Từ A – Z về bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn 4 (giai đoạn nặng)
Bệnh phổi tắc nghẽn có 4 giai đoạn, trong đó giai đoạn 4 có ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe cũng như tính mạng của người bệnh. Dưới đây là những điều bạn cần biết về bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn 4.
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn 4 là một trong 4 giai đoạn của bệnh, hay còn gọi là giai đoạn cuối, giai đoạn nặng của COPD.
Mỗi giai đoạn đường thở sẽ hẹp dần. Ngoài việc ảnh hưởng đến đường thở, người bệnh có thể ho mãn tính và tăng đờm. Các chỉ tiêu của từng giai đoạn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) như sau:
- Giai đoạn 1: Đây là giai đoạn bệnh nhẹ, chỉ số đánh giá chức năng phổi (FEV1) lớn hơn 80%.
- Giai đoạn 2: Khi bệnh đã có tiến triển, chỉ số FEV1 từ 50-79%.
- Giai đoạn 3: Giai đoạn này bệnh COPD đã phát triển thành nặng, chỉ số FEV1 từ 30-49%.
- Giai đoạn 4: Lúc này, bệnh COPD rất nghiêm trọng, chỉ số FEV1 dưới 30%, ảnh hưởng đến tính mạng của người bệnh.
Dưới đây là một số thông tin về bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn 4.
1. Dấu hiệu nhận biết bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn 4
- Ở giai đoạn cuối, người bệnh sẽ cảm thấy khó thở, tình trạng rất nghiêm trọng, ngay cả khi bạn đang nghỉ ngơi cũng không thở được. Giai đoạn này các loại thuốc đã không còn nhiều tác dụng, các hoạt động thường ngày cũng khiến bạn khó thở hơn bình thường.
- Các biến chứng nhiễm trùng phổi, suy hô hấp hoặc các biến chứng hô hấp khiến bạn thường xuyên phải đến bệnh viện kiểm tra nhiều hơn.
- Tình trạng tăng huyết áp phổi cũng thường gặp ở những bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn 4, dẫn đến suy tim phải. Người bệnh sẽ thấy nhịp tim lúc nghỉ ngơi tăng mạnh.
- Có tình trạng giảm cân.
Tình trạng tăng huyết áp phổi cũng thường gặp ở những bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn 4 (Ảnh: Internet)
2. Mức độ nguy hiểm của bệnh COPD giai đoạn cuối
Ở giai đoạn 4, các tổn thương của phổi đã rất nặng nề. Cuộc sống của người bệnh sẽ bị ảnh hưởng:
- Người bệnh sẽ không thở được dù chỉ làm những việc nhẹ nhàng thường ngày.
- Nguy cơ dẫn đến tử vong nếu không được điều trị, cấp cứu kịp thời.
- Người bệnh có thể gặp các biến chứng như suy tim, tím môi, phù chân,…
3. Tiên lượng của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn 4
Ở giai đoạn 4, người bệnh sẽ có chỉ số FEV1 dưới 35% và hơn một nửa người trong giai đoạn này sẽ không thể tiếp tục cuộc sống trên 4 năm sau khi được chẩn đoán. Ngoài ra, một số yếu tố tiên lượng khác cũng ảnh hưởng đến bệnh như:
- Cân nặng: Giai đoạn cuối, người bệnh thường sẽ bị sụt cân, điều này là do việc ăn uống với bạn cũng khá khó khăn, cơ thể không hấp thụ được. Sụt cân có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của bạn.
- Khó thở khi hoạt động: Bác sĩ sẽ dựa vào mức độ khó thở thông qua việc bạn đi bộ để đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Video đang HOT
Tùy vào mức độ khó thở của người bệnh mà bác sĩ sẽ đánh giá phương pháp can thiệp thích hợp
- Khoảng cách bạn đi bộ trong 6 phút: Khi bạn đi bộ được càng nhiều trong 6 phút thì mức độ bệnh COPD giảm dần.
- Độ tuổi: Những người trên 70 tuổi sẽ có tiên lượng nghiêm trọng hơn người dưới 70 tuổi.
