Tổng thống Trump tìm cách định hình nguồn cung năng lượng châu Á bằng khí đốt Mỹ

Khi Tổng thống Donald Trump ăn trưa với Thủ tướng Nhật Bản vào tháng này, cuộc thảo luận nhanh chóng chuyển sang một đề xuất mà Mỹ đã nhắc đến trong nhiều thập kỷ trước: khai thác khí đốt ở Alaska và vận chuyển nó tới các đồng minh của Washington ở châu Á.

Công trình xây dựng nhà máy khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) ở bang Louisiana, Mỹ ngày 17/10/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo hai quan chức am hiểu các cuộc đàm phán kín, ông Trump và Bộ trưởng Năng lượng Doug Burgum đã vạch ra dự án này như một giải pháp để Nhật Bản có thể thay thế nguồn năng lượng nhập khẩu từ Trung Đông và đồng thời giúp giải quyết tình trạng thâm hụt thương mại với Mỹ.

Thủ tướng Nhật Bản, ông Shigeru Ishiba, dù muốn duy trì một mối quan hệ tích cực trong lần gặp đầu tiên và ngăn chặn các mức thuế quan có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế, cũng đã thể hiện sự lạc quan về dự án LNG Alaska, mặc dù Tokyo còn nghi ngờ về khả năng thực hiện dự án này. Các quan chức ẩn danh cho biết, ông Ishiba đã nói với ông Trump và ông Burgum rằng Nhật Bản mong muốn tham gia vào dự án trị giá 44 tỷ USD này.

Sau bữa trưa, Tổng thống Trump đã nhiều lần nhắc đến dự án trong các bài phát biểu công khai. Tuy nhiên, Thủ tướng Ishiba không đề cập đến nó, và trong bản thông báo chính thức của các cuộc đàm phán, không có tài liệu nào liên quan đến dự án này.

Các cuộc phỏng vấn của Reuters với hơn 10 quan chức từ cả Mỹ và châu Á, bao gồm các quan chức hiện tại và trước đây, đã cho thấy chính quyền của ông Trump đang nỗ lực định hình lại quan hệ kinh tế với Đông Á. Mỹ muốn liên kết các đồng minh trong khu vực thông qua việc thúc đẩy đầu tư vào năng lượng hóa thạch của Mỹ, đặc biệt là khí tự nhiên hóa lỏng (LNG).

Thông tin của Reuters cho thấy Mỹ đang tận dụng mối lo ngại của các thủ đô châu Á về vấn đề thuế quan và an ninh liên quan đến các tuyến đường vận chuyển năng lượng nhập khẩu. Các chi tiết về các cuộc trao đổi hậu trường và cách tiếp cận của Mỹ chưa được công bố rộng rãi trước đó.

Mặc dù đề xuất LNG Alaska vẫn còn đối mặt với các rào cản lớn về chi phí và hậu cần, Nhật Bản, Hàn Quốc và một số quốc gia khác đang ủng hộ ý tưởng gia tăng nhập khẩu khí đốt từ Mỹ. Theo các chuyên gia, điều này có thể không chỉ thúc đẩy nền kinh tế Mỹ mà còn giúp giảm bớt ảnh hưởng của Trung Quốc và Nga trong khu vực.

Nhật Bản, hiện là quốc gia nhập khẩu LNG lớn thứ hai thế giới, đóng một vai trò quan trọng trong chiến lược năng lượng của Tổng thống Trump. Nhật Bản không chỉ là nhà đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng năng lượng mà còn là trung tâm giao dịch LNG, điều này có thể giúp Mỹ mở rộng thị trường khí đốt tại Đông Nam Á.

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc hội đàm tại Nhà Trắng ở Washington hôm 7/2/2025. Ảnh: Kyodo

Ông Kenneth Weinstein, Chủ tịch Viện Hudson tại Nhật Bản, cho rằng nếu chính quyền của Tổng thống Trump thực hiện thành công chiến lược này, LNG của Mỹ sẽ chảy không chỉ đến Nhật Bản và Hàn Quốc mà còn lan rộng ra các quốc gia khác, giúp các nước này trở nên phụ thuộc vào năng lượng Mỹ, làm thay đổi bản đồ năng lượng khu vực.

Ngày 22/2, trong một tuyên bố chung với Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, Nhật Bản và Hàn Quốc đã nhất trí tăng cường an ninh năng lượng thông qua việc nhập khẩu LNG từ Mỹ, mặc dù không đề cập đến dự án LNG Alaska. Phía Mỹ khẳng định rằng Nhật Bản có thể đóng một vai trò quan trọng hơn nữa trong việc mua khí đốt của Mỹ.

