Toàn xe siêu sang: ai nói VN nghèo?

Người Việt đôi lúc hãnh diện khi nói về số lượng xe sang – chỉ số nói lên độ ăn chơi của giới nhà giàu Việt và không quên bình luận thêm “ai bảo VN mình nghèo?

LTS: Trong bài viết trước, tác giả Trần Văn Tuấn đã nêu những kỳ vọng chuyển biến cho năm 2015 trong cải cách kinh tế. Bài viết dưới đây cảnh báo nguy cơ “giàu thiếu bền vững” ở một bộ phận dân chúng, đồng thời đề xuất hướng đi để xóa khoảng cách bất bình đẳng trong xã hội.

Ai bảo nghèo?

Việt Nam luôn được đánh giá một trong ít QG thành công đáng tự hào trong cuộc chiến chống lại nghèo đói. Trong hơn 20 năm qua, từ hơn 60% dân chúng sống trong nghèo khó những năm 1990s, ngày nay con số này đã giảm xuống chỉ còn khoảng 9% (theo tiêu chuẩn QG). Thu nhập bình quần đầu người của chúng ta tính theo sức mua quy đổi (PPP) đã tăng từ 790 năm 1990 lên 5.125 USD trong năm 2014. Như vậy từ một nước kiệt quệ vì chiến tranh, ngày nay thu nhập của người Việt đã bằng khoảng 29% trung bình của thế giới (nguồn WB).

Không ít người Việt đôi lúc hãnh diện khi nói về số lượng xe sang – chỉ số nói lên độ ăn chơi của giới nhà giàu Việt và không quên bình luận thêm “ai bảo VN mình nghèo? Nghèo mà như vậy thì khối người mơ ước!”

Khổ một nỗi, hàng ngày chúng ta quan tâm đọc các tin “ nóng” về việc Cường Đô la có bao nhiêu chiếc xe, Hồ Ngọc Hà kiếm được bội tiền trong năm 2014 hay Đại gia Lê Ân vừa kịp lấy thêm một cô vợ mới chứ có mấy ai nạp được vào đầu bao nhiêu giáo viên mầm non thất nghiệp, bao nhiệu hộ dân tỉnh Trà Vinh vỡ nợ vì mất mùa Tôm…

Nếu chúng ta chú ý thêm thông tin mới cập nhật gần đây về phân phối thu nhập của người dân VN và rằng 43% thu nhập của đất nước rơi vào túi nhóm người giàu có – chiếm 20% dân số cả nước (nguồn WB). Cũng theo thống kê trên,nhóm người nghèo nhất – chiếm 10% , chỉ sở hữu 2.9% thu nhập chung thì có lẽ không ai còn ngạc nhiên khi bắt gặp thêm một chiếc Bugatti trên đường phố Sài Gòn. Khi đó, có lẽ nhiều người sẽ quan tâm hơn đến cái Tết của người H’Mông trên Mường Lát, Thanh Hóa hay mất mùa do hạn hán ở Ninh Thuận.

Lạc quan có thể giúp chúng ta thêm động lực tiến lên. Tuy vậy dù lạc quan đến đâu đi nữa thì vẫn không thể thay đổi được thực tế rằng, với hơn 90 triệu người dân, thu nhập của cả nước năm 2014 dù đã rất cố gắng cũng chỉ có thể đạt khoảng 171,4 tỷ USD (nguồn: WB).

Điều này có nghĩa, hơn 9 triệu người nghèo trên cả nước chỉ thu nhập khoảng 5 tỷ USD trong năm nay – tương đương với 550 USD/người/năm so với con số 1.900 USD trung bình của cả nước (chưa quy đổi sức mua). Con số này đồng nghĩa với một thực tế rằng sau gần 3 thập niên đổi mới và được đánh giá cao về thành tích giảm nghèo, tại năm 2014 này VN chúng ta vẫn còn có tới hơn 9 triệu người dân đang sống với mức thu nhập thấp.

Mặc dù chỉ số Bất bình đẳng – GINI của VN năm nay vẫn nằm trong ngưỡng cho phép (thấp hơn 40 điểm) nhưng các nguyên nhân gốc rễ của tình trạng nghèo đói đã bắt đầu lộ ra. Đó là: (i) bất bình đẳng; và (ii) mất cân bằng quyền lực.