4. Lưu ý khi điều trị COPD giai đoạn 4
Người bị bệnh COPD giai đoạn 4 thường sẽ cảm thấy cô đơn cũng như sợ hãi. Người bệnh nên trò chuyện với những người gần gũi để cảm thấy yên tâm hơn. Nếu bạn có người thân bị COPD thì cũng nên động viên và khuyến khích họ để họ có thêm niềm tin vào cuộc sống.
Người bị phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn 4 cũng nên lắng nghe lời khuyên từ những người đã bị trước đó. Bạn có thể biết được những thông tin hữu ích như các loại thuốc cần sử dụng hoặc những điều sẽ xảy ra ở giai đoạn này.
Duy trì chất lượng cuộc sống của bạn là rất quan trọng trong giai đoạn này. Bạn nên kiểm tra chất lượng không khí và thực hành các bài tập thở hằng ngày. Tuy nhiên, khi tình trạng COPD giai đoạn 4 đã tiến triển ở mức độ nghiêm trọng, bạn có thể thực hiện điều trị bằng các chăm sóc giảm nhẹ hoặc chăm sóc bổ sung.
5. Sống chung với bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn 4
- Bạn nên hạn chế dùng thuốc lá, sau đó là bỏ hẳn thuốc để không làm bệnh tiến triển nặng.
- Sử dụng thuốc giúp giảm triệu chứng bệnh theo chỉ dẫn của bác sĩ như thuốc giãn phế quản, giúp đường hô hấp thông thoáng hơn.
- Bạn nên tập thở bằng một số bài tập đơn giản giúp nâng cao chất lượng cuộc sống.
- Cải thiện chế độ ăn uống: Một số bài tập thể dục như hít thở, vận động nhẹ nhàng, yoga có thể có ích cho bệnh nhân bị COPD. Người bệnh cũng nên bổ sung vitamin và khoáng chất cho cơ thể, giúp tăng sức đề kháng.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý giúp cải thiện bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn 4 (Ảnh: Internet)
- Nên giữ ấm cơ thể, luôn mang theo bên mình ống hít khẩn cấp, tránh nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh.
- Tránh ra ngoài trời vào những ngày chất lượng không khí kém, khói bụi và mức độ ô nhiễm cao.
- Đeo khăn hoặc khẩu trang khi ra ngoài trời lạnh, điều này có thể giúp làm ấm không khí bạn hít vào.
- Gặp bác sĩ thường xuyên để trao đổi cũng như đánh giá về tình trạng bệnh.
6. Một số biện pháp chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân COPD giai đoạn 4
Nhiều người cho rằng, chăm sóc giảm nhẹ bệnh chỉ dành cho những người đang có nguy cơ tử vong cao. Điều này đôi khi không hoàn toàn chính xác. Thay vào đó, chăm sóc giảm nhẹ bao gồm việc xác định các phương pháp điều trị có thể nâng cao chất lượng cuộc sống của bạn và giúp người chăm sóc có những biện pháp hiệu quả hơn khi chăm sóc bệnh nhân bị phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn 4.
Mục tiêu của việc giảm nhẹ là giảm đau và kiểm soát các triệu chứng của người bệnh càng nhiều càng tốt. Bạn có thể trao đổi với bác sĩ chuyên môn trong việc lập kế hoạch mục tiêu điều trị và chăm sóc sức khỏe cũng như kiểm soát cảm xúc phù hợp nhất.
Ngoài ra, bạn cũng có thể hỏi ý kiến bác sĩ để biết thêm thông tin về những lựa chọn chăm sóc giảm nhẹ.
Trên đây là một số những điều bạn cần biết về bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính giai đoạn 4. Đây là giai đoạn rất nguy hiểm, ảnh hưởng đến tính mạng bất kỳ lúc nào, bạn nên tuân theo các chỉ dẫn của bác sĩ để giúp kéo dài tiên lượng sống cũng như nâng cao chất lượng cuộc sống.
Biến chứng phổi tắc nghẽn mãn tính nguy hiểm như thế nào?
