Trung Quốc tăng cường quan hệ với châu Phi
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị ngày 7/1 đã có chuyến thăm và hội kiến với Tổng thống CH Congo Denis Sassou Nguesso nhằm thúc đẩy quan hệ song phương và hợp tác Trung Quốc – châu Phi.
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị (trái) trong cuộc gặp Tổng thống CH Congo Denis Sassou Nguesso ở Brazzaville ngày 7/1/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại châu Phi, trong cuộc gặp, Tổng thống CH Congo Denis Sassou Nguesso nhận định châu Phi đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong các vấn đề thế giới, và bày tỏ hy vọng sự chú trọng của Trung Quốc vào châu Phi sẽ dẫn đến sự chú ý lớn hơn và hỗ trợ nhiều hơn cho lục địa này trên quy mô toàn cầu.
Tổng thống CH Congo cho biết cơ sở hạ tầng, điện, nông nghiệp và công nghiệp hóa là những vấn đề quan trọng mà CH Congo và các quốc gia châu Phi khác cần giải quyết để đạt được sự phát triển.
Nhà lãnh đạo châu Phi cũng bày tỏ kỳ vọng khi năm nay đán.h dấu sự khởi đầu của việc thực hiện các kết quả của Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn hợp tác Trung Quốc – châu Phi (FOCAC) mới diễn ra, đặc biệt là đề xuất 10 kế hoạch hành động đối tác của Chủ tịch Trung Quốc Tập cận Bình.
Về phần mình, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị nhấn mạnh truyền thống bắt đầu Năm mới bằng chuyến thăm châu Phi của ông là minh chứng cho tình đoàn kết của Trung Quốc với các quốc gia châu Phi. Ông Vương Nghị cũng khẳng định FOCAC là nền tảng tốt nhất để tăng cường hợp tác Trung Quốc – châu Phi và đạt được sự phát triển chung, đồng thời lưu ý rằng Trung Quốc sẵn sàng hợp tác chặt chẽ với CH Congo để thực hiện toàn diện các kết quả của Hội nghị thượng đỉnh FOCAC Bắc Kinh, hỗ trợ sự phát triển của châu Phi.
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị trong cuộc hội đàm với người đồng cấp CH Congo Jean-Claude Gakosso ở Brazzaville ngày 7/1/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Ông Vương Nghị đang có chuyến công du một loạt nước châu Phi nhằm khẳng định mối quan hệ đối tác chặt chẽ của Trung Quốc với châu lục này trên trường quốc tế. Trước CH Congo, ông đã đến Namibia.
Nhân chuyến công du châu Phi của ông Vương Nghị, ngày 8/1, Ngân hàng Phát triển Trung Quốc cho biết đã giải ngân khoản vay 254,76 triệu USD dự án đường sắt nối liền hai tiểu bang phía Bắc Nigeria là Kano và Kaduna. Theo đó, khoản vay này sẽ hỗ trợ tài chính nhằm đảm bảo tiến độ của tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn dài 203 km.
Video đang HOT
Dự án đường sắt Kano – Kaduna đang được Tổng công ty Xây dựng Kỹ thuật Dân dụng Trung Quốc xây dựng. Dự án dự kiến có chi phí 973 triệu USD, hiện đang bị chậm tiến độ do khó khăn về tài chính. Dự án được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển của người dân và hàng hóa trong khu vực.
Việc giải ngân được tiến hành chỉ một ngày trước khi Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc đến thăm Nigeria và dự kiến sẽ có cuộc gặp với Tổng thống cùng các quan chức cấp cao của quốc gia Tây Phi này.
Hành lang Lobito sẽ thay đổi cách vận chuyển khoáng sản trên thế giới?
Trong chuyến thăm Angola vừa qua, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cam kết đầu tư thêm 600 triệu USD vào dự án Hành lang Lobito, một sáng kiến hạ tầng quy mô lớn do Mỹ hỗ trợ.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cam kết đầu tư thêm 600 triệu USD vào dự án Hành lang Lobito. Ảnh: atlanticcouncil
Dự án kết nối cảng Lobito trên bờ Đại Tây Dương của Angola với Zambia qua Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC). Với khoản đầu tư mới này, cam kết của Mỹ cho dự án đã tăng lên 4 tỷ USD, nâng tổng mức đầu tư của tất cả các bên tham gia lên 6 tỷ USD.
Hành lang Lobito: Trụ cột chiến lược trong cuộc đua khoáng sản
Dự án Hành lang Lobito phản ánh sự quan tâm ngày càng lớn của Mỹ đối với chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng, yếu tố then chốt trong sản xuất các công nghệ như xe điện, pin mặt trời và hệ thống quốc phòng.
Đồng thời, chuyến thăm Angola của Tổng thống Biden cũng đán.h dấu sự thay đổi lớn trong cách Mỹ tiếp cận các quốc gia châu Phi, cũng như cách đối phó với cuộc cạnh tranh địa chính trị về tài nguyên khoáng sản trên lục địa này.
Mỹ coi Hành lang Lobito là hình mẫu cho một chiến lược hợp tác bình đẳng, khác biệt với các mô hình khai thác tài nguyên bị ch.ỉ tríc.h là bóc lột.
Hành lang Lobito là nỗ lực lớn nhất của Mỹ nhằm đối trọng với sự hiện diện mạnh mẽ của Trung Quốc tại châu Phi.
