Trước một Hitler cực mạnh, Churchill trở thành vị cứu tinh của cả châu Âu như thế nào?

Trong hoàn cảnh ngặt nghèo nhất của cuộc Thế chiến II, Churchill đã can đảm đứng ra gánh vác vận mệnh của nước Anh và đồng thời, cũng là cả châu Âu .

Winston Churchill chính thức trở thành Thủ tướng Anh (ảnh minh họa)

Ngày 1.9.1939, quân đội Đức Quốc xã tiến vào chiếm Ba Lan. Thủ tướng Anh Chamberlain kêu gào quân Đức ngừng lại trong vô vọng. Bất lực, hai nước Anh và Pháp buộc phải tuyên chiến với Đức và Ý. Thể chiến II chính thức bùng nổ.

Mãi tới lúc này, người Anh mới tin vào những điều mà người sau này trở thành vị Thủ tướng vĩ đại nhất của họ – Winston Churchill, cảnh báo. Dư luận nước Anh phẫn nộ, chỉ trích sự hèn yếu trước đó của chính quyền và đòi phải cho Churchill chỉ huy quân đội.

Churchill nhanh chóng được bổ nhiệm chức vụ Bộ trưởng Hải quân. Ngày Churchill quay lại, tất cả tàu hải quân của nước Anh đều đồng loạt giương cờ để chào đón ông.

Điện tín được đánh đi tới các con tàu chiến: “Winnie đã trở về” (Winnie là tên gọi thân mật của Churchill). Người dân Anh đã đặt mọi hy vọng vào sự lãnh đạo của Churchill.

Đến cuối tháng 9.1939, quân Đức với sức mạnh áp đảo, đã chiếm trọn hai nước Bỉ và Hà Lan. Cả châu Âu lúc này mới thấy sự tai hại của chính sách giảm trừ quân bị, mà họ thực hiện trước đó.

Không thể chịu nổi áp lực từ phía dư luận, Thủ tướng Anh Chamberlain từ chức. Churchill được chỉ định lên thay chức vụ này, kiêm luôn Bộ trưởng Quốc phòng.

Churchill không bao giờ chấp nhận đầu hàng trước phát xít Đức (ảnh minh họa)

Theo cuốn “Thủ tướng Anh Winston Churchill, cuộc đời và sự nghiệp”, trong bài diễn văn nhậm chức trước Quốc hội, Churchill đã nói:

“Tôi không có gì để cống hiến ngoài máu, sự khó nhọc, nước mắt và mồ hôi.” Ông kêu gọi người Anh, hãy thực hiện “vinh quang bằng mọi giá, bởi vì không có vinh quang, sẽ không có sống còn”.

Lời kêu gọi của Churchill đã làm gia tăng tinh thần chiến đấu của người Anh, giúp họ có thêm cam đảm, trong cuộc chiến sống còn với lực lượng phát xít Đức.

Tháng 6. 1940 liên quân Anh – Pháp bị Đức đánh cho đại bại. Chính phủ Pháp phải bỏ chạy khỏi Paris, chỉ còn duy nhất nước Anh có thể chiến đấu. Có thể nói, lúc này sự sống còn của cả châu Âu đặt hết lên vai Churchill.

Vấn đề nghiêm trọng đầu tiên đặt ra đối với Churchill, là làm thế nào để giải cứu 340.000 quân Anh – Pháp ở cảng Dunkirk (Pháp), đang nguy ngập do bị quân phát xít Đức bao vây.

Churchill gần như đã bật khóc khi kêu gọi toàn thể nước Anh thực hiện cuộc giải cứu lịch sử. Trong vòng 24 giờ, ông đã huy động hơn 800 tàu thuyền các loại, từ tàu chiến đến thuyền buồm, tàu đánh cá… kéo sang Dunkirk, trong nỗ lực gần như tuyệt vọng.

