U nguyên bào men không đau nhưng nguy hại khó lường
Các cơn đau thường là dấu hiệu cảnh báo cho những bất thường để tiến hành kiểm tra theo dõi và thăm khám. Tuy nhiên với u nguyên bào men (UNBM), dù không đau nhưng mức độ ảnh hưởng cũng như sự nguy hiểm là không thể xem thường.
UNBM là một u lành tính, chiếm tỷ lệ cao trong các loại u vùng hàm mặt. Đây là một u có tổ chức học giống men răng, nhưng biệt hóa theo hướng khác không tạo thành men răng mà phát triển thành các u xâm lấn, có thể gây nên những biến dạng hàm mặt nghiêm trọng nếu không được phát hiện sớm, theo dõi và điều trị phù hợp.
Răng người được cấu tạo theo thứ tự các lớp là men răng, ngà răng và tủy răng:
- Men răng là lớp bao bọc phía ngoài cùng, có thể chịu được những tác động khá lớn từ bên ngoài, được coi là chất cứng nhất trong cơ thể người.
- Ngà răng nằm bên trong men răng, có màu hơi vàng và khá xốp. Ngà răng chứa các đầu nút dây thần kinh nên khá nhạy cảm với các tác động nóng, lạnh bên ngoài.
- Tủy răng là phần trong cùng, được coi như “trái tim của răng”. Đây là phần nhạy cảm nhất của răng, bao gồm ống tủy và các mạch máu, giúp lưu thông, vận chuyển chất dinh dưỡng nuôi răng.
Để tạo thành răng cần sự tham gia của các cơ quan khác nhau trong quá trình tạo răng, trong đó có sự tham gia tạo thành men răng của biểu mô răng. Tuy nhiên, khi xuất hiện tình trạng tăng sinh bất thường của cấu trúc biểu mô tạo men sẽ tạo nên các khối u bất thường với thành phần là các chất tạo men. Trong một số trường hợp tìm thấy ở các tổ chức xương khác; một số bất thường của các biểu mô khác cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến các hình thái UNBM khác nhau.
UNBM có thể gặp ở mọi lứa tuổi, ở cả nam và nữ, xuất hiện cả hàm trên và duới, nhưng thường xuyên nhất là hàm dưới phía sau. Sự xuất hiện của UNBM ở xương hàm trên được đánh giá là nguy hại hơn do xương hàm có cấu trúc xốp hơn so với cấu trúc xương hàm dưới, nên khả năng phát triển của u sẽ nhanh, xâm lấn mạnh, đồng thời xương hàm trên có nhiều cấu trúc quan trọng khó tiếp cận để phẫu thuật.
Video đang HOT
Dù phần lớn là dạng u lành tính, tuy nhiên UNBM có khả năng tăng sinh, phát triển và xâm lấn nếu không được theo dõi và phát hiện kịp thời. Một số dấu hiệu bất thường cảnh báo: U phát triển chậm, âm thầm, hầu như như không có dấu chứng cũng như không gây đau, nên thường chỉ phát hiện tình cờ trên phim X-quang chụp thường quy cùng sự hỗ trợ từ kết quả phân tích giải phẫu bệnh.
Một số dấu hiệu như xô lệch răng, răng lung lay nhiều, thay đổi hình dạng, kích thước xương hàm hay tê môi… thì đã ở giai đoạn muộn khi u đã phát triển và xâm lấn. Các dấu hiệu này cũng có thể bị nhầm lẫn với một số vấn đề răng miệng khác như nang do răng, viêm nha chu…
Nguyên nhân chính gây nên UNBM vẫn chưa được xác định chính xác. Ở một số nhóm bệnh nhân có các tiền sử như chấn thương vùng hàm mặt, rối loạn dinh dưỡng, bị nhiễm trùng, nhiễm virus… được ghi nhận có tỷ lệ gặp phải UNBM cao hơn so với những người bình thường. Theo phân loại bệnh học, UNBM được phân thành nhiều thể bệnh cũng các phân loại nhỏ hơn trong từng thể bệnh.
Với mỗi thể bệnh cũng có sự khác biệt về nguyên nhân, cách điều trị cũng như tỷ lệ tái phát sau điều trị khác nhau. Một số UNBM dạng xâm lấn khối u phải được loại bỏ cùng với 1-2 cm xương lành xung quanh để đảm bảo an toàn, hạn chế tái phát. Một số trường hợp có thể được thực hiện phẫu thuật mở thông túi để giải áp, thoát dịch… để tạo điều kiện cho sự phát triển bình thường của xương, đẩy khối UNBM ra ngoài, chuẩn bị cho phẫu thuật cắt u triệt để nếu cần thiết.
