Tội phạm xâm hại tình dục thực trạng, nguyên nhân và giải pháp

Bắc Hà là một huyện miền núi của tỉnh Lào Cai với 20 xã và 01 thị trấn, dân số trên 60 nghìn người. Đặc điểm tự nhiên phong phú, đa dạng và nền văn hóa truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.

Do hạn chế về trình độ dân trí cũng như mặt trái của nền kinh tế thị trường đã làm gia tăng đáng kể các loại tội phạm trên địa bàn, đặc biệt là các tội phạm xâm hại tình dục như Hiếp dâm, Dâm ô đối với người dưới 16 tuổi,… đang diễn biến ngày càng phức tạp với nhiều phương thức và thủ đoạn tinh vi.

Chỉ tính riêng trong hai năm 2017 và 2018, trên địa bàn huyện Bắc Hà đã xảy ra tổng số 07 vụ xâm hại tình dục, đã khởi tố 06 vụ/07 bị can. Cụ thể: Hiếp dâm xảy ra 01 vụ, đã khởi tố 01 vụ/01 bị can; Hiếp dâm người dưới 16 tuổi xảy ra 02 vụ, đã khởi tố 02 vụ 03 bị can; Giao cấu với trẻ em xảy ra 02 vụ, đã khởi tố 02 vụ/02 bị can; Dâm ô đối với người dưới 16 tuổi xảy ra 02 vụ, đã khởi tố 01 vụ/01 bị can, 01 vụ xử lý hành chính do đối tượng chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự. Tăng 05 vụ so với số liệu 2 năm trước đó. Trên thực tế, số lượng các vụ việc xâm hại tình dục còn cao hơn rất nhiều. Tuy nhiên, vì tâm lý e ngại, xấu hổ hoặc do sợ sệt nên nạn nhân và người nhà nạn nhân còn giấu diếm, không dám công khai tố cáo hành vi xâm hại tình dục của người phạm tội. Chính vì vậy, rất nhiều vụ việc không được phát giác, phần nào gây khó khăn trong công tác điều tra và xử lý đối với các tội phạm này.

Bị can Trương Văn Minh trong vụ án “Dâm ô đối với người dưới 16 tuổi” xảy ra ngày 20/10/2018 tại xã Nậm Lúc, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai.

Có thể thấy, việc gia tăng các tội phạm xâm hại tình dục xuất phát từ những nguyên nhân sau:

Nguyên nhân khách quan: Mặt trái của nền kinh tế thị trường, sự du nhập của những luồng văn hóa không chính thống, lối sống thực dụng, việc tiếp xúc với phim ảnh bạo lực khiêu dâm và văn hóa phẩm đồi trụy phần nào đã tác động tiêu cực đến tâm lý của các đối tượng phạm tội.

Bên cạnh đó, các chính sách pháp luật hiện hành còn tồn tại nhiều hạn chế, thiếu xót, nhất là những quy định về chế tài xử phạt đối với các tội phạm xâm hại tình dục còn chưa tương xứng và chưa đủ sức răn đe đối với người phạm tội.

Nguyên nhân chủ quan:

Trước hết là nguyên nhân xuất phát từ phía nạn nhân. Đa phần nạn nhân của tội phạm xâm hại tình dục là phụ nữ và trẻ em gái – những đối tượng có khả năng chống cự, phòng vệ và tự vệ còn hạn chế. Bên cạnh đó, nạn nhân chưa nhận thức đầy đủ về những nguy hiểm tiềm ẩn từ các mối quan hệ xã hội, đặc biệt là những mối quan hệ quen biết, tình yêu qua mạng Internet. Từ đó, những đối tượng phạm tội lợi dụng sự thiếu hiểu biết của nạn nhân để dụ dỗ, lôi kéo và thực hiện hành vi phạm tội đối với nạn nhân.

Một nguyên nhân khác từ phía gia đình, đó là sự thiếu chăm lo, giáo dục của cha, mẹ đối với con cái, vì mải mê làm ăn nên không quan tâm, quản lý con cái mà chỉ thỏa mãn và đáp ứng những nhu cầu vật chất cho các em, đã tạo cho các em tâm lý ỷ nại, chỉ biết hưởng thụ và phần nào vì cảm thấy thiếu thốn tình cảm, không nhận được sự chia sẻ, quan tâm từ gia đình nên các em dễ rơi vào cạm bẫy của các đối tượng phạm tội.

Bên cạnh đó, gia đình và nhà trường chưa làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cho các em về những vấn đề liên quan đến giới tính, tâm sinh lý lứa tuổi cũng như những kỹ năng để phòng tránh xâm hại tình dục, nên khi gặp phải những tình huống phát sinh trên thực tế, bản thân các em không biết cách xử lý và giải quyết phù hợp, từ đó dẫn đến những hệ quả không mong muốn.

Thứ hai, nguyên nhân xuất phát từ phía người phạm tội: Đối tượng phạm tội tiếp xúc nhiều với các văn hóa phẩm không chính thống, phim ảnh bạo lực, khiêu dâm, các đối tượng có tâm lý muốn “bắt chước” hoặc là để thỏa mãn nhu cầu cá nhân nên đã lôi kéo, dụ dỗ hoặc dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực đối với nạn nhân để thực hiện hành vi phạm tội của mình.

Có thể thấy, hậu quả của những tội phạm xâm hại tình dục là rất lớn, không chỉ là nỗi đau về thể xác mà còn là nỗi đau về tinh thần. Bản thân các nạn nhân thường có tâm lý bất an, lo sợ, thậm chí bị suy sụp, ngại giao tiếp với xã hội, bị sang chấn tinh thần.

Chính vì vậy, cần có những giải pháp cấp bách để phòng ngừa và ngăn chặn tội phạm xâm hại tình dục xảy ra.

Trước hết, cần nâng cao nhận thức và kỹ năng phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm xâm hại tình dục, nhất là đối với nhóm đối tượng có nguy cơ trở thành nạn nhân của tội phạm xâm hại tình dục. Để làm được điều này, trước hết phải có sự quan tâm, chia sẻ, quản lý và giáo dục từ phía gia đình, nhà trường và toàn xã hội. Thông qua công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức về tội phạm xâm hại tình dục, về các vấn đề tâm sinh lý lứa tuổi, giới tính sẽ giúp nâng cao nhận thức của từng cá nhân để chủ động và có những kỹ năng cần thiết trong việc phòng tránh và ngăn ngừa tội phạm xâm hại tình dục.

Thứ hai, cần nghiên cứu sửa đổi và hoàn thiện các quy định của pháp luật, nhất là các chế tài xử lý đối với những hành vi xâm hại tình dục. Hậu quả của các tội phạm xâm hại tình dục đem đến cho các nạn nhân là rất nặng nề, nhất là về tâm lý và tinh thần của họ. Chính vì vậy, việc xử phạt đối với các hành vi vi phạm phải tương xứng và phù hợp, mới đủ sức răn đe và thể hiện được tính nghiêm minh, trừng trị nghiêm khắc và thích đáng của pháp luật, qua đó góp phần ngăn chặn loại tội phạm này xảy ra.

Việc phòng chống các tội phạm xâm hại tình dục nhất thiết phải có sự chung tay góp sức của từng cá nhân nói riêng và toàn xã hội nói chung, ngăn chặn và đẩy lùi được loại tội phạm này sẽ góp phần xây dựng xã hội của chúng ta ngày càng văn minh hơn, giàu đẹp hơn.

Vân Anh – Văn Trương/VKSND tỉnh Lào Cai

Theo kiemsat.vn