Tréo ngoe các luật
NĐ126 có vẻ xác định nhầm vị trí của ngân hàng (NH) nên “trao nhầm” cho NH các quyền và trách nhiệm thuộc về cơ quan quản lý thuế và người nộp thuế.
Việc hướng dẫn người nộp thuế đối với tất cả vấn đề về thuế là quyền và trách nhiệm của cơ quan quản lý thuế chứ không phải ngân hàng.
Sao NH làm thay người nộp thuế
Căn cứ Luật Quản lý Thuế số 38/2019-QH14 (Luật QLT38), NH có mối liên quan với cơ quan thuế với 2 vị trí chính: (i) NH là người nộp thuế chịu sự quản lý của cơ quan thuế, phải nộp thuế và tuân thủ mọi quy định về quản lý và thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước theo quy định. NH cũng là người nộp thuế thay khi bảo lãnh nộp thuế cho người nộp thuế khác mà họ không nộp hay nộp chậm.
(ii) NH là đơn vị kinh doanh, được thành lập, tổ chức và hoạt động theo Luật Tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 (Luật TCTD); có vai trò phối hợp và hỗ trợ với ngành thuế với các nội dung cơ bản, gồm thực hiện nghiệp vụ của trung gian thanh toán để thanh toán và chuyển t.iền nộp thuế khi người nộp thuế chọn NH là nơi nộp thuế; căn cứ vào đề nghị của ngành thuế để trích t.iền nộp thuế từ tài khoản (TK) của người nộp thuế, phong tỏa TK của người nộp thuế bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế; cung cấp thông tin về số hiệu TK theo mã số thuế của người nộp thuế khi họ mở TK tại NH.
NĐ126 quy định theo yêu cầu của người nộp thuế và các khoản thu khác thuộc NSNN, NH lập hoặc hướng dẫn người nộp thuế lập chứng từ nộp t.iền v.ào NSNN, trong đó xác định rõ thông tin về người nộp thuế, ngày nộp thuế, số t.iền nộp theo quy định tại Nghị định 11/2020/NĐ-CP (NĐ 11/2020).
Trong khi đó, Luật QLT38 (Điều 27, Điều 56) quy định NH có nhiệm vụ chính là bố trí địa điểm, phương tiện, nhân viên thu t.iền thuế… để thực hiện nghiệp vụ thanh toán và chuyển t.iền nộp thuế khi người nộp thuế chọn NH là nơi nộp thuế. Còn việc lập chứng từ nộp t.iền v.ào NSNN là quyền và nghĩa vụ của chính người nộp thuế (Điều 16, 17 Luật QLT 38 và Điều 4 NĐ 11/2020.
Trên thực tế, NH phục vụ thanh toán t.iền nộp thuế theo lệnh của người người nộp thuế được thể hiện tại chứng từ theo ý chí của họ và theo quy định của Luật Thuế. Vì thế, NĐ126 bất hợp lý khi yêu cầu người nộp thuế này (NH) làm thay thẩm quyền của người nộp thuế khác (khách hàng) đã được luật định.
Việc hướng dẫn người nộp thuế đối với tất cả vấn đề về thuế là quyền và trách nhiệm của cơ quan quản lý thuế. NH là doanh nghiệp kinh doanh vì mục tiêu lợi nhuận, được thành lập, tổ chức và hoạt động theo Luật TCTD, không phải là một cơ cấu tổ chức hành chính của bộ máy nhà nước hay là bộ phận thuộc sự quản lý trực tiếp của ngành Thuế, để có thể được giao làm thay nhiệm vụ cho cơ quan quản lý thuế luật đã định rõ.
Ngoài ra, nhân viên NH không thể hướng dẫn suôn sẻ việc lập chứng từ cho người nộp thuế, khi họ không phải là công chức ngành thuế không am tường các quy định về thủ tục, nghiệp vụ thuế.
Không phù hợp với Luật QLT38
Rà soát lại, kịp thời sửa đổi các nội dung bất hợp lý của NĐ126, bảo đảm áp dụng vào thực tế được khả thi, có hiệu quả trong việc tuân thủ đúng đắn và đầy đủ Luật Quản lý thuế và các quy định pháp luật khác có liên quan.
Điều 30 NĐ126 quy định NH thực hiện chuyển đầy đủ số t.iền thuế và các khoản thu khác thuộc NSNN vào TK của Kho bạc Nhà nước, trong ngày giao dịch. Trường hợp không thể hoàn tất thủ tục trong ngày giao dịch, NH thực hiện chuyển trước 10 giờ ngày giao dịch tiếp theo. Đối với số t.iền chậm nộp, nộp không đầy đủ do lỗi của NH, NH phải chịu trách nhiệm thanh toán t.iền chậm nộp.