Khám răng định kỳ giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời các vấn đề răng miệng
Việc chưa xác định rõ nguyên nhân của bệnh khiến việc điều trị, phòng ngừa gặp nhiều khó khăn và trở ngại. Hiện nay, UNBM chưa có biện pháp điều trị nội khoa thích hợp. Ngoại khoa là phương án điều trị duy nhất được sử dụng nhằm loại bỏ khối u, chặn đứng sự phát triển và xâm lấn.
Nếu phát hiện sớm, bệnh nhân mắc UNBM có thể được phẫu thuật, loại bỏ u mà không ảnh hưởng nhiều đến răng cũng như xương hàm. Nhưng ngược lại có thể phải cắt đoạn xương hàm gây mất thẩm mỹ và cả chức năng ăn nhai.
Người dân nên thực hiện X-quang toàn cảnh xương hàm định kỳ một năm một lần để phát hiện sớm các bất thường vùng hàm mặt để được theo dõi và điều trị từ sớm.
UNBM có tỷ lệ tái phát cao sau điều trị, thậm chí sau 10 năm. Do đó, cần phải tái khám theo dõi định kỳ mỗi 6 tháng sau điều trị.
Những ai hay bị hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, chớ chủ quan, nên đi khám ngay kẻo để lại di chứng nặng nề về sau
Hiện nay, nhiều người cho rằng bị tiền đình đa số là lành tính, tái đi tái lại và có thể tự hết các cơn chóng mặt nên nhiều trường hợp chủ quan không đi khám, bỏ qua cơ hội vàng điều trị, để lại di chứng nặng nề cho người bệnh.
Thời gian gần đây, Ngô Lan Phương (31 tuổi, ở Hà Nội) thường gặp tình trạng hoa mắt, chóng mặt, thỉnh thoảng kèm buồn nôn nhất là khi ngồi lâu và đột ngột đứng dậy di chuyển. Ban đầu, nghĩ do làm việc căng thẳng, chỉ cần nghỉ ngơi là sẽ hết, tuy nhiên, càng ngày, các triệu chứng càng lặp lại nhiều hơn nên Phương quyết định đi khám.
Tại bệnh viện, sau khi thăm khám và khai thác tiểu sử, các bác sĩ chẩn đoán, Phương bị hội chứng tiền đình. Nguyên nhân có thể xuất phát từ việc cô thường xuyên bị stress trong công việc. Đây cũng là nguyên nhân khiến rất nhiều người bị rối loạn tiền đình dù còn khá trẻ.
Trên thực tế, tại Bệnh viện Đa khoa Nông Nghiệp (Hà Nội) hàng ngày tiếp đón khá nhiều các trường hợp bị hội chứng tiền đình, trong đó chủ yếu là hội chứng tiền đình ngoại biên.
Người bị tiền đình thường có triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, ù tai... Ảnh minh họa
ThS.BS Nguyễn Thu Hà, Khoa Cấp cứu - Chống độc, Bệnh viện Đa khoa Nông Nghiệp cho biết, hội chứng tiền đình phân thành 2 nhóm: Tiền đình trung ương và tiền đình ngoại biên. Mỗi nhóm có nguyên nhân gây bệnh khác nhau và tùy theo nguyên nhân gây ra hội chứng tiền đình mà đối tượng nguy cơ cũng khác nhau.
Với hội chứng tiền đình trung ương là do các nguyên nhân như đột quỵ não, thường gặp trên nhóm đối tượng có nguy cơ cao như tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, rối loạn mỡ máu, hút thuốc lá nhiều...
Đối với tiền đình ngoại biên có thể gặp ở người trẻ không có bệnh nền, không có yếu tố nguy cơ hoặc ở những bệnh nhân có chấn thương đầu cũ hay viêm nhiễm dẫn đến các cơn chóng mặt tư thế kịch phát lành tính, hay các nguyên nhân dẫn đến rối loạn chức năng mê đạo: như ngộ độc thuốc, ngộ độc rượu, nhiễm virus...
Trong đó, BS Nguyễn Thu Hà đặc biệt lưu ý đến vấn đề stress, lo âu, căng thẳng rất phổ biến trong cuộc sống hiện đại. Hội chứng tiền đình do rất nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó hội chứng tiền đình trung ương với nguyên nhân chủ yếu là do đột quỵ não thì stress là một trong những yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh cảnh đột quỵ não, có thể để lại những di chứng nặng nề cho bệnh nhân.
