Trung Quốc nói hội đàm với Mỹ ‘có ích’ nhưng nhiều bất đồng

Cuộc gặp Mỹ – Trung ở Alaska mang tính xây dựng và có ích, dù hai bên có khởi đầu căng thẳng, theo nhà ngoại giao Dương Khiết Trì.

“Cuộc gặp mang tính thẳng thắn và có ích, giúp xây dựng hiểu biết lẫn nhau”, nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc Dương Khiết Trì cho biết sáng 20/3, sau khi kết thúc cuộc hội đàm hai ngày với quan chức Mỹ, đánh dấu lần đầu hai bên hội đàm cấp cao trực tiếp kể từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức.

Ông Dương thể hiện quan điểm tích cực về sự kiện này, cho rằng mục tiêu của nó là thực thi những vấn đề được Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thống nhất với Tổng thống Biden trong cuộc điện đàm hồi tháng 2, nhưng nhấn mạnh “vẫn còn nhiều khác biệt quan trọng giữa hai bên”.

“Hai bên cần xử lý quan hệ Mỹ – Trung dựa trên nguyên tắc không xung đột, không đối đầu, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác đôi bên cùng có lợi, nhằm tiến tới quan hệ song phương ổn định”, ông Dương nói thêm.

Cuộc gặp của quan chức Mỹ – Trung tại Alaska hôm 19/3. Video: AFP .

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tỏ ý hy vọng Bắc Kinh và Washington có thể đối thoại trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau và tìm kiếm điểm chung trong khi vẫn duy trì khác biệt, thay vì một bên đơn phương đưa ra yêu sách.

“Mỹ không nên coi thường quyết tâm bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích của Trung Quốc”, ông Vương cảnh báo.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan gặp Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và nhà ngoại giao hàng đầu Dương Khiết Trì ở Alaska hôm 18/3.

Cuộc gặp khởi đầu căng thẳng khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cam kết sẽ đưa ra “những quan ngại sâu sắc” của chính quyền Biden với một số hành động của Trung Quốc, sau đó nhà ngoại giao Dương Khiết Trì phản pháo với bài phát biểu dài 15 phút, vượt quá thời hạn hai phút mà quan chức hai bên đã thống nhất trước thềm hội đàm.

Ông Dương cảnh báo Mỹ dừng can thiệp vào “công việc nội bộ” của Trung Quốc và nói rằng Washington nên “ngừng thúc đẩy nền dân chủ với phần còn lại của thế giới”, chỉ ra nhiều người Mỹ “thực sự không mấy tin tưởng” vào nền dân chủ của chính nước này.

Điều này dường như khiến Ngoại trưởng Mỹ bất ngờ và ông giữ các phóng viên trong phòng họp báo để đáp trả, thay vì bắt đầu cuộc họp riêng với quan chức Trung Quốc. Trước mặt báo giới, Blinken kiên quyết bác bỏ cáo buộc của Bắc Kinh cho rằng ông “trịch thượng”.

Phần phát biểu mở đầu dự kiến chỉ kéo dài vài phút trở thành cuộc công kích ăn miếng trả miếng dài hơn một giờ.

Ngoại trưởng Vương Nghị (trái) và nhà ngoại giao Dương Khiết Trì họp báo sau cuộc họp hôm 19/3. Ảnh: Xinhua .

Trong bài viết được đăng tải vài giờ sau phiên gặp mặt đầu tiên, đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV nói bài phát biểu khai mạc của phía Mỹ đã “vượt quá thời gian giới hạn một cách nghiêm trọng” và “khơi mào mâu thuẫn” khi “tấn công vô căn cứ” vào chính sách đối nội, đối ngoại của Bắc Kinh.

Quan hệ Mỹ – Trung đã xấu đi nghiêm trọng trong bốn năm nhiệm kỳ cựu tổng thống Donald Trump, khi hai nước đối đầu nhau trên nhiều vấn đề từ Covid-19, thương mại, Đài Loan, Hong Kong, cho tới các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh.

Các lãnh đạo Trung Quốc cho biết họ rất mong đưa mối quan hệ với Mỹ trở lại tình trạng ổn định. Song một số nhà phân tích cảnh báo bất kỳ bước đi xuống thang nào của Mỹ cũng có thể giúp Trung Quốc thêm thời gian phát triển năng lực công nghệ và quân sự trước khi căng thẳng lại leo thang