Tổng thống Ukraine lý giải quyết định sa thải giám đốc an ninh và tổng công tố nhà nước

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 17/7 đã bất ngờ sa thải người đứng đầu cơ quan an ninh nội địa quyền lực SBU và tổng công tố viên nhà nước, viện dẫn lý do tình trạng “phản quốc” tràn lan trong cả hai cơ quan quyền lực này.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte ngày 11/7/2022. Ảnh: Reuters

Theo Reuters, Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky đã sa thải Tổng công tố Irina Venediktova và Giám đốc SBU Ivan Bakanov, sau khi phát hiện hàng chục trường hợp các quan chức thuộc SBU và cơ quan Công tố Nhà nước hợp tác với Nga.

Việc sa thải giám đốc SBU Ivan Bakanov, một người bạn thời thơ ấu của ông Zelensky, và Tổng công tố Iryna Venediktova, người đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực truy tố tội ác chiến tranh liên quan đến chiến dịch quân sự của Nga, được công bố trong sắc lệnh hành pháp trên trang web của tổng thống.

Đây được cho là vụ sa thải chính trị lớn nhất kể từ khi Nga mở chiến dịch tại Ukraine ngày 24/2.

Trong một bài đăng trên Telegram, Tổng thống Zelensky cho biết ông đã sa thải các quan chức cấp cao nhất vì có nhiều thông tin cho rằng nhiều thành viên trong các cơ quan của họ đã hợp tác với Nga. Vấn nạn này, theo ông Zelensky, cũng đã lan tới các cơ quan khác trong chính quyền Ukraine.

Nhà lãnh đạo cho biết 651 vụ cáo buộc phản quốc và hợp tác với Nga đã được mở nhằm vào các quan chức công tố và thực thi pháp luật của Ukraine, trong đó hơn 60 quan chức từ hai cơ quan của ông Bakanov và bà Venediktova đang làm việc chống đất nước trên các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát.

Số lượng các vụ “phản quốc” đặt ra thách thức to lớn mà Ukraine phải đối mặt khi nước này đối đầu với Moskva.

Tổng thống Zelensky nói: “Một loạt tội ác chống lại nền tảng an ninh quốc gia của nhà nước … đặt ra những câu hỏi rất nghiêm trọng đối với các nhà lãnh đạo có liên quan. Mỗi câu hỏi này sẽ nhận được một câu trả lời thích hợp”.

Theo Reuters, vẫn chưa rõ làm thế nào mà khu vực Kherson ở phía nam lại thất thủ nhanh chóng như vậy, trái ngược với sự kháng cự quyết liệt xung quanh thủ đô Kiev, từng khiến Nga cuối cùng phải rút lui để tập trung đánh trung tâm công nghiệp Donbass ở miền đông.

Trong bài phát biểu hàng đêm trước quốc gia, ông Zelensky cũng lưu ý tới vụ bắt giữ gần đây vì nghi ngờ phản quốc đối với cựu lãnh đạo SBU giám sát khu vực Crimea, bán đảo được Nga sáp nhập vào năm 2014 nhưng vẫn được Kiev coi là lãnh thổ của Ukraine.

Tổng thống Zelensky cũng cho biết đã sa thải quan chức an ninh hàng đầu từ khi xung đột bắt đầu, một quyết định mà ông nói giờ đã được chứng minh là hợp lý. “Đã thu thập đủ bằng chứng người này phản quốc. Tất cả các hoạt động phạm tội của ông ta đều được ghi lại”, nhà lãnh đạo Ukraine nói.

Ông Bakanov được bổ nhiệm làm người đứng đầu SBU vào năm 2019, là một trong những gương mặt mới nổi lên sau khi ông Zelensky giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào đầu năm đó.

Sau quyết định sa thải bà Venediktova, Tổng thống Zelensky cũng đã bổ nhiệm ông Oleksiy Symonenko làm tân tổng công tố viên theo một sắc lệnh hành pháp riêng biệt được công bố trên trang web của tổng thống.