“Trump nói rất ít về Biển Đông, nhiều vấn đề khác chỉ im lặng”

Xét ở một góc độ nào đó, việc ông Trump đắc cử tổng thống Mỹ dường như phù hợp với những dự định và tính toán gần đây của nhiều nước trong khu vực này.

Cuộc đua hoang dã

Chiến thắng của ông Trump có nguy cơ vẽ lại bản đồ địa chính trị tại châu Á, nơi mà Tổng thống Barack Obama đã cố gắng đối trọng với ảnh hưởng ngày càng lớn mạnh của Trung Quốc bằng chiến lược “xoay trục” của mình trong suốt hai nhiệm kỳ đứng đầu Nhà Trắng.

Một số người tin rằng Tổng thống đắc cử Trump sẽ tác động rất lớn đối với các mối quan hệ an ninh của Washington với các đồng minh lớn nhất ở châu Á – Thái Bình Dương kể từ khi kết thúc chiến tranh thế giới thứ hai.

Nick Bisley, một chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Đại học La Trobe ở Melbourne (Australia) nhận định: “Có một cảm giác rằng đây là một thay đổi lịch sử lớn, chấm dứt một trật tự cũ và chúng ta đều không chắc về điều gì sẽ xảy ra”.

Tổng thống đắc cử Donald Trump và phu nhân Melania Trump tới làm việc tại trụ sở Quốc hội ở Đồi Capitol ngày 10/11. Ảnh: AP

Ông Bisley nhấn mạnh rằng điều này đặc biệt đúng với châu Á vì đây là nơi đã chứng kiến sự ảnh hưởng của Mỹ bị thách thức nhất, cả về mặt chính trị và kinh tế, trước sự nổi lên của Trung Quốc. Chuyên gia này nói thêm rằng: “Có vẻ ông Trump sẽ không quan tâm đến việc bảo vệ các chân lý cũ của sự vượt trội Mỹ tại châu Á và không muốn tiếp tục đóng góp phần lớn cho việc duy trì sự cân bằng chiến lược hiện nay trong khu vực”.

Trong chiến dịch tranh cử tổng thống, ứng cử viên đảng Cộng hòa đã bóng gió về một chính sách cứng rắn hơn đối với Trung Quốc, cáo buộc Bắc Kinh “cướp đoạt” nền kinh tế Mỹ và đe dọa áp thuế cao đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, trong khi cũng dọa rút quân đội khỏi các nước vốn là đối thủ của Bắc Kinh trong khu vực là Nhật Bản và Hàn Quốc. Nhưng ông Trump đã lập tức trấn an dư luận bằng giọng hòa dịu vài ngày sau khi đắc cử.

Bonnie Glaser, Giám đốc Dự án Sức mạnh Trung Quốc của Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS – có trụ sở ở Washington) tin rằng ông Trump vẫn chưa hé lộ gì nhiều về chiến lược của mình với khu vực này: “Ông ấy nói rất ít về Biển Đông, còn về an ninh mạng thì hoàn toàn không đề cập tới. Về Đông Bắc Á, bao gồm cả Triều Tiên vẫn là ẩn số. Còn rất nhiều vấn đề khác ông ấy chỉ im lặng”. Theo ông, giới tinh hoa ở Trung Quốc cho rằng Trump là người có thể đối thoại, một doanh nhân có thể đạt thỏa thuận trong nhiều vấn đề.

Một chuyên gia về quan hệ Mỹ-Trung tại Đại học Yonsei ở Seoul, ông John Delury nhận định đúng là ông Trump có những phát ngôn sốc về Trung Quốc, nhưng ông ấy là một người “nghiệp dư” về chính sách đối ngoại, một người theo chủ nghĩa biệt lập nên Trung Quốc sẽ thấy đây là một cơ hội để duy trì vị thế và vai trò của mình trong khu vực.

Đó là chưa kể ông Trump có thể tạo ra một thuận lợi cho Trung Quốc khi tuyên bố phản đối Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà người tiền nhiệm Obama từng coi là “một trọng tâm trong nỗ lực lấy lại vai trò của Mỹ tại châu Á”. Chuyên gia Delury nhấn mạnh: “Điều này quá tốt với Trung Quốc…”.

Trên thực tế, Trung Quốc đã nhanh nhảu đề xuất thành lập khu vực tự do thương mại châu Á-Thái Bình Dương, nhằm thay thế cho TPP, văn kiện bị cho là đang “chết yểu”, ngay khi có tin Trump đắc cử tổng thống. Tất nhiên, trước khi có được một FTA khu vực châu Á- Thái Bình Dương như ý, Trung Quốc sẽ đẩy nhanh hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) giữa ASEAN và 6 đối tác là Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Australia và New Zealand, bắt đầu đàm phán từ ngày 9/5/2013.

Chuyên gia Glasser bác bỏ ý kiến cho rằng chiến thắng của ông Trump đồng nghĩa với việc Mỹ sẽ nhường châu Á cho Bắc Kinh. Ông khẳng định chưa thể biết được Trump sẽ nhượng bộ đến đâu và cứng rắn chừng nào.

Nick Bisley nhận định khu vực châu Á đang rơi vào một “cuộc chạy đua hoang dã” trong những tháng tới. Ông nói: “Chúng ta thường quen với việc biết rõ mọi thứ vận hành như thế nào, còn bây giờ chúng ta chẳng có một cảm nhận nào về trò chơi sắp tới, sau khi người Anh bỏ phiếu cho Brexit và người Mỹ bỏ phiếu cho Trump”. Bisley cho rằng “trật tự tự do cũ đã kết thúc và thế giới đang bước vào một lãnh thổ mới hoàn toàn chưa được thám hiểm”.

Còn tiếp…

(Theo Vietnamnet)