Video đang HOT
Quy định “chuyển trước 10 giờ ngày giao dịch tiếp theo” tạo ra áp lực không cần thiết, và quan trọng là không phù hợp với quy định tại Khoản 4 Điều 6 Luật QLT38: Trong thời hạn 8 giờ làm việc kể từ khi thu t.iền thuế của người nộp thuế, cơ quan tổ chức nhận t.iền thuế phải chuyển t.iền v.ào NSNN.
NĐ126 không bảo đảm thực hiện Điều 5 Luật QLT38 về nguyên tắc “Bản chất hoạt động, giao dịch quyết định nghĩa vụ thuế”, khi quy định NH khấu trừ, nộp thay nghĩa vụ thuế của nhà cung cấp ở nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử (TMĐT), kinh doanh dựa trên nền tảng số với tổ chức, cá nhân ở Việt Nam (gọi là nhà cung cấp nước ngoài)…
Vì thực tế, NH chỉ làm dịch vụ với vai trò trung gian thanh toán, không đủ điều kiện để phân tích các giao dịch, hoạt động của các đối tượng nói trên, nên không xác định được khoản t.iền nào phải chịu nghĩa vụ thuế.
Khi thực hiện quy định này rủi ro cao vì dễ có sai sót làm phát sinh kiện tụng về t.iền thuế và việc NH khấu trừ t.iền từ TK. NĐ126 cũng bất hợp lý khi tăng cường lấy thông tin từ từng NH, thay vì tăng kết nối thông tin từ NHNN, là cơ quan quản lý NH với vai trò NH của các NH.
Hiện nay, các NH đều phải báo cáo thường xuyên đến NHNN các thông tin về hoạt động, trong đó có báo cáo giao dịch lớn (t.iền, vàng), báo cáo giao dịch đáng ngờ… theo hướng dẫn của NHNN, nhằm thực thi các nghị định và Luật Phòng chống rửa t.iền. Các tài liệu này cơ bản gần chuẩn tài liệu cùng loại của tổ chức Basel và lực lượng đặc nhiệm tài chính (FATF).
Cục Phòng chống rửa t.iền – cơ quan Thanh tra Giám sát NHNN nhận phân tích, xử lý và cung cấp thông tin theo quy định của pháp luật. Vì thế, thay vì cố mở rộng trách nhiệm của từng NH, ngành thuế cần tăng sự phối hợp với NHNN để chia sẻ thông tin, ngành thuế sẽ có được các thông tin trọng điểm hơn, nhanh hơn, tiết kiệm được thời gian, công sức, chi phí của ngành và NH.
Vấn đề nữa cần nêu ra, là quyền tự chủ kinh doanh của NH. Theo luật định, NH là doanh nghiệp kinh doanh vì mục tiêu lợi nhuận, được thành lập, tổ chức và hoạt động theo Luật TCTD. Trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật TCTD và các luật khác có liên quan về thành lập, tổ chức, hoạt động… áp dụng theo quy định của Luật TCTD.
Việc NH thực hiện nghiệp vụ thu thuế và các khoản nộp khác vào NSNN là dịch vụ thanh toán, phát sinh khi người nộp thuế chọn NH là nơi giao dịch nộp thuế và các khoản nộp NS, mà không chọn kho bạc hoặc tổ chức trung gian thanh toán khác để giao dịch.
Và theo Khoản 2, Điều 7 Luật TCTD, TCTD, chi nhánh NH nước ngoài có quyền từ chối yêu cầu cấp tín dụng, cung ứng các dịch vụ khác nếu thấy không đủ điều kiện, không có hiệu quả, không phù hợp với quy định của pháp luật.
Băn khoăn ngân hàng phải cung cấp thông tin tài khoản cho thuế
Cần có quy định cụ thể, chi tiết về bảo mật thông tin khách hàng cũng như trách nhiệm của ngành thuế và ngân hàng trong việc bảo vệ quyền riêng tư của khách hàng.
LTS: Theo Nghị định 126/2020 có hiệu lực từ ngày 5-12-2020, các ngân hàng phải có trách nhiệm cung cấp thông tin tài khoản của khách hàng khi được ngành thuế yêu cầu. Quy định mới này nhận được nhiều ý kiến trái chiều, trong đó nhiều ý kiến băn khoăn về tính bảo mật thông tin cá nhân, quyền công dân của khách hàng.
