Tuyển Bỉ thiếu sự tàn nhẫn để làm nên chuyện

Bóng đá Bỉ trỗi dậy trong vòng 10 năm qua và tuyển quốc gia này đang đứng đầu trên bảng xếp hạng FIFA. Tuy nhiên, họ vẫn đang thiếu một danh hiệu để khẳng định đẳng cấp của mình.

Với thế hệ vàng, Bỉ là đội bóng chơi hay nhất tại World Cup 2018. Nhưng họ đã không giành được cúp vàng bởi gục ngã trước Pháp tại trận bán kết.

“Pháp giành trận thắng, nhưng Bỉ mới giành được tình cảm của mọi người”, truyền thông khắp nơi nói về trận cầu đó như vậy. Nhưng thua thì vẫn là thua, một thế hệ vàng cần phải ghi dấu bằng ít nhất một danh hiệu lớn, liệu có xảy ra với Bỉ tại kỳ Euro này?

Tuyển Bỉ đang sở hữu một lứa cầu thủ tài năng. Ảnh: Getty Images.

Khó khăn chờ tuyển Bỉ

Sau World Cup 2018, Bỉ tiếp tục chơi tốt. Tại vòng loại Euro 2020 diễn ra trong toàn bộ năm 2019, họ toàn thắng cả 10 trận, với hiệu số thắng bại áp đảo 40-3. Năm 2020, Euro bị hoãn, họ vẫn chơi tốt tại Nation League khi vượt qua Anh, Đan Mạch, Iceland để đứng đầu bảng, lọt vào giai đoạn bán kết.

Mạnh như vậy, song vẫn có những lý do có thể khiến thế hệ vàng của tuyển Bỉ lỗi hẹn với một danh hiệu lớn.

Thứ nhất, Euro 2020 diễn ra vào năm ngoái thì tốt hơn. Thêm 1 năm, đôi chân các cầu thủ già thêm, nhất là với các hậu vệ Jan Vertonghen (34 tuổi), Toby Alderweireld (32), Thomas Vermaelen (36) hay tuyến trên có Axel Witsel (32), Dries Mertens (34).

Thêm một năm, phong độ các cầu thủ càng giảm sút. Thủ quân Eden Hazard trong 2 năm qua bị chấn thương liên tục chỉ là cái bóng của anh so với thời gian đỉnh cao tại Chelsea.

Ở cấp độ CLB, Mertens chơi ít trận, Witsel cũng vậy, Thomas Meunier sa sút phong độ và bị đá khỏi PSG. Tất nhiên, cũng có vài cầu thủ tiến bộ như Romelu Lukaku, Youri Tielemans, Yannick Carrasco.

Thứ hai là chiến thuật thi đấu. HLV Roberto Martinez không che giấu việc ông là một fan hâm mộ sơ đồ 3-4-3.

Thời gian làm việc ở Anh, HLV quê ở xứ Catalonia không có cơ hội thực hiện điều này vì các cầu thủ ở Anh lúc đó không quen vận hành sơ đồ 3 hậu vệ. Khi bắt đầu làm việc cho đội tuyển Bỉ, với nguồn lực dồi dào, Martinez sử dụng sơ đồ 3-4-3 và gắn chặt với nó, không bao giờ thực hiện sự thay đổi hay thử nghiệm sang sơ đồ khác.

Trước các đội bóng nhỏ, Bỉ có thể dùng lối chơi “lấy thịt đè người” để chiến thắng với một sơ đồ chiến thuật duy nhất.

Nhưng Bỉ không phải đội sở hữu đẳng cấp khác biệt phần còn lại. Pháp, Bồ Đào Nha hay Đức có nguồn lực ngang với họ.

Và họ sẽ nghiên cứu và bắt bài đối thủ, làm lối chơi của thầy trò Roberto Martinez trở nên bế tắc. Lúc này, “Quỷ đỏ” không thể thực hiện lối chơi “lấy thịt đè người” được nữa.

Khi không có sự linh hoạt trong chiến thuật, Bỉ có thể dừng bước ở những trận cuối cùng trong một giải đấu.