Không chỉ khiến người bệnh thường xuyên gặp tình trạng khó thở, biến chứng phổi tắc nghẽn mãn tính còn vô cùng đa dạng và nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.
Phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) sẽ khiến bạn cảm thấy khó thở khi cơ thể không có đủ lượng không khí cần thiết. Và khi thiếu oxy, chắc chắn bạn sẽ gặp phải nhiều vấn đề khác về sức khỏe gọi là biến chứng phổi tắc nghẽn mãn tính như nhiễm trùng phổi, tràn khí màng phổi, các vấn đề về tim mạch; thậm chí ảnh hưởng đến cả giấc ngủ.
1. Các biến chứng phổi tắc nghẽn mãn tính ở hệ hô hấp và tim mạch
1.1. Nhiễm trùng phổi
Căn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính làm cho nhiệm vụ chống lại các nhiễm trùng ở phổi dường như khó khăn hơn. Lúc này, người bệnh sẽ có thể cảm thấy khó thở hơn.
Nhiễm trùng phổi do biến chứng phổi tắc nghẽn mãn tính - Ảnh: lunginstitute
Phòng ngừa các vấn đề về nhiễm trùng ở phổi là điều tiên quyết. Để làm được điều đó, bạn nên trao đổi với các bác sĩ về các loại vắc-xin có thể tiêm. Vắc-xin dành riêng cho bệnh viêm phổi và cả những loại nhắm đến các bệnh có thể khiến bạn dễ bị nhiễm trùng phổi như ho gà và cúm.
Ngoài ra, bạn nên rửa tay thường xuyên để tránh tiếp xúc tối đa với những loại vi trùng gây nên nhiễm trùng ở phổi.
1.2. Xẹp phổi (Tràn khí màng phổi)
Một biến chứng phổi tắc nghẽn mãn tính phải kể đến nữa là xẹp phổi, nghĩa là căn bệnh này có thể làm hỏng các mô phổi của người bệnh.
Khi các mô phổi bị hỏng, không khí rò rỉ vào giữa không gian phổi và thành ngực sẽ khiến phổi xẹp xuống như một quả bóng bị xì hơi. Lúc này, bạn có thể sẽ cảm thấy hụt hơi đột ngột, đau tức ngực hoặc bị ho.
Phương pháp điều trị tình trạng này sẽ là thở oxy hoặc cấp thiết hơn nữa phải chọn phương án phẫu thuật. Để ngăn ngừa xẹp phổi xảy ra, hãy ngưng hút thuốc và thăm khám thường xuyên với bác sĩ điều trị.
1.3. Trao đổi khí kém
Máu mang oxy đi đến khắp các tế bào trong cơ thể bạn và đưa carbon dioxide ra khỏi chúng. Thế nhưng nếu tình trạng hô hấp hít vào thở ra kém đi, cơ thể sẽ thiếu oxy hơn mức cần thiết và dư thừa carbon dioxide ở trong máu. Một trong hai điều này có thể là nguyên nhân khiến bạn khó thở và mức độ carbon dioxide (CO2) cao cũng có thể khiến bạn cảm thấy đau đầu, mệt mỏi.
Kiểm tra sức khỏe với bác sĩ khi gặp các biến chứng phổi tắc nghẽn mãn tính - Ảnh: thealternativedail
Hiện nay, y học hiện đại có một thiết bị đơn giản là máy đo oxy, máy này khi đeo trên đầu ngón tay sẽ kiểm tra được mức oxy trong cơ thể. Việc tăng hay giảm lượng oxy sẽ được bác sĩ chỉ định sau khi có kết quả đo chính xác. Thiếu hoặc thừa oxy đều có thể gây ra khá nhiều vấn đề nghiêm trọng khác cho sức khỏe.
1.4. Vấn đề tim mạch
Nồng độ oxy trong máu thấp do biến chứng phổi tác nghẽn mãn tính có thể dẫn đến tình trạng hẹp động mạch và huyết áp cao hơn trong các mạch máu đi từ tim đến phổi của bạn. Điều này có thể gây ra nhiều sức ép cho tim của bạn, tim sẽ hoạt động khó khăn hơn so với bình thường. Về lâu dài có thể trở thành suy tim, một biến chứng vĩnh viễn cho trái tim.