Từ những năm 2000, Trung Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực khai thác khoáng sản, đặc biệt tại khu vực Vành đai Đồng ở Trung Phi. Hiện nay, Trung Quốc sở hữu hoặc có cổ phần trong 15 trên 19 mỏ cobalt tại Cộng hòa Dân chủ Congo và đầu tư đáng kể vào khai thác lithium tại Zimbabwe, giúp nước này chiếm ưu thế trong lĩnh vực sản xuất pin và công nghệ năng lượng tái tạo.
Ngược lại, Mỹ trong nhiều thập kỷ đã không mấy quan tâm đến khai thác khoáng sản ở châu Phi. Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Biden đang thay đổi điều đó.
Năm 2022, Mỹ và các đối tác quốc tế khởi động Quan hệ Đối tác an ninh khoáng sản (MSP) nhằm phát triển chuỗi cung ứng khoáng sản bền vững, minh bạch, và an toàn, đồng thời nhấn mạnh các tiêu chuẩn về môi trường, xã hội và quản trị.
Tháng 5/2023, Nhóm G7 tiếp nhận dự án Hành lang Lobito; đến tháng 9, Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) tuyên bố đồng lãnh đạo dự án này.
Dự án bao gồm xây dựng 560 km đường sắt mới tại Zambia để kết nối khu vực Tây Bắc với miền Nam Cộng hòa Dân chủ Congo, sau đó liên kết với tuyến đường sắt tại Angola, cho phép Zambia tiếp cận Đại Tây Dương. Ngoài ra, dự án còn xây dựng hàng trăm km đường nhánh và cải tạo tuyến đường sắt Benguela có tuổ.i đời 120 năm.
Lợi ích kinh tế và chiến lược của hành lang Lobito
Khi hoàn thành, Hành lang Lobito sẽ giúp các nền kinh tế giàu khoáng sản như Angola, Zambia và Cộng hòa Dân chủ Congo tiếp cận thị trường toàn cầu tốt hơn. Hành lang này sẽ mở rộng khả năng xuất khẩu, thúc đẩy thương mại khu vực và rút ngắn thời gian vận chuyển khoáng sản cũng như hàng hóa.
Đối với Mỹ, dự án mở ra các cơ hội đầu tư, giúp đa dạng hóa chuỗi cung ứng và tạo dựng quan hệ đối tác kinh tế. Đồng thời, dự án cung cấp cho các quốc gia châu Phi một lựa chọn minh bạch hơn so với Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc.
Hành lang này cũng sẽ thúc đẩy dòng chảy thương mại khoáng sản sang phía Tây, qua Đại Tây Dương, thay vì tập trung vào hướng Đông qua cảng Dar es Salaam của Tanzania như trước đây.
Ai đang tham gia vào dự án đầy tham vọng này?
Dự án Hành lang Lobito được phát triển từ Hiệp định về cơ quan tạo thuận lợi cho vận tải Hành lang Lobito, ký kết giữa Angola, Zambia và Cộng hòa Dân chủ Congo vào tháng 1/2023.
Dự án ban đầu mang tính chất khu vực, nhưng đã được mở rộng với sự hợp tác quốc tế từ Mỹ, Ủy ban châu Âu, Ngân hàng Phát triển châu Phi (AfDB) và Tập đoàn Tài chính châu Phi (AFC).
Tháng 10/2023, Mỹ ký biên bản ghi nhớ với Angola, Zambia, Cộng hòa Dân chủ Congo và Ủy ban châu Âu để khởi động dự án. AFC được chọn làm nhà phát triển chính, trong khi AfDB đóng góp 500 triệu USD và cam kết huy động thêm 1,6 tỷ USD.
Tháng 2/2024, hơn 250 nhà lãnh đạo chính phủ và doanh nghiệp đã tham dự Diễn đàn Đầu tư Hành lang Lobito tại thủ đô Lusaka của Zambia. Tại đây, Tập đoàn Tài chính phát triển Quốc tế Mỹ (DFC) công bố khoản vay 250 triệu USD để hỗ trợ AFC.
Tháng 11/2024, tại Hội nghị COP29, DFC phê duyệt khoản vay 553 triệu USD để nâng cấp đường sắt tại Angola, cùng 3,4 triệu USD hỗ trợ kỹ thuật cho việc phát triển các cơ sở khai thác và tinh chế đất hiếm tại Hành lang Lobito.
Trong vòng 18 tháng kể từ cam kết ban đầu, các đối tác dự án đã phân bổ hơn 3 tỷ USD cho các lĩnh vực như năng lượng sạch, giao thông, nông nghiệp và hạ tầng số. Mô hình hợp tác công-tư này không chỉ tạo việc làm mà còn thúc đẩy thương mại khu vực và toàn cầu, đồng thời giảm thiểu rủi ro tài chính cho các quốc gia châu Phi.
So với các khoản đầu tư hạ tầng của Trung Quốc, thường bị ch.ỉ tríc.h vì tạo gánh nặng nợ nần, Hành lang Lobito được thiết kế để đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong hợp tác.
Nếu triển khai hiệu quả, dự án có thể trở thành hình mẫu phát triển bền vững, thúc đẩy hợp tác toàn cầu, đồng thời tái định hình cách các quốc gia như Mỹ tương tác với châu Phi.
Trung Quốc nêu định hướng ngoại giao trong năm 2025 Trung Quốc sẽ duy trì đường lối ngoại giao vì hòa bình, phát triển, hợp tác và cùng có lợi, cũng như nỗ lực thúc đẩy hòa bình thế giới và tiến bộ chung của nhân loại trong năm 2025. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị phát biểu tại Bắc Kinh. Ảnh: THX/TTXVN Tuyên bố trên được Bộ trưởng Ngoại giao...