Người bị tiền đình thường có biểu hiện như thế nào?
Theo BS Hà, các triệu chứng chủ yếu của hội chứng tiền đình bao gồm: Chóng mặt - đây là một triệu chứng thường gặp nhất trong hội chứng tiền đình, đó là một cảm giác không có thật về sự chuyển động của cơ thể hoặc môi trường xung quanh, người bệnh có cảm giác đồ vật xung quanh họ hoặc bản thân họ quay tròn, hoặc cảm giác bồng bềnh như người đi trên tàu, xe; mất thăng bằng làm bệnh nhân không thể ngồi dậy, không đi lại được; rung giật nhãn cầu (chuyển động của nhãn cầu có thể một hướng hoặc đa hướng).
Các triệu chứng đi kèm như: Buồn nôn, nôn, vã mồ hôi, da xanh tái, vẻ mặt lo lắng, hoặc các triệu chứng khác do các nguyên nhân của hội chứng tiền đình gây ra.
Các chuyên gia khuyến cáo, khi bị tiền đình, người bệnh nên tuân thủ thăm khám và điều trị, không nên chủ quan, tránh biến chứng xấu. Ảnh: BVĐK Nông nghiệp
Theo các bác sĩ, việc điều trị hội chứng tiền đình hiện nay đã có rất nhiều tiến bộ, có nhiều nhóm thuốc điều trị tích cực giúp giảm bớt nhanh và hiệu quả các triệu chứng của tiền đình; song song với sự hiện đại của các trang thiết bị máy móc giúp chẩn đoán sớm, chính xác nguyên nhân của hội chứng tiền đình để từ đó có các phương pháp điều trị hiệu quả và triệt để.
" Điều trị hội chứng tiền đình là sự phối hợp của đa chuyên khoa thần kinh, tai mũi họng, phục hồi chức năng... để điều trị triệu chứng, tìm các nguyên nhân gây ra bệnh cho bệnh nhân, hay kết hợp phục hồi chức năng cho các trường hợp tổn thương tiền đình do di chứng, để từ đó có thể giải quyết triệt để các nguyên nhân ", BS Hà chỉ rõ.
Tuy nhiên, theo BS Hà, hiện nay, có một số quan niệm duy tâm cho rằng bệnh tiền đình là "bệnh trời đày", là "nghiệp chướng" nên không tuân thủ điều trị. Điều này là không đúng. Hội chứng tiền đình chủ yếu do các nguyên nhân lành tính và hoàn toàn có thể cắt cơn tiền đình, điều trị dứt điểm các nguyên nhân cũng như dùng thuốc kết hợp với thay đổi lối sống để hạn chế các đợt tái phát. Do vậy, bệnh nhân cần đến khám đúng chuyên khoa để được chẩn đoán đúng cũng như tư vấn phù hợp.
Bên cạnh đó, nhiều người cho rằng bị tiền đình đa số là lành tính, tái đi tái lại và có thể tự hết các cơn chóng mặt, nên nhiều trường hợp chủ quan không đi khám, bỏ qua cơ hội vàng như trường hơp bị hội chứng tiền đình do nhồi máu não, để lại di chứng nặng nề cho người bệnh.
Để phòng tránh căn bệnh này, các chuyên gia khuyến cáo, mọi người nên giữ lối sống lành mạnh, giảm lo âu, căng thẳng trong cuộc sống; thường xuyên tập luyện thể thao. Với những người làm việc ở văn phòng, ngồi nhiều giờ bên máy tính liên tục nên thường xuyên tập các bài tập vận động vùng cổ, gáy. Tránh đọc sách báo khi ngồi ô tô, nên ngồi hoặc nằm ngay xuống khi thấy chóng mặt.
Bên cạnh đó, đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý hàng ngày, uống đủ 2 lít nước mỗi ngày. Tránh để tình trạng cơ thể quá thiếu nước; hạn chế uống bia, rượu, hút thuốc lá...
Những thời điểm không nên ăn hoặc uống nước cam để tránh gây hại cho cơ thể Cam là loại trái cây bổ dưỡng với nhiều vitamin đặc biệt có ích với những người ốm, cảm cúm, suy giảm miễn dịch. Tuy nhiên, nếu quá lạm dụng cam hoặc ăn cam vào những thời điểm không thích hợp cũng sẽ gây ra những tác hại không ngờ. Trong Đông y, cam trái có vị ngọt, chua, tính mát. Thích hợp...