Ngoài ra, biến chứng ở tim mạch còn có thể khiến phần bên phải của tim lớn hơn. Các bác sĩ gọi đây là cor pulmonale - một thuật ngữ dùng để mô tả sự rối loạn chức năng phổi đến tâm thất phải của tim hay còn gọi là tâm phế. Tình trạng này có thể gây ra tình trạng nhịp tim không đều, khó lưu thông máu, gan to, phù chân ở cơ thể người bệnh.
Vận động thường xuyên sẽ giúp máu trong cơ thể di chuyển đều đặn, điều này giúp ngăn ngừa nguy cơ các cục máu đôn di chuyển đến phổi gây ra biến chứng ở phổi.
Hơn nữa, biến chứng phổi tắc nghẽn mãn tính còn có thể làm hỏng các sợi thần kinh kết nối với tim và gây ra tình trạng rối loạn nhịp tim. Việc điều trị sẽ do các bác sĩ đưa ra, có thể cần cung cấp thêm oxy hoặc dùng thuốc hỗ trợ nếu cần thiết.
2. Các biến chứng khác trên cơ thể
2.1. Loãng xương
Người bệnh COPD thường bị loãng xương. Nếu bạn thường xuyên hút thuốc, dùng steroid thì sẽ khó để có được các bài tập giúp tăng cường sức khỏe xương; thậm chí, cơ thể bạn có thể thiếu vitamin D để xây dựng xương. Lúc này xương sẽ giòn, yếu và dễ gãy hơn.
Biến chứng phổi tắc nghẽn mãn tính gây tình trạng loãng xương - Ảnh: Healthline
Điều bạn cần làm chính là thiết lập lại thời gian nghỉ ngơi để chăm sóc lại sức khỏe của xương. Sau đó, hãy bảo vệ xương bằng một số bài tập thể dục nhẹ nhàng phù hợp như đi bộ, rèn luyện sức dẻo dai với các bài tập với băng co giãn. Ngoài ra, bạn cũng di chuyển nhẹ nhàng hơn tránh vấp ngã gây ảnh hưởng tới xương.
Ngoài ra, bác sĩ có thể sẽ kiểm tra mật độ xương của bạn bằng phương pháp chụp X-Quang - được gọi là quét DEXA và phương pháp này hoàn toàn không gây đau đớn. Sau khi có kết quả, bạn sẽ được kê bổ sung canxi, vitamin D hoặc thuốc hỗ trợ xương.
2.2. Tay và chân yếu
Biến chứng phổi tắc nghẽn mãn tính ngoài làm yếu xương thì còn gây ra tình trạng tương tự ở cơ. Cơ trong cơ thể yếu đi sẽ khiến các hoạt động hàng ngày trở nên khó khăn hơn.
Việc bạn cần làm chính là yêu cầu bác sĩ thực hiện việc kiểm tra chức năng của các chi. Các chuyên gia y tế có thể khuyến nghị cho người bệnh một chương trình phục hồi chức năng phổi có thể giúp khôi phục lại sức khỏe cơ bắp. Chương trình đó có thể là các bài tập vật lý giúp xây dựng lại cơ mà bạn đã mất đi.
2.3. Vấn đề về trọng lượng cơ thể
Khi bạn thừa cân, phổi của bạn sẽ phải làm việc nhiều hơn bình thường. Điều này có thể làm cho bệnh COPD của bạn trở nên tồi tệ và có nhiều biến chứng hơn.
Khi căn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính tiến triển, bạn có thể sẽ gặp các vấn đề về trọng lương cơ thể như tăng cân hoặc sụt cân nghiêm trọng. Thiếu cân cũng có thể làm bệnh trở nên trầm trọng hơn, các biến chứng dễ gặp phải như loãng xương và nhiễm trùng.
Dù bạn cần giảm hay tăng cân, bác sĩ điều trị hoặc chuyên gia dinh dưỡng sẽ tư vấn cho bạn về khẩu phần ăn mỗi ngày. Vì vậy, hãy thường xuyên theo dõi cân nặng và hỏi ý kiến chuyên gia y tế khi cần.
