Trung Quốc trừng phạt ‘trả đũa’ quan chức Mỹ

Trung Quốc trừng phạt ba nghị sĩ cấp cao và một đại sứ Mỹ, nhằm trả đũa lệnh trừng phạt của Washington với bí thư đảng ủy Tân Cương .

Phát biểu tại họp báo thường kỳ hôm nay ở Bắc Kinh , phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh tuyên bố Bắc Kinh đã trả đũa Washington bằng việc áp lệnh trừng phạt đối với ba nghị sĩ cấp cao của đảng Cộng hòa, gồm thượng nghị sĩ Marco Rubio, Ted Cruz và hạ nghị sĩ Chris Smith, cùng đại sứ lưu động về Tự do, Tôn giáo Mỹ Sam Browback.

Bà Hoa cho biết thêm lệnh trừng phạt cũng được áp dụng với Ủy ban Trung Quốc của quốc hội Mỹ, song không nói rõ về các biện pháp Trung Quốc sẽ áp dụng với các cá nhân và thực thể Mỹ.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh . Ảnh: Kyodo.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố động thái trên là “để đáp trả hành động sai trái của Mỹ”. “Chúng tôi kêu gọi Mỹ rút lại quyết định sai lầm của mình và dừng ngay những lời nói, hành động can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc, gây tổn hại đến lợi ích của Trung Quốc”, bà nói, thêm rằng “Trung Quốc sẽ có phản ứng tiếp theo tùy vào diễn biến của tình hình”.

Mỹ vài ngày trước áp lệnh cấm visa và đóng băng tài sản đối với một số quan chức Trung Quốc, trong đó có bí thư đảng ủy Tân Cương Trần Toàn Quốc , bị Washington cho là “vi phạm nhân quyền” với dân tộc thiểu số ở Tân Cương .

Từ đầu năm 2017, chính phủ Trung Quốc bị cáo buộc đưa khoảng một triệu người Duy Ngô Nhĩ và người dân tộc thiểu số Hồi giáo vào các trại tập trung. Bắc Kinh khẳng định đây là các “trung tâm đào tạo nghề” và họ đang phản ứng hợp pháp với mối đe dọa từ chủ nghĩa cực đoan tôn giáo. Tuy nhiên, cách giải thích này không thuyết phục các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tháng trước ký ban hành Đạo luật Chính sách Nhân quyền người Duy Ngô Nhĩ, trong đó kêu gọi trừng phạt những người chịu trách nhiệm giam hàng loạt người Duy Ngô Nhĩ và các nhóm Hồi giáo khác ở Tân Cương , gồm ông Trần. Quốc hội Mỹ tháng trước đã thông qua dự luật này chỉ với một phiếu chống, dọn đường cho các biện pháp trừng phạt quan chức Trung Quốc.

Trung Quốc nhiều lần cảnh báo sẽ hành động trả đũa nếu ông Trần bị nhắm mục tiêu trừng phạt, gọi các động thái của Mỹ về Tân Cương là “can thiệp thô bạo” vào vấn đề nội bộ của nước này.

Trừng phạt Bí thư Đảng ủy Tân Cương, Mỹ vượt “lằn ranh đỏ”?

Mỹ trừng phạt quan chức cấp cao Trung Quốc vấn đề Duy Ngô Nhĩ, gồm cả Bí thư Đảng ủy Tân Cương, người có vị trí không hề thua kém Ngoại trưởng Vương Nghị

Chính phủ Mỹ đã thông báo trừng phạt các quan chức Trung Quốc về "vấn đề nhân quyền" với cộng đồng dân tộc thiểu số ở Tân Cương, gia tăng sức ép với Bắc Kinh về một trong những vấn đề khiến quan hệ hai nước vốn đã bất đồng nay lại càng thêm căng thẳng.

Bí thư Đảng ủy Tân Cương Trần Toàn Quốc. Ảnh: AP

Các lệnh trừng phạt này đã nêu cụ thể tên của Bí thư Đảng ủy Trần Toàn Quốc và 3 quan chức cấp cao khác của khu tự trị Tân Cương, cùng với những người chưa xác định khác "được cho là phải chịu trách nhiệm hoặc đã đồng lõa trong việc giam giữ, đối xử bất công với những người Duy Ngô Nhĩ, dân tộc thiểu số Kazakhstan và thành viên của các nhóm thiểu số khác tại Tân Cương", Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố hôm 9/7.

Ông Pompeo cho biết lệnh trừng phạt này được ủy quyền theo sắc lệnh hành pháp "Chặn tài sản của những người liên quan đến lạm dụng nhân quyền nghiêm trọng hoặc tham nhũng" mà Tổng thống Trump ký duyệt năm 2017, phù hợp với Đạo luật Magnitsky về Trách nhiệm Nhân quyền Toàn cầu được cựu Tổng thống Barack Obama ký thông qua năm 2012.

Ông Trần Toàn Quốc hiện là quan chức cấp cao nhất của Trung Quốc bị chính phủ Mỹ trừng phạt, một dấu hiệu cho thấy Ngoại trưởng Pompeo đang hành động mạnh mẽ để đối phó với Bắc Kinh. Ông Trần Toàn Quốc là 1 trong 25 thành viên của Bộ Chính trị, cơ quan quyền lực cao nhất của Trung Quốc. Vị trí của vị quan chức này thậm chí không hề thua kém Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị.

"Chính phủ Mỹ đã vượt qua một "lằn ranh đỏ" nữa khi trừng phạt các quan chức cấp cao của Trung Quốc", Julian Ku, giáo sư luật tại Đại học Hofstra ở New York nhận định.

Ngày 17/6, Tổng thống Trump đã ký Đạo luật Chính sách Nhân quyền Duy Ngô Nhĩ, yêu cầu để Mỹ kiểm tra sâu rộng hơn các hành vi nghi ngờ là "vi phạm nhân quyền" ở Tân Cương, đồng thời đưa các quan chức Trung Quốc được cho là chịu trách nhiệm cho việc này vào danh sách đối tượng trừng phạt kinh tế và cấm nhập cảnh vào Mỹ.