HLV Martinez mang đến nhiều điều tốt đẹp cho tuyển Bỉ. Ảnh: Getty Images.

HLV Martinez và văn hóa bóng đá của người Bỉ

Từ trước khi Martinez đến làm cho đội tuyển Bỉ vào năm 2016, ngoại trừ 5 trận Bỉ được HLV người Hà Lan Dick Advocaat dẫn dắt thời kỳ năm 2010, trong vòng 60 năm, đội tuyển Bỉ chỉ dùng HLV người Bỉ.

Bart Verhaeghe, phó chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Bỉ quyết định thực hiện sự thay đổi sau khi ông nhìn ra thực trạng: “Cách nghĩ của người Bỉ là thế này, nếu bạn nổi bật hơn người khác, bạn sẽ ăn đạn. Khi phỏng vấn Martinez, tôi thấy ông ta là người dám mơ mộng, dám đứng trước đám đông nói lên tham vọng của mình”.

Nhưng cần bao nhiêu thời gian để một HLV nước ngoài thay đổi tư duy của các cầu thủ?

Tuy họ đều đánh thuê ở những CLB hàng đầu châu Âu, nhưng họ vẫn mang tư duy đặc trưng của người Bỉ: phục tùng, đồng thuận, thận trọng, tránh xung đột, cố làm mọi người vui vẻ và thứ tư duy đó chỉ đem đến những kết quả tầm thường, không đủ để mang đến cho bạn những thứ bạn muốn.

Ví dụ như Hazard và Kevin de Bruyne khi trận bán kết với Pháp đi về cuối, họ bị phạm lỗi và xứng đáng được hưởng quả phạt gần khung thành Pháp. Nhưng Bỉ không đấu tranh để giành quả phạt đó, trong tình thế mà những đội khác sẽ la hét để gây áp lực lên trọng tài.

Họ muốn giữ mọi thứ yên bình, cư xử như sách giáo khoa, là những cậu trai ngoan.

Trong thế giới bóng đá này, Bỉ cần có một chút tàn nhẫn, mưu mẹo để trở thành người chiến thắng cuối cùng. Các cầu thủ Bỉ vẫn có thể nhảy múa với trái bóng, đá tiki-taka, chơi thứ bóng đá hàn lâm nhưng đến khi cần, họ phải biết làm như đội Pháp là đóng sập không gian chơi bóng của đối thủ.

Pháp có nhiều tài năng không thua kém Bỉ nhưng HLV Didier Deschamps vẫn điều tiết tốt lối chơi, khi nào cần thăng hoa, thực dụng, phải vượt qua khó khăn, điều còn thiếu ở HLV Martinez.

Trước khi dẫn dắt Bỉ, Martinez làm việc cho 3 đội bóng không lớn ở Anh là Swansea, Wigan và Everton. Ông xây dựng một lối chơi bắt mắt cho tuyển Bỉ, nhưng phải nói ông không là kiểu người sinh ra để chiến thắng như Deschamps hay Zinedine Zidane.

Với cái oai làm tướng, bạn có thể khiến các cầu thủ chơi với 150% khả năng của họ, và ngược lại, bạn chỉ khiến họ chơi với 70% khả năng. Lukaku dưới tay Martinez có hay như dưới tay Antonio Conte không? Không. De Bruyne dưới tay Martinez có hay như dưới tay Pep Guardiola không? Cũng không.

Nhìn chung đây là mùa hè không dễ dàng với Martinez, với sức ép phải dẫn dắt một đội tuyển đang trong thế hệ vàng đến một danh hiệu lớn.

Thử thách đầu tiên của Martinez là liệu ông có dám gạt thủ quân Hazard khỏi đội hình xuất phát khi cầu thủ này không đủ thể lực và phong độ.

Và liệu Martinez có nhấc các cầu thủ ra khỏi vòng suy nghĩ an toàn, thận trọng để mạo hiểm, tự do trong cách thể hiện bản thân hơn. Muốn thắng lớn, phải cược lớn, không có cách khác.