Những chiếc tàu được sự hỗ trợ của không quân Anh, di chuyển dưới làn mưa bom đạn của quân Đức và hoàn thành sứ mạng một cách thần kỳ. Có khoảng 224 ngàn quân Anh và 111 ngàn quân đồng minh rút lui thành công. Trước đó vài ngày, Churchill chỉ kỳ vọng sẽ giải thoát được cho 50 ngàn quân.

Cuộc di tản Dunkirk thành công có sự đóng góp lớn của Churchill (ảnh minh họa)

Theo các nhà nghiên cứu quân sự, nếu hàng trăm ngàn binh sĩ tại Dunkirk bị tiêu diệt hoặc đầu hàng, thì không chỉ thiệt hại nặng về quân số, tinh thần chiến đấu của người Anh cũng sẽ tan rã. Hậu quả của việc này là gần như cả châu Âu, sẽ rơi vào tay nước Đức.

Sau cuộc rút lui Dunkirk, Thủ Tướng Churchill đã nói với nhân dân nước Anh:

“Chúng ta sẽ bảo vệ hòn đảo của chúng ta bằng mọi giá… Chúng ta sẽ chiến đấu trên bờ biển, chúng ta sẽ chiến đấu trên các mảnh đất, chúng ta sẽ chiến đấu trên các cánh đồng, chúng ta sẽ chiến đấu trên các ngọn đồi… Chúng ta sẽ không bao giờ đầu hàng”.

Tuy nhiên, ông cũng không quên nhắc nhở người dân Anh rằng: “Chiến tranh không bao giờ có chiến thằng bằng những cuộc di tản”.

Tổng thống Mỹ Roosevelt đã lắng nghe lời kêu gọi của Churchill, ông nói:

“Những gì chúng tôi cung cấp cho nước Anh sẽ không phải là thứ tiền đổ xuống mương, chừng nào mà ông già đó (Churchill) còn đảm đương nhiệm vụ. Nước Anh sẽ không bao giờ đầu hàng”.

Có một sự thật rằng, Tổng thống Roosevelt chưa bao giờ ưa Churchill. Ông cũng nhiều lần thẳng thừng bày tỏ thái độ của mình về vị Thủ tướng Anh:

“Tôi không bao giờ thích Churchill, nhưng xét về tư cách và sự dũng cảm đáng ngưỡng mộ của ông ta khi chỉ huy hải quân Anh, tôi muốn chuyển lời khen ngợi của mình đến ông ta.”

Chính con gái của Roosevelt – bà Alice, khi được đặt câu hỏi rằng tại sao cha mình lại ghét Churchill đến thế, Alice đã không do dự khi trả lời: “Chỉ vì họ quá giống nhau”.

Tổng thống Roosevelt và Churchill (ảnh minh họa)

Mặc dù quan hệ giữa hai vị nguyên thủ vĩ đại nhất của Mỹ và Anh chưa bao giờ mặn mà, nhưng chính lòng quyết tâm bảo vệ nước Anh, không chịu đầu hàng của Churchill, đã khiến Roosevelt cảm phục.

Churchill cũng có một cách ngoại giao vô cùng khôn khéo đối với Mỹ. Trong bức thư gửi cho Tổng thống Roosevelt, ông viết:

“Nếu chúng tôi từ bỏ cuộc chiến, các ông có thể sẽ có một nước Mỹ với cả châu Âu dưới quyền của Đức Quốc xã đông đảo hơn, mạnh mẽ hơn và được trang bị vũ khí tối tân hơn Tân thế giới (Mỹ) nhiều lần.”

Tháng 3.1941, Churchill thành công ký với Mỹ hiệp ước Lend Lease, cho thuê mượn vũ khí, giúp nước Anh thoát khỏi tình trạng thiếu thốn khí tài.

Sau khi Pháp thất thủ, chỉ còn nước Anh đơn độc trong cuộc chiến chống phát xít. Một tháng sau khi chiếm được Paris, Hitler đã trực tiếp đề nghị một thỏa thuận hòa bình với Anh.

