Tránh thai ở t.uổi tiền mãn kinh
Phụ nữ trong độ t.uổi t.iền mãn kinh cần có một biện pháp tránh thai hiệu quả, an toàn, thích hợp, kiểm soát được việc có thai cho đến thời kỳ mãn kinh, nếu như không muốn mang thai ở t.uổi trung niên.
Nếu có vài tháng hành kinh thì phụ nữ t.iền mãn kinh vẫn có thai bình thường. Tại Scotland vào năm 2008, tỉ lệ phá thai của phụ nữ trên 40 t.uổi là 2,2/1.000 phụ nữ. Ở Anh và xứ Wales, ở phụ nữ trong khoảng 40 – 44 t.uổi, tỉ lệ phá thai ngoài ý muốn là 4/1.000, tương đương với tỉ lệ phụ nữ mang thai dưới 16 t.uổi. Trong một nghiên cứu đa trung tâm cho thấy mang thai ở t.uổi trên 40 có liên quan đến: nhau bong non, sinh non, trẻ nhẹ cân và t.ử v.ong chu sinh cao.
Nhiều phương pháp tránh thai
Nội tiết tố: thuốc tránh thai nội tiết tố đường uống (oral contraceptives – OCs) như thuốc ngừa thai phối hợp estrogen – progesterone hoặc thuốc ngừa thai progesterone đơn thuần. Tránh thai nội tiết không phải đường uống như: thuốc tiêm, miếng dán hoặc vòng â.m đ.ạo.
Dụng cụ tử cung có hoặc không có chứa nội tiết tố: trong 3 – 6 tháng đầu sử dụng, có thể có ra m.áu rỉ giọt, ra kinh nhiều hơn và đau bụng hơn. Một nghiên cứu vào năm 2011 so sánh ảnh hưởng của dụng cụ tử cung có chứa nội tiết tố levonorgestrel-releasing intrauterine system (LNG-IUS) với việc chỉ sử dụng progesterone đường toàn thân ở những phụ nữ đang dùng liệu pháp estrogen thay thế cho thấy LNG-IUS cho hiệu quả giảm tỉ lệ tăng sinh nội mạc tử cung và thuyên giảm các triệu chứng của thời kỳ mãn kinh một cách hiệu quả hơn.
Triệt sản: thắt ống dẫn trứng hoặc cắt ống dẫn trứng hoặc thắt ống dẫn tinh ở nam giới.
Phương pháp barrier (màng ngăn thuốc diệt t.inh t.rùng, thuốc diệt t.inh t.rùng, b.ao c.ao s.u nam và nữ): nhiều khuyến cáo rằng sử dụng thường xuyên và đúng cách phương pháp barrier có thể tăng 95 – 98% hiệu quả ngừa thai.
Kế hoạch gia đình (phương pháp nhịp sinh học) không được khuyến cáo cho phụ nữ t.iền mãn kinh vì chu kỳ k.inh n.guyệt không đều làm cho dự đoán rụng trứng khó khăn. Ngừa thai khẩn cấp cũng có thể dùng khi một biện pháp sử dụng thấy không an toàn, tuy nhiên, nó không được khuyến cáo sử dụng thường xuyên. Luôn ghi nhớ rằng chỉ có một biện pháp tránh thai ngừa được bệnh HIV và các bệnh lây truyền qua đường t.ình d.ục là b.ao c.ao s.u.
Năm 2008 – 2009, dữ liệu được cung cấp từ cục thống kê quốc gia khi khảo sát phụ nữ 40 – 49 t.uổi sử dụng ít nhất một phương pháp ngừa thai, cho kết quả 4 phương pháp được sử dụng nhiều nhất là: triệt sản, viên uống tránh thai, b.ao c.ao s.u nam và dụng cụ tử cung. Nhiều khuyến cáo cho rằng nên sử dụng kết hợp tránh thai bằng nội tiết, bao gồm: thuốc viên uống tránh thai kết hợp với miếng dán tránh thai và vòng đặt â.m đ.ạo (combined hormonal contraception – CHC).
Lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai nội tiết
Thuốc uống tránh thai nội tiết có thể có một số lợi ích ngoài tác dụng ngừa thai và thường dùng đường uống.