Mỹ cũng đặc biệt nhấn mạnh rằng việc nhập khẩu LNG từ Mỹ sẽ giúp Nhật Bản và các đồng minh giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga, đồng thời tránh được các điểm nghẽn quan trọng như Eo biển Hormuz, Malacca và Biển Đông.

Ông Dan Sullivan, thượng nghị sĩ của bang Alaska, cho biết việc mua thêm LNG từ Mỹ cũng có thể giúp các đồng minh châu Á giảm sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga. Theo ông Sullivan, các quan chức Mỹ thậm chí đã sử dụng bản đồ để chỉ rõ lợi ích chiến lược của dự án LNG Alaska.

Bộ ngoại giao Nhật Bản từ chối bình luận về thông tin cuộc họp giữa Thủ tướng Ishiba và Tổng thống Trump. Trong khi đó, truyền thông Nhật Bản đưa tin hôm 20/2 rằng Bộ trưởng Thương mại Nhật Bản có kế hoạch đến thăm Washington vào tháng tới để tìm kiếm sự miễn trừ thuế quan và thảo luận về kế hoạch mua thêm LNG của Mỹ.

Dự án đường ống khí dài 1.287 km từ các mỏ khí đốt ở Sườn Bắc Alaska đến nhà ga xuất khẩu trên bờ biển Thái Bình Dương của Alaska đã bị trì hoãn từ lâu, do chi phí cao và địa hình hiểm trở. Tuy nhiên, Tổng thống Trump đã thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ đối với dự án này trong cuộc gặp ngày 7/2 với Thủ tướng Ishiba, và Nhật Bản đã thể hiện sự quan tâm tới dự án này để giành được sự ủng hộ của ông Trump và tránh các căng thẳng thương mại.

Mỹ đã đề xuất Nhật Bản xem xét các khoản đầu tư vào cơ sở hạ tầng LNG tại Alaska, cùng với các thỏa thuận mua LNG dài hạn. Các quan chức Mỹ nhấn mạnh rằng dự án này gần Nhật Bản hơn so với các nguồn năng lượng từ Trung Đông, và các chuyến hàng sẽ tránh được những điểm nghẽn nhạy cảm.

Theo Bộ Tài chính Nhật Bản, nước này hiện nhập khẩu khoảng 10% LNG từ Mỹ, với tỷ lệ tương tự từ Nga và Trung Đông, trong khi Australia chiếm khoảng 40%. Ông Hiroshi Hashimoto, nhà phân tích tại Viện Kinh tế Năng lượng Nhật Bản, cho rằng nhập khẩu LNG từ Mỹ có thể đạt 20% tổng lượng nhập khẩu của Nhật Bản trong 5 đến 10 năm tới, khi các hợp đồng hiện tại, bao gồm cả với Nga, hết hạn.

Công trình xây dựng nhà máy khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) ở bang Louisiana, Mỹ ngày 17/10/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

LNG của Mỹ chủ yếu được vận chuyển đến Nhật Bản từ Vịnh Mexico, qua kênh đào Panama hoặc đi vòng qua châu Phi và Ấn Độ Dương. Tuy nhiên, hiện chưa có nhà ga xuất khẩu LNG nào ở bờ Tây Mỹ, dù dự án Costa Azul tại Mexico, cung cấp khí đốt của Mỹ, dự kiến bắt đầu hoạt động thương mại vào năm tới.

Năm 2024, Mỹ đã vận chuyển 119,8 tỷ mét khối LNG, trong đó hơn 1/3 đã được đưa đến châu Á, theo dữ liệu của Tập đoàn Chứng khoán London (LSEG).

Ngoài Nhật Bản, chiến lược an ninh năng lượng của ông Trump dường như đang lan rộng khắp các quốc gia khác ở châu Á, đặc biệt là khi các vấn đề thuế quan trở thành mối lo ngại. Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã cam kết tăng cường nhập khẩu khí đốt của Mỹ trong cuộc gặp với ông Trump vào tháng này.

Theo các quan chức Hàn Quốc, Seoul cũng đang xem xét đầu tư vào dự án LNG Alaska và các dự án năng lượng khác của Mỹ. Một quan chức Hàn Quốc cho biết Seoul hy vọng ông Trump sẽ nhượng bộ trong các vấn đề thương mại.

Ông Bill Hagerty, một thượng nghị sĩ bang Tennessee, người từng là đại sứ tại Tokyo trong Chính quyền Trump 1.0, cho rằng Nhật Bản có thể trở thành trung tâm phân phối chính cho LNG xuất khẩu từ Mỹ.

“Bất kể nguồn LNG này đến từ Alaska, Louisiana hay Texas, Mỹ đều có thể hợp tác chặt chẽ với Nhật Bản để có được các hợp đồng an ninh năng lượng có lợi cho nền kinh tế và an ninh quốc gia của hai bên”, ông nói.