Tổng thống Ukraine ký luật đa quốc tịch, chấm dứt hàng thập kỷ tranh luận

Dự luật mang tính bước ngoặt này đã trải qua nhiều năm tranh luận, với việc người nước ngoài trước đây bị yêu cầu từ bỏ quốc tịch bản địa khi xin hộ chiếu Ukraine và ngược lại, nhưng giờ thì Kiev đã có tư duy mới.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong cuộc họp báo tại Kyiv, ngày 25/3/2025. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Theo tờ The Kyiv Post, ngày 15/7, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã ký luật về quyền đa quốc tịch, chấm dứt quy định kéo dài hàng thập kỷ rằng người nước ngoài cần phải từ bỏ quốc tịch bản địa của họ – hoặc ngược lại đối với người Ukraine – khi xin quốc tịch mới.

Tuy vậy, vẫn có những ngoại lệ. Theo luật mới, người Ukraine hiện có thể xin quốc tịch nước ngoài mà không cần từ bỏ quốc tịch Ukraine , nhưng chỉ đối với một số quốc tịch được phê duyệt,.

“Chúng tôi đã có thể bắt đầu xác định các quốc gia đối tác đầu tiên sẽ áp dụng chế độ đa quốc tịch”, Tổng thống Zelensky viết trên mạng X.

Quy định tương tự cũng áp dụng cho người nước ngoài xin hộ chiếu Ukraine.

Theo nội dung luật được đăng tải trên trang web của Verkhovna Rada (Quốc hội Ukraine), danh sách các quốc gia mà người nước ngoài có thể xin quốc tịch Ukraine hiện chưa được công bố, nhưng danh sách này sẽ được xác định sau dựa trên tình trạng của họ trong EU và liệu họ có ủng hộ Nga trong cuộc xung đột ở Ukraine hay không.

“Khi xác định các quốc gia có công dân (đối tượng) được nhập quốc tịch Ukraine một cách đơn giản, tư cách thành viên của quốc gia đó trong Liên minh Châu Âu và việc áp dụng các biện pháp hạn chế (trừng phạt) của quốc gia đó liên quan đến hành vi xâm lược vũ trang chống lại Ukraine sẽ được xem xét”, điều khoản nêu rõ.

Những người đến từ các quốc gia bị coi là không thân thiện với Ukraine vẫn sẽ phải từ bỏ quốc tịch bản địa trong vòng 2 năm khi nộp đơn xin nhập quốc tịch Ukraine.

Ngoại lệ cho điều kiện nói trên là người tị nạn và người xin tị nạn, lính hợp đồng trong Lực lượng Vũ trang Ukraine (và gia đình của họ), những người được trao tặng danh hiệu nhà nước Ukraine, những người có công lao to lớn cho Ukraine, những người bị bức hại tại quê nhà vì hoạt động chính trị ủng hộ Ukraine, và gia đình của những người đã hy sinh để bảo vệ Ukraine.

Tổng thống Zelensky cho rằng luật mới sẽ mở đường cho những người nước ngoài “đã gắn bó số phận của họ với Ukraine” được hưởng nhiều quyền lợi hơn tại quốc gia này.

“Nhờ chế độ đa quốc tịch, chúng ta sẽ có thể tạo ra nhiều nền tảng pháp lý thực sự hơn cho sự thống nhất của toàn thể nhân dân vĩ đại của chúng ta – hàng triệu người Ukraine trên khắp các châu lục, cũng như những đại diện của các dân tộc khác đã gắn bó số phận của họ với Ukraine”, ông Zelensky nói thêm.

Ai có thể có đa quốc tịch?

Tóm lại, có 6 nhóm chính mà Ukraine công nhận quyền đa quốc tịch, bao gồm các trường hợp mà quốc tịch còn lại thuộc danh sách các quốc gia được phê duyệt: Trẻ em sinh ra từ cha mẹ là người Ukraine và cha mẹ là người nước ngoài, có cả hai quốc tịch ngay từ khi sinh ra; Trẻ em Ukraine được công dân nước ngoài nhận làm con nuôi, do đó có quốc tịch của người nhận nuôi; Người Ukraine tự động có quốc tịch nước ngoài thông qua hôn nhân; Người Ukraine tự động có quốc tịch nước ngoài theo luật định mà không cần nộp đơn xin hoặc tài liệu; Công dân nước ngoài từ các quốc gia thân thiện (được chính phủ Ukraine phê duyệt) có quốc tịch Ukraine thông qua thủ tục đơn giản hóa; Người Ukraine có quốc tịch của các quốc gia thân thiện, có công dân đủ điều kiện nhập tịch đơn giản hóa tại Ukraine.

Một lưu ý là người có nhiều quốc tịch – bao gồm cả quốc tịch Ukraine – sẽ chỉ được pháp luật coi là công dân Ukraine tại Ukraine.

Theo luật mới ban hành, công chức và thẩm phán cũng bị cấm có nhiều quốc tịch.

Ngay cả đối với những người xin nhập quốc tịch thuộc danh sách các quốc gia “thân thiện”, họ vẫn cần phải vượt qua các bài kiểm tra về tiếng Ukraine, lịch sử và Hiến pháp Ukraine trước khi được cấp quốc tịch Ukraine.

Phản ứng của dư luận

D., một người xin giấu tên mang trong mình hai dòng máu Liban và Ukraine, chia sẻ với tờ The Kyiv Post rằng cô hoan nghênh động thái này vì nó có thể “giữ cho mọi người kết nối với nguồn gốc của mình”, bất chấp chiến tranh.

“Tôi nghĩ quyền công dân kép là điều tuyệt vời, đặc biệt là khi người Ukraine hiện đang phân tán khắp thế giới … bạn muốn mọi người kết nối với nguồn gốc và quê hương của mình bất kể có chọn tương lai ở nơi khác hay không”, người phụ nữ xin giấu tên nói với tờ The Kyiv Post.

Theo UNHCR, khoảng 6,9 triệu người Ukraine được ghi nhận đã chạy sang các nước láng giềng sau khi cuộc xung đột bắt đầu tháng 2/2022, và nhiều người trong số họ có thể sẽ ở lại và định cư tại nơi ở mới khi chiến tranh tiếp diễn.

Tiến sĩ Joseph Place, một nhà nghiên cứu người Anh về chính trị Ukraine, hiện đang sống ở miền Tây Ukraine cùng vợ là người Ukraine, tin rằng luật này có thể nhằm mục đích khuyến khích người Ukraine trở về quê hương.

“Đây là một cách để mọi người trở về Ukraine, hoặc người nước ngoài ở Ukraine, trở thành công dân chính thức, và tôi nghĩ điều quan trọng là nó truyền tải thông điệp rằng Ukraine là một quốc gia đa văn hóa, đa ngôn ngữ, nơi việc trở thành người Ukraine không liên quan đến nơi bạn sinh ra hay bất kỳ dân tộc nào”, ông Place nói.

Ông cũng chỉ ra sự chậm trễ trong quá trình thông qua luật đa quốc tịch, suy đoán rằng chúng có thể xuất phát từ lo ngại các quốc gia khác cấp hộ chiếu để đồng hóa người Ukraine.