Ngoài một số lợi ích mạng lại, thuốc tránh thai nội tiết ở phụ nữ t.iền mãn kinh có liên quan đến nguy cơ gia tăng cục m.áu đông và nguy cơ đau tim, đột quỵ, ung thư vú. Năm 2002, một nghiên cứu lớn được công bố tại Hoa Kỳ về nguy cơ ung thư vú xảy ra khi dùng thuốc tránh thai kết hợp đường uống ở phụ nữ quanh t.uổi mãn kinh cho thấy không có mối liên quan giữa việc sử dụng thuốc và nguy cơ ung thư cho đến 64 t.uổi. Mặc dù vậy, nhiều nghiên cứu nhỏ hơn lại cho thấy có mối liên quan nên vấn đề này vẫn còn đang tranh cãi.
Phụ nữ t.iền mãn kinh không nên sử dụng biện pháp tránh thai chứa estrogen, nếu đang hút t.huốc l.á hoặc có t.iền sử có khối u phụ thuộc estrogen, bệnh tim, tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc cục m.áu đông. Tránh thai nội tiết an toàn cho những phụ nữ trên 35 t.uổi mà không có hút t.huốc l.á.
Video đang HOT
Thuốc tránh thai nội tiết có thể che lấp các dấu hiệu của thời kỳ mãn kinh như k.inh n.guyệt không đều, nên khó nhận biết được thời điểm khi mãn kinh.
Sử dụng bất kỳ loại thuốc tránh thai kết hợp estrogen – progesterone sẽ dẫn đến hậu quả ra m.áu k.inh n.guyệt rỉ rả, ngay cả sau khi mãn kinh.
Một số nhà nghiên cứu cho rằng nên ngừng sử dụng thuốc tránh thai nội tiết ở phụ nữ lúc 51 t.uổi (t.uổi mãn kinh trung bình) hoặc một số nhà lâm sàng khác đề nghị ở t.uổi 55. Tuy nhiên, chiến lược này không phải lúc nào cũng thích hợp, vì không phải phụ nữ nào cũng mãn kinh ở cùng thời điểm và vẫn cần phải kiểm soát việc có thai.
Lợi ích ngoài tác dụng ngừa thai của thuốc tránh thai nội tiết
- K.inh n.guyệt điều hòa hơn.
- Lượng m.áu kinh giảm hơn (làm giảm tỉ lệ thiếu m.áu do thiếu sắt).
- Giảm đau bụng trong lúc hành kinh hơn.
- Giảm nguy cơ ung thư buồng trứng và ung thư tử cung: trong nhiều nghiên cứu cho thấy rằng khi sử dụng thuốc tránh thai nội tiết, nguy cơ c.hết vì ung thư buồng trứng hoặc ung thư nội mạc tử cung giảm đi rõ rệt, nghiên cứu cũng kết luận rằng khi sử dụng thuốc tránh thai nội tiết ở t.uổi tiền mãn kinh, sẽ giảm tỉ lệ mắc u nang buồng trứng, khối u buồng trứng và có tác dụng bảo vệ suốt 15 năm hoặc hơn sau khi ngừng thuốc.
- Giảm cơn nóng bừng: nhiều nghiên cứu nhỏ đã cho thấy rằng phụ nữ> 45 t.uổi cảm thấy hài lòng khi sử dụng OCs vì có tác dụng giảm hẳn cơn nóng bừng lên đến 90%.
- Duy trì mật độ chắc khỏe của xương: đã có nhiều khuyến cáo cho thấy sử dụng OCs giúp giảm sự thoái hóa của xương, giúp bảo quản mật độ khoáng của xương (bone mineral density – BMD) ở phụ nữ quanh t.uổi mãn kinh. Một nghiên cứu gần đây tại Thụy Điển cho thấy sử dụng OCs ở những phụ nữ sau 40 t.uổi sẽ giảm nguy cơ gãy xương hông lên đến 30% so với phụ nữ không dùng thuốc. Trong một phân tích gộp từ 13 nghiên cứu về sử dụng OCs liều thấp và BMD, 9 kết quả cho thấy có hiệu quả tích cực của OCs trên BMD và 4 kết quả không có mối liên quan, không có nghiên cứu nào cho thấy giảm BMD với việc sử dụng OCs. Tác dụng của estrogen trên xương có liên quan đến liều lượng sử dụng, liều tối ưu là 25 – 35mcg ethinyl estradiol hoặc tương đương.
- Cải thiện vấn đề mụn trứng cá (thường bùng phát xung quanh thời kỳ mãn kinh).