Xung quanh việc ngân hàng (NH) phải cung cấp thông tin tài khoản của khách hàng cho ngành thuế vẫn còn nhiều vấn đề khúc mắc, cần làm sáng tỏ.
Theo dõi các giao dịch ngân hàng
Nghị định 126/2020 quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế nêu rõ: Người đứng đầu cơ quan thuế được quyền yêu cầu NH cung cấp các thông tin như giao dịch qua tài khoản, số dư, số liệu giao dịch... của người nộp thuế. Đáng chú ý, việc cung cấp thông tin này được thực hiện định kỳ.
Theo đó, việc cung cấp thông tin được thực hiện lần đầu trong 90 ngày kể từ khi Nghị định 126 có hiệu lực (kể từ ngày 5-12-2020) và cập nhật các thông tin về tài khoản hằng tháng trong 10 ngày đầu mỗi tháng.
"Việc cung cấp các thông tin kể trên nhằm phục vụ mục đích thanh tra, kiểm tra xác định nghĩa vụ thuế phải nộp; thực hiện các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế theo quy định của pháp luật về thuế" - nghị định nêu rõ.
Nghị định 126 cũng yêu cầu NH phải khấu trừ, nộp thay nghĩa vụ thuế của nhà cung cấp nước ngoài (Facebook, Google, YouTube...) không có cơ sở thường trú tại Việt Nam (VN) nhưng có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số với tổ chức, cá nhân trong nước...
Theo giải thích của ngành thuế, quy định mới xuất phát từ thực tế vấn đề quản lý, thu thuế đối với hoạt động kinh doanh thương mại điện tử hiện gặp nhiều khó khăn. Do đó, việc ngành thuế nắm giữ các giao dịch NH sẽ giúp kiểm soát dòng t.iền từ nước ngoài, tạo sự công bằng trong kinh doanh.
Bình luận về quy định mới này, luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch Công ty Luật Basico, cho biết: Trước đây, chỉ khi nào ngành thuế có đề nghị, các NH mới cung cấp thông tin tài khoản của người nộp thuế. Tuy vậy, việc thực hiện rất khó khăn do tốn thời gian khiến cơ quan thuế thất bại trong việc truy được các tổ chức, cá nhân có hoạt động thương mại điện tử.
Thế nhưng, với việc Luật Quản lý thuế đã luật hóa việc các NH phải cung cấp thông tin định kỳ sẽ giúp cơ quan thuế dễ dàng truy vết được bất cứ ai ở VN có thu nhập hàng tỉ đồng nhờ các kênh thương mại điện tử hoặc các trang mạng xã hội để đ.ánh thuế.
"Rất nhiều người trong chúng ta có thu nhập trên 10 triệu đồng đã phải đóng thuế nhưng có những người có thu nhập cả chục tỉ mỗi năm mà không tốn đồng thuế nào. giờ đây Nghị định 126 sẽ tạo ra công bằng, hợp lý cho mọi người" - luật sư Đức bày tỏ.
Tuy vậy, luật sư Trương Thanh Đức lưu ý khi thực hiện quy định mới, các cơ quan chức năng cần phải làm rõ trách nhiệm và quyền lợi của các bên để hạn chế rủi ro thiệt hại cho các bên liên quan.
Lo ngại về quyền riêng tư
Bà Nguyễn Thị Phượng, Phó Tổng giám đốc NH Agribank, cho biết: Từ trước đến nay, phía NH vẫn cung cấp các số liệu liên quan khi có yêu cầu của cơ quan thuế cũng như các cơ quan chức năng khác. Tuy nhiên, đó không phải là công việc thường xuyên, liên tục và cũng không phải với số lượng khách hàng lớn.
Thế nhưng giờ đây Nghị định 126/2020 yêu cầu các NH phải có trách nhiệm cung cấp thông tin tài khoản của khách hàng khi được ngành thuế yêu cầu. Để thực hiện theo tinh thần của nghị định này thì ngành NH và ngành thuế chắc chắn sẽ phải ngồi lại với nhau để đưa ra cách thực hiện phù hợp. Trong đó, giải pháp thực thi khả quan nhất là nên quy về một đầu mối thông tin, ví dụ như mã số định danh.
Ngân hàng được yêu cầu cung cấp thông tin tài khoản khách hàng cho ngành thuế. Ảnh: THÙY LINH
Đồng thời phải có hệ thống thông tin, dữ liệu quốc gia về thanh toán để các bên liên quan có thể kết nối tự động, tương tự hình thức truy cập dữ liệu thông tin tín dụng của khách hàng trên CIC (Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia VN). Bởi lẽ các NH khó có đủ nhân lực để cung cấp các số liệu theo yêu cầu của cơ quan thuế một cách đại trà.
"Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng liên quan cũng phải tính toán, cân nhắc về cơ chế chia sẻ thông tin với nhau. Việc chia sẻ thông tin cần đảm bảo yêu cầu an toàn cho cả NH và khách hàng" - bà Phượng đề xuất.
Đồng quan điểm, ông Hoàng Minh Hoàn, Phó Tổng giám đốc NH SCB, chia sẻ: Khi Nghị định 126 có hiệu lực thì việc các NH buộc phải chấp hành quy định của pháp luật là điều đương nhiên. Liên quan đến trách nhiệm của NH trong việc sao kê các thông tin để cung cấp cho cơ quan thuế thì NH không gặp khó khăn, trở ngại nhiều nhưng nó gây ra tâm lý e ngại cho khách hàng về quyền riêng tư liệu có còn được bảo vệ hay không.
"Do đó, tôi cho rằng các cơ quan chức năng cần phải đưa ra các quy định chi tiết hơn những trường hợp nào thì cơ quan thuế được quyền yêu cầu cung cấp thông tin và mức độ thông tin mà NH buộc phải cung cấp là như thế nào" - ông Hoàn nhấn mạnh.
Chi phí tăng, ai gánh chịu?
Liên quan đến vấn đề bảo mật thông tin khách hàng, Nghị định 126 nêu rõ: Cơ quan thuế có trách nhiệm bảo mật thông tin và chịu trách nhiệm về sự an toàn của thông tin theo quy định của Luật Quản lý thuế và quy định của pháp luật liên quan.
Tuy nhiên, tổng giám đốc một NH nêu quan điểm: Hiện chưa biết khối lượng thông tin mà cơ quan thuế cần NH cung cấp là như thế nào, số lượng tài khoản mỗi tháng cơ quan thuế đẩy về phía NH để yêu cầu truy xuất thông tin là ít hay nhiều...
Do vậy, NH chưa thể tính toán được chi phí tốn kém ra sao khi thực hiện quy định mới. nếu trường hợp số lượng tài khoản hằng tháng cần truy soát ở mức độ nhiều thì chắc chắn NH sẽ phải tốn thêm chi phí.
"Trong tất cả hoạt động vận hành thì đều có rủi ro đ.ánh cắp dữ liệu. Do đó, bản thân các NH luôn phải có hệ thống phòng ngừa để đảm bảo tính an toàn và bảo mật thông tin cho NH và khách hàng. Trường hợp phía cơ quan thuế muốn cung cấp dữ liệu theo hình thức trực tuyến thì chắc chắn NH sẽ phát sinh thêm chi phí để thiết lập hàng rào nhằm đảm bảo hệ thống an ninh, an toàn của NH. Vậy câu hỏi đặt ra là khi phát sinh chi phí đó thì bên nào sẽ gánh chịu?" - vị lãnh đạo NH này đặt câu hỏi.
Đại diện Vietcombank cũng băn khoăn về quy định NH phải có trách nhiệm khấu trừ thuế thu nhập với khoản t.iền nhận được từ YouTube, Google, Facebook... Bởi về bản chất, các NH thương mại, trung gian thanh toán là cung ứng dịch vụ thanh toán. Do vậy, trên thực tế, các NH, trung gian thanh toán thiếu thông tin xác định khoản t.iền nào liên quan đến thu nhập chịu thuế để xác định nghĩa vụ thuế của khách hàng.
"Vậy cách thức NH thương mại cung cấp thông tin tài khoản của khách hàng cho ngành thuế ra sao? NH thực hiện nghĩa vụ này là khó khăn nên rất mong có hướng dẫn cụ thể để thực hiện đúng quy định" - đại diện Vietcombank thắc mắc.
Các cơ quan chức năng cần phải đưa ra các quy định chi tiết hơn những trường hợp nào thì cơ quan thuế được quyền yêu cầu cung cấp thông tin . Ảnh minh họa
Đ.ánh thuế cổ tức cổ phiếu… tức đến tận cổ! Nghị định 126 hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế trên thị trường chứng khoán đang vấp phải nhiều ý kiến trái chiều cả về mục đích đ.ánh thuế lẫn cách thu. Theo quy định tại Nghị định 126/2020/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế, có hiệu lực thi hành từ ngày 5/12/2020, nhà đầu tư bán chứng khoán được...
