Tổng thống Trump bất ngờ có động thái mới trước nguy cơ phụ thuộc vào khoáng sản Trung Quốc

Theo Bloonberg, Tổng thống Donald Trump đang viện dẫn quyền khẩn cấp của đạo luật từ thập niên 1950 để tăng cường khả năng chế biến khoáng sản quan trọng của Mỹ trong nỗ lực thúc đẩy giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu từ nước ngoài.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng, Washington D.C. Ảnh: THX/TTXVN

Theo một quan chức Nhà Trắng, sắc lệnh hành pháp được Tổng thống Trump ký hôm 20/3 sẽ áp dụng Đạo luật Sản xuất Quốc phòng (Defense Production Act) để cung cấp tài chính, khoản vay và các hình thức hỗ trợ đầu tư khác nhằm thúc đẩy quá trình chế biến khoáng sản quan trọng và đất hiếm trong nước. Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Mỹ hơp tác với Bộ Quốc phòng , sẽ cấp vốn cho các dự án khai thác khoáng sản mới.

Sắc lệnh này cũng khuyến khích việc cấp phép nhanh hơn cho các dự án khai thác và chế biến khoáng sản, đồng thời chỉ thị Bộ Nội vụ ưu tiên chế biến khoáng sản trên đất liền. Đây được xem là phản ứng trực tiếp của chính quyền Tổng thống Trump trước những mối lo ngại “dai dẳng” của Mỹ và các đồng minh trước việc Trung Quốc đang chiếm lợi thế áp đảo trong quá trình chế biến một số khoáng sản quan trọng nhất.

Đây là những loại nguyên tố khoáng sản được ứng dụng trong nhiều sản phẩm, từ việc sản xuất pin cho đến phục vụ mục đích quốc phòng -vốn được coi là thiết yếu đối với vấn đề năng lượng và an ninh quốc gia.

Theo Nhà Trắng, mặc dù sở hữu nhiều loại khoáng sản quan trọng, nhưng Mỹ hiện vẫn phải nhập khẩu một lượng đáng kể, gây ra những rủi ro nhất định về kinh tế và an ninh. Chính quyền Tổng thống Trump cho biết Mỹ đang phụ thuộc vào nhập khẩu ít nhất 15 loại khoáng sản quan trọng, trong đó 70% đất hiếm nhập khẩu đến từ Trung Quốc.

Chính quyền Mỹ xác định sẽ phối hợp với khu vực tư nhân để đảm bảo một chuỗi cung ứng nội địa ổn định và bền vững đối với chế biến các khoáng sản quan trọng. Theo sắc lệnh hành pháp mới được ban hành, danh sách các loại nguyên tố khoáng sản quan trọng được ưu tiên bao gồm uranium, đồng, kali, vàng, cũng như bất kỳ nguyên tố, hợp chất hoặc vật liệu nào khác do chủ tịch Hội đồng Chiến lược Năng lượng Quốc gia xác định. Quan chức Nhà Trắng cho biết danh sách này có thể bao gồm cả than đá.

Sự hỗ trợ của chính phủ Mỹ nhằm thúc đẩy quá trình sản xuất trong nước, đáp ứng nhu cầu của Bộ Quốc phòng và ngành công nghiệp tư nhân, nhất là trong bối cảnh lo ngại về tình trạng thiếu hụt khoáng sản quan trọng càng tăng lên. Trung Quốc đã bắt đầu thực hiện các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với các vật liệu như germani, gali và antimon.

Đạo luật Sản xuất Quốc phòng được ban hành từ những năm 1950, được cựu Tổng thống Harry Truman sử dụng để tăng cường sản xuất thép phục vụ Chiến tranh Triều Tiên . Cựu Tổng thống Joe Biden cũng đã viện dẫn đạo luật này để khuyến khích chế biến khoáng sản quan trọng trong nước, bổ sung các vật liệu dùng trong sản xuất pin như lithium, nickel, graphite, cobalt và manganese vào danh sách các mặt hàng được hỗ trợ. Điều này nhằm giúp các công ty Mỹ có điều kiện tiếp cận khoản tài trợ trị giá 750 triệu USD từ chính quyền. Ông Biden cũng sử dụng đạo luật này để hỗ trợ sản xuất máy bơm nhiệt tại Mỹ.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Trump đã viện dẫn đạo luật này để thúc đẩy sản xuất khẩu trang trong giai đoạn đại dịch COVID-19.

Ông Trump từng đề cập đến kế hoạch này trong bài phát biểu trước Quốc hội hồi đầu tháng, tuyên bố rằng ông dự định có “hành động mang tính lịch sử để mở rộng đáng kể” chế biến khoáng sản quan trọng và đất hiếm.

Trước đó, một ủy ban đặc biệt của Hạ viện về Trung Quốc đã khuyến nghị Mỹ thành lập kho dự trữ khoáng sản quan trọng “nhằm bảo vệ các nhà sản xuất Mỹ khỏi biến động giá cả” và đối phó với chiến lược “vũ khí hóa sự thống trị của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng”.