Liều dùng của thuốc tránh thai chứa progesterone đơn thuần ở phụ nữ> 40 t.uổi: đường uống với progesterone dạng micronized là 200mg lúc ngủ, trong 12 ngày hoặc medroxyprogesterone acetate 5 – 10mg/ngày hoặc norethindrone acetate5mg cho ngày 10 – 14 mỗi tháng.
Liều estrogen: bắt đầu với miếng dán thường là 100mcg/ngày hoặc estradiol đường uống thường là 2mg/ngày. Liều này tương đương với 1,25mg estrogen liên hợp hay khoảng 10mcg ethinyl estradiol.
BS. NGUYỄN THỊ THỦY
Theo SKĐS
Thuốc viên tránh thai nội tiết trong điều trị bệnh lý phụ khoa
ThS.BS. Lê Quang Thanh, Giám đốc BV. Từ Dũ, cho biết thuốc viên tránh thai hiện nay được chỉ định khá rộng rãi trong điều trị các bệnh phụ khoa.
ThS.BS. Lê Quang Thanh, Giám đốc BV. Từ Dũ, cho biết thuốc tránh thai hiện nay được chỉ định khá rộng rãi trong điều trị các bệnh phụ khoa như: xuất huyết tử cung bất thường cơ năng, lạc nội mạc tử cung, tái tạo chu kỳ kinh sau nạo hút thai, u xơ tử cung, nang buồng trứng, t.iền mãn kinh...
Ra đời vào những năm 60 thế kỷ trước, viên thuốc nội tiết có mục tiêu chỉ là để tránh thai, sau này nó được mở rộng ra với nhiều chỉ định điều trị bệnh phụ khoa nhờ vào hai nội tiết tố nữ estrogen và progesteron. Theo BS. Quang Thanh, nhiều chuyên gia trên thế giới cho rằng, hạn chế của loại thuốc này phải chăng do trong tên gọi của nó có hai chữ "tránh thai". Chính vì vậy, bác sĩ đôi khi cũng ngại tư vấn sử dụng, và người sử dụng cũng ngần ngại vì hai chữ này, đặc biệt là ở phụ nữ đang độ t.uổi sinh đẻ.
Xuất huyết tử cung cơ năng
Xuất huyết không do bệnh lý thực thể. Nguyên nhân thường gặp nhất ở xuất huyết tử cung cơ năng là rối loạn chu kỳ buồng trứng. Trong chu kỳ, không phóng noãn, nồng độ estrogen tăng cao trong khi progesterone bị tụt giảm. Nội mạc tử cung dày lên mãi và không đủ m.áu nuôi, b.ị h.oại t.ử và bong ra thành từng mảng nhỏ, gây xuất huyết nhiều và kéo dài. Xuất huyết tử cung bất thường này nên điều trị chủ yếu bằng nội tiết mà không phải phẫu thuật.
Tùy vào lứa t.uổi (dậy thì, sinh đẻ, t.iền mãn kinh - mãn kinh) và nguyên nhân mà có những chỉ định nội tiết khác nhau. Sử dụng liệu trình viên thuốc tránh thai nhiều đợt từ 3 - 6 tháng, riêng đối với lứa t.uổi tiền mãn kinh - mãn kinh nên sử dụng cho đến khi mãn kinh hoặc dài hơn.
Hội chứng buồng trứng đa nang
Đây là một trong những nguyên nhân gây rong kinh rong huyết thường gặp ở t.uổi dậy thì và t.uổi sinh đẻ. Tần suất bệnh lưu hành là từ 15 - 20%. Hội chứng này thường biểu hiện bằng rối loạn phóng noãn hoặc không phóng noãn, cường androgen, hình ảnh buồng trứng đa nang.
Người phụ nữ vì vậy, có thể bị vô kinh hoặc kinh thưa, xuất huyết tử cung cơ năng, vô sinh do chu kỳ không phóng noãn, tăng sinh hoặc nguy cơ ung thư nội mạc tử cung; rậm lông, mụn trứng cá và hói đầu kiểu nam giới; bất thường buồng trứng; rối loạn tâm trạng, trầm cảm; rối loạn chuyển hóa (béo phì và đề kháng insulin, đái tháo đường týp II, đái tháo đường thai kỳ, rối loạn lipid m.áu, hội chứng chuyển hóa).
Viên thuốc tránh thai nội tiết cũng có thể dùng trong các trường hợp này với liệu trình từ 6 - 9 tháng.
