Ukraine bị ảnh hưởng vì thương chiến Mỹ – Trung?

Trung Quốc đã ban hành hạn chế đối với việc xuất khẩu sang Mỹ những thành phần chính để chế tạo máy bay không người lái (UAV) mà Washington gửi cho Ukraine.

Đáp lại lệnh hạn chế xuất khẩu chip bộ nhớ và các thiết bị sản xuất bán dẫn của Mỹ mới đây, Trung Quốc đã cấm bán cho các công ty Mỹ các thiết bị có tiềm năng ứng dụng cho quân sự và dân sự. Theo Bloomberg ngày 9.10, các nhà sản xuất UAV Trung Quốc gần đây cũng bắt đầu hạn chế bán cho Mỹ và châu Âu các bộ phận quan trọng để chế tạo UAV, ảnh hưởng đến nguồn cung UAV cho Ukraine.

Lực lượng đặc biệt Ukraine mang UAV t.ự sá.t đến giúp phe đối lập Syria?

Các nhà sản xuất động cơ, pin và bộ phận kiểm soát bay UAV của Trung Quốc đã giới hạn số lượng sản phẩm xuất khẩu hoặc ngừng giao hàng hẳn.

Ông Lorenz Meier, giám đốc hãng cung cấp phần mềm cho UAV đã được triển khai tại Ukraine Auterion (Mỹ), cho biết: “Tôi nghe câu chuyện như vậy sau mỗi 2-3 ngày. Tôi chắc chắn nó sẽ leo thang thành những hạn chế mới”.

Quân nhân Ukraine chuẩn bị vận hành UAV Vampir tại Donetsk hồi tháng 4. ẢNH:AFP

Hồi tháng 10, Trung Quốc cấm vận 3 công ty Mỹ cung cấp trang thiết bị cho quân đội Mỹ và 10 quan chức quốc phòng cấp cao vì các kế hoạch viện trợ của Lầu Năm Góc cho Đài Loan. Hôm 5.12, Trung Quốc bổ sung 13 công ty Mỹ vào danh sách cấm vận vì lý do tương tự. Trong số đó có Shield AI, công ty khởi nghiệp chế tạo máy bay được thiết kế để tự hoạt động mà không cần hệ thống định vị GPS hay người điều khiển từ xa. Các UAV của công ty này được cho là đóng vai trò then chốt trong cuộc xung đột tại Ukraine.

Ông James Earl, cựu phi công của quân đội Anh và là người sáng lập nhiều công ty về UAV cho biết các nhà phát triển UAV tại châu Âu đang dịch chuyển chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc. “Mua bộ phận UAV Trung Quốc không còn là điều có thể chấp nhận tại phương Tây. Các lệnh hạn chế của Trung Quốc chỉ là một phần của quá trình đã bắt đầu diễn ra”, ông Earl nói.

Quân nhân Ukraine tập điều khiển UAV tại một địa điểm bí mật hồi tháng 8. ẢNH: AFP

Trung Quốc sẽ siết lệnh cấm

Trong khi các nước phương Tây thúc đẩy di dời nhà máy sản xuất và lắp ráp UAV khỏi Trung Quốc, nước này vẫn là trung tâm sản xuất thiết bị giá rẻ cho UAV. Báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS, Mỹ) cho thấy Trung Quốc kiểm soát gần 80% thị trường UAV thương mại.

Nhiều nhà sản xuất UAV tại Ukraine dựa vào linh kiện của Trung Quốc để chế tạo vũ khí giá rẻ và hiệu quả, đóng vai trò trong xung đột với Nga. Hồi tháng 7, Trung Quốc cấm xuất khẩu UAV dùng cho mục đích quân sự và tuyên bố không cung cấp vũ khí cho bên nào trong xung đột tại Ukraine.

Quân nhân Ukraine và UAV trinh sát Poseidon tại tỉnh Sumy hồi tháng 8. ẢNH: AFP

Theo các nguồn thạo tin của Bloomberg, nhiều cơ quan chính phủ Mỹ đang theo dõi động thái mới nhất của Trung Quốc trong khi Bộ Ngoại giao và Bộ Thương mại đã liên lạc với các công ty bị ảnh hưởng, tìm nguồn cung cấp thay thế. Theo một số chuyên gia, lệnh hạn chế của Trung Quốc có thể thúc đẩy một cuộc cạnh tranh giữa các nhà cung cấp khác cho Mỹ như Hàn Quốc, Nhật Bản…

Các nguồn tin cho biết động thái của Trung Quốc là mở đầu cho những hạn chế xuất khẩu rộng hơn đối với linh kiện UAV mà giới chức phương Tây dự đoán Bắc Kinh sẽ tung ra trong năm 2025. Theo đó, Bắc Kinh có thể đưa ra quy định mới dưới hình thức phê duyệt giấy phép dựa trên mục đích sử dụng của linh kiện, hoặc điều chỉnh quy định để các công ty phải thông báo với chính quyền về kế hoạch xuất khẩu.

Trung Quốc chưa bình luận về thông tin của Bloomberg.