại được trong cuộc phản công mùa hè năm 2023.

Theo ISW, những bước tiến gần đây của Nga ở phía tây tỉnh Zaporizhia củng cố đánh giá của tổ chức nghiên cứu này răng cuộc giao tranh giành vị trí hiện tại ở Ukraine không phải là một sự bế tắc ổn định vì cán cân hiện tại có thể bị nghiêng theo hướng khác do các quyết định được đưa ra ở phương Tây hoặc ở Nga, và Moskva có thể giành được ưu thế đáng kể nếu phương Tây cắt viện trợ quân sự cho Ukraine.