Lạc nội mạc tử cung
Triệu chứng khi đi khám bao gồm đau vùng chậu mạn tính, đau bụng kinh, g.iao h.ợp đau, triệu chứng ở bàng quang và ruột, khó có con và rối loạn k.inh n.guyệt. Việc điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyện vọng của bệnh nhân như điều trị nhằm giảm đau, điều trị vô sinh. Điều đó giúp bác sĩ có thể đưa ra những phương pháp điều trị như liệu pháp hoóc-môn nhằm hạn chế nội mạc tử cung phát triển, phẫu thuật bảo tồn hay cắt triệt để, điều trị bảo tồn hay kết hợp nội khoa trước và sau phẫu thuật.
Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản khuyến cáo nguyên tắc điều trị đầu tay đơn giản và rẻ t.iền vẫn là các loại thuốc tránh thai nội tiết phối hợp với liệu trình tối thiểu 3 tháng, sau đó đ.ánh giá kết quả.
Tái tạo chu kỳ kinh sau khi nạo hút thai
Với mục tiêu tái tạo chu kỳ kinh, tránh dính lòng tử cung, thuốc viên tránh thai cũng được chỉ định trong 3 tháng.
U xơ tử cung
Triệu chứng của u xơ có thể dẫn đến thiếu m.áu nếu có băng kinh hoặc ra huyết kéo dài. Ra m.áu từ buồng tử cung là triệu chứng chính với cường kinh, rong kinh; đau vùng hạ vị hoặc hố chậu, đau kiệu nặng bụng, tức bụng. Mục tiêu điều trị là làm giảm nhẹ triệu chứng và giảm kích thước khối u.
Mục tiêu hàng đầu của nội tiết là giảm nhẹ triệu chứng trong đó có biểu hiện hàng đầu là rong kinh, rong huyết. Hướng dẫn điều trị quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản là, nếu khối u nhỏ và không có biến chứng, bệnh nhân cần được theo dõi định kỳ 3 tháng/lần hoặc điều trị nội khoa. Nếu khối u xơ to và hoặc có biến chứng, phương pháp điều trị được lựa chọn dựa trên t.uổi, số con, nhu cầu sinh sản và loại biến chứng.
Nang buồng trứng cơ năng
Thường là những nang nhỏ, đường kính dưới 5 - 6cm, thường tồn tại trong một vài chu kỳ. Nhưng nang cũng có khả năng gây xoắn, vỡ nang hoặc xuất huyết trong nang nên bác sĩ cũng có thể chỉ định phẫu thuật nội soi. Đôi khi trong nhiều trường hợp bệnh nhân chỉ cần theo dõi, nang có thể tự biến mất sau khoảng 3 chu kỳ; hoặc có thể dùng thuốc viên tránh thai trong 3 chu kỳ trong thời kỳ theo dõi.
T.iền k.inh n.guyệt và hội chứng rối loạn tâm lý t.iền k.inh n.guyệt
Các biểu hiện triệu chứng tâm lý hoặc rối loạn tâm lý trước khi hành kinh của người phụ nữ là giận dữ, cáu gắt, trầm cảm..., hoặc đau đầu, rối loạn ăn uống, mệt mỏi, hay quên, kém tập trung. Một số biểu hiện này liên quan đến rối loạn nội tiết nên viên thuốc tránh thai có hiệu quả trong những trường hợp này.
T.iền mãn kinh - mãn kinh
Thuốc viên tránh thai kết hợp cũng được chỉ định. T.iền mãn kinh thường diễn ra trước khi mãn kinh khoảng 5 năm, do rối loạn k.inh n.guyệt, cường estrogen tạm thời dẫn đến rong kinh, rong huyết. Liệu trình thuốc có lợi cho điều trị các triệu chứng rối loạn vận mạch t.uổi tiền mãn kinh.
Theo Phương Khánh (ghi)/Suckhoedoisong.vn
Đây chính là 2 cách tránh thai không cần dùng thuốc mà an toàn Đây chính là 2 cách tránh thai không cần dùng thuốc mà an toàn cặp đôi nào cũng nên tìm hiểu. Theo số liệu thông kê, hàng năm có khoảng 38% số người mang thai ngoài ý muốn - xấp xỉ 80 triệu người mỗi năm và có khoảng 42 triệu ca nạo phá thai trên toàn thế giới. Việc áp dụng những...