2.4. Các vấn đề về giấc ngủ
Các triệu chứng của phổi tắc nghẽn mãn tính có thể đánh thức bạn vào khiến giấc ngủ của bạn không được trọn vẹn, điều này sẽ làm cho bạn mệt mỏi hơn vào ban ngày. Nghiêm trọng hơn của biến chứng phổi tắc nghẽn mãn tính là chứng ngưng thở khi ngủ, một tình trạng ngừng thở lặp đi lặp lại trong khi bạn ngủ.
Chứng ngưng thở khi ngủ sẽ khiến mức oxy cung cấp vào cơ thể thấp hơn, khiến bệnh COPD của bạn trở nên trầm trọng hơn. Lúc này, hãy hỏi bác sĩ xem có cần thiết cho việc kiểm tra chứng ngưng thở khi ngủ hay không. Nếu mắc phải, bác sĩ sẽ tư vấn thiết bị hỗ trợ hoặc phương pháp trị liệu thích hợp.
COPD thường gây ra các rối loạn về giấc ngủ - Ảnh: Woodcockpsychology
Ngoài ra, một lưu ý cho người bệnh là chứng ngưng thở khi ngủ không được điều trị sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như cao huyết áp, bệnh tim và đột quỵ.
2.5. Bệnh tiểu đường
Nhiều nghiên cứu cho thấy, người bị phổi tắc nghẽn mãn tính cũng mắc thêm bệnh tiểu đường. Thế nên việc bạn cần làm cấp thiết nhất chính là tập thể dục đều đặn và bỏ hút thuốc. Đồng thời, hãy đảm bảo rằng bác sĩ điều trị của bạn biết về các loại thuốc mà bạn đang dùng để có được phương án điều trị hợp lý.
2.6. Trầm cảm và lo âu
Theo thống kê, ít nhất 1/10 người bị COPD mắc chứng trầm cảm hoặc lo âu; con số này sẽ tăng lên khi bệnh ngày càng nặng hơn. Lúc này, bác sĩ sẽ kê thuốc, kết hợp với tập thể dục và thậm chí cùng với liệu pháp trị liệu âm nhạc nếu cần thiết.
Tóm lại các biến chứng phổi tắc nghẽn mãn tính rất đa dạng và nguy hiểm. Chăm sóc cấp tính thường tập trung vào kiểm soát hô hấp. Trong khi đó xử trí mãn tính cần dùng thuốc hàng ngày để hỗ trợ hệ hô hấp và tránh các biến chứng.
Các đợt cấp tính cần được xử trí ngay để hô hấp được bình thường, ví dụ như dùng thuốc hỗ trợ giãn phế quản. Các biến chứng phổi tắc nghẽn mãn tính có thể đe dọa tính mạng người bệnh; ngoài khó thở, viêm phổi thì bệnh nhận có thể bệnh tim, tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim và suy tim sung huyết.
Mặc dù phổi tắc nghẽn mãn tính có thể được kiểm soát nhưng nó cũng sẽ đột ngột trở nặng nếu bạn mắc cảm lạnh hoặc cảm cúm. Vì vậy nếu mắc cảm cúm và có thêm các triệu chứng khác như khó thở, tức ngực hoặc ho nhiều hơn, hãy đến ngay bác sĩ để được điều trị ngay lập tức.
Ngoài ra, cần thiết lập lại lối sống, chế độ luyện tập và dinh dưỡng lành mạnh để nâng cao sức khỏe khi mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.
Căn bệnh người Việt mắc nhiều nhất châu Á Với tần suất sử dụng thuốc lá và ô nhiễm môi trường cao, Việt Nam có số người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cao nhất trong các nước châu Á - Thái Bình Dương. Đó là nhận định của giáo sư, bác sĩ Trần Văn Ngọc, Trưởng khoa Hô hấp, Bệnh viện Chợ Rẫy, Chủ tịch Hội hô hấp TP.HCM. Bác...