Cụ thể, nước Anh sẽ phải chấp nhận đầu hàng và nằm dưới sự bảo hộ của Đức. Churchill đã thẳng thừng bác bỏ lời đề nghị này, ông nói:

“Trận chiến trên đất Pháp đã xong. Tôi trông đợi trận chiến trên đất Anh bắt đầu. Trận chiến này là sự sống còn của nền văn minh Thiên Chúa Giáo. Hitler biết rằng ông ta sẽ phải hủy diệt chúng ta trên hòn đảo này, nếu không muốn bị bại trận trong cuộc chiến.

Nếu chúng ta bại trận, toàn thể thế giới kể cả Mỹ, sẽ chìm vào trong vực thẳm của một thời đại đen tối mới… Bởi vậy, nhiệm vụ của chúng ta là kết nối toàn bộ sức mạnh và nếu nước Anh và châu Âu còn tồn tại trong một ngàn năm nữa, thì đây là giờ phút quyết định”.

Churchill đã lãnh đạo nước Anh trải qua giai đoạn khó khăn nhất của cuộc Thế chiến II (ảnh minh họa)

Quyết tâm kháng cự của Churchill đã khiến Hitler phần nào e sợ. Đức không điều hải quân mà chỉ sử dụng không quân để oanh tạc nước Anh. Hitler tin rằng, nếu triệt hạ các cơ sở phòng thủ và lực lượng không quân hoàng gia, nước Anh sẽ phải đầu hàng.

Theo History, trận chiến tiêu diệt nước Anh bắt đầu vào tháng 8.1940, không quân Đức đã đánh phá nặng nề thủ đô London và các thành phố lớn khác.

Churchill đã huy động tất cả 25 không đoàn, của không quân hoàng gia Anh bay lên nghênh chiến. Công sức của ông và những phi công đã mang lại kết quả, 56 phi cơ của Đức bị bắn hạ trong một ngày. Quân Đức phải rút lui và nước Anh thoát khỏi mối nguy.

Tuy nhiên, sự oanh tạc dữ dội của không quân Đức đã khiến cho thành phố London trở thành đống gạch vụn. Máy bay ném bom rút, nhưng bom bay V1 của Đức vẫn công phá dữ dội. Hơn 100 ngàn dân thường bị thiệt mạng và London cháy suốt cả một tuần lễ.

Trong hoàn cảnh đổ nát, Churchill đã không ngại lửa đạn, đi an ủi những người dân Anh. Ông thường chào đám đông bằng cách giơ hai ngón tay thành hình chữ V, tượng trưng cho chữ “Victory” hay “chiến chắng”. Churchill cũng là cha đẻ của biểu tượng độc đáo này.

Churchill với biểu tượng chữ “V” huyền thoại (ảnh minh họa)

Đến đầu năm 1941, các trận oanh tạc của không quân Đức đã giảm bớt, nhưng nước Anh vẫn còn đối mặt với nguy hiểm.

Thiếu thực phẩm, thiếu nhiên liệu, nước Anh phải trông chờ vào nguồn tiếp tế từ bên ngoài. Tuy nhiên, khi chở hàng hóa trên Đại Tây Dương, nhiều tàu Anh đã bị tàu ngầm Đức bắn chìm.

Churchill một lần nữa kêu gọi sự trợ giúp từ phía Mỹ. Tổng thống Roosevelt đã tri ân ông, bằng cách cho nước Anh mượn 50 tàu khu trục để bảo vệ các tàu hàng trên biển.

Những bài diễn văn của Churchill sau đó cũng gây được niềm tin của người dân Mỹ, rằng nước Anh xứng đáng được trợ giúp để chống lại phát xít.

Đặt giả thuyết, nếu như phải đơn độc chiến đấu với nước Đức trong tình trạng khó khăn về mọi mặt, Anh lựa chọn việc đầu hàng, phát xít Đức kiểm soát được toàn bộ châu Âu và mở cuộc tấn công vào Liên Xô, thì có lẽ, cục diện của cuộc Thế chiến II đã không thể lường trước. Nhưng, dưới sự lãnh đạo của Churchill, nước Anh đã chiến đấu ngoan cường cho đến khi kết thúc cuộc chiến.