Trong thời đại thông tin ngày nay thì “ngheo đoi không hăn chi la đoi ăn, thiêu uông, hoăc thiêu cac điêu kiên sông, sinh hoat khac ma ngheo đoi còn đươc gây ra bơi cac rao can vê xa hôi va cac tac nhân khac ngăn chăn nhưng ca nhân hoăc công đông tiêp cân vơi cac nguôn lưc, thông tin va dich vu. Như vây sư ngheo kho không chi đơn thuân la môt ca thê ma no bao gôm cac yêu tô kim ham ca thê đo không tiêp cân đươc đên cac nguôn lưc hoăc không biêt va không thê tim ra cac giai phap cho ban thân đê thoat ra khoi tinh trang hiên co” – người ta gọi là nghèo đa chiều (nguồn tham khảo: “People’s Action in Practice, AtionAid”).

Cuộc sống xa xỉ của những người giàu Việt Nam

Đâu la hương đi?

Nếu dựa vào khái niệm nêu trên thì hiện nay tỉ lệ hộ nghèo không hẳn chỉ là 9% như trong các báo cáo. Đặc biệt còn môt bô phân rât lơn ngươi dân, đa sô ho la nông dân co it đât canh tac, ky năng han chê, thiêu cac cơ hôi viêc lam khac nên ho rât chuyên cân lam nông nghiêp vơi quy mô nho ca vê diên tich lân vôn đâu tư. Kêt qua la ho không bi xêp vao dang “hô ngheo” do không hôi đu cac tiêu chi cua Chinh Phu, nhưng vê ban chât ho thưc sư la “ngươi ngheo” trong khai niêm ngheo đa chiêu va cai ngheo cua ho thưc sư rât “bên vưng” bơi vi vê lâu dai vân chưa có giải pháp nao đê cac công đông nay đổi đời.

Còn giới nhà giàu thì sao?

Nếu nhìn vào cấu trúc của kinh tế VN trong những năm qua, hầu hết các sản phẩm xuất khẩu về may mặc, giày dép, điện tử, máy móc đều có yếu tố đầu tư nước ngoài. Nguồn thu nhập thuần Việt chủ yếu đến từ sx nông nghiệp (giá trị rất thấp), đồ gỗ, khoáng sản và dầu mỏ. Như vậy thu nhập của người giàu Việt vẫn chủ yếu đến từ hai nguồn là xuất khẩu tài nguyên thiên nhiên và vay nợ nước ngoài.

Tài nguyên sẽ nhanh chóng cạn kiệt và nợ sẽ phải trả (dự báo VN cần 10% GDP để trả nợ NN trong năm 2014) chính là tiên đề cho “cái sự giàu không bền vững” của người giàu VN vậy.

Vây đâu la hương đi cho viêc đưa VN thoat ra khoi tinh trang ngheo bên vưng và giàu không bền vững nay? Khi mà cái mốc Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ, 2015 đang đến rất gần, cùng khẳng định của TTK Ban Ki Moon nhân ngày LHQ 24 tháng 10 năm nay “..Nền kinh tế toàn cầu vẫn còn là một sân chơi không công bằng..” và đặc biệt là thời điểm Hiệp định thương mại tự do ASEAN có hiệu lực tại VN, hơn bao giờ hết các Chính sách kinh tế Vĩ mô của Nhà nước cần được xây dựng tập trung giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của vấn đề.

Một nhà nước Pháp quyền, nơi các chính sách được áp dụng nhất quán cho tất cả mọi tầng lớp để tạo dựng một xã hội ổn định, minh bạch và dựa trên pháp luật. Hạn chế sự lộng hành và tùy tiện của các Chủ thể có trách nhiệm – thành tố quan trọng gây ra tham nhũng, qua đó giải trừ các nguy cơ bất bình đẳng và mất cân bằng quyền lực giữa các cá nhân, các nhóm và giữa các cộng đồng có thể được xem là một trong những ưu tiên.

Cái nghèo bền vững và giàu không bền vững sẽ có thể được giải quyết khi chúng ta biết găn kêt hàm lượng trí tuệ Việt vào trong cac san phâm “Made in Vietnam”. Khi đo môi tương quan vê gia tri tinh trên đơn trong lương se co thê lam thay đôi can cân thanh toan thương mai cua VN theo hương tich cưc trong tương lai không xa.

Thành công chỉ đến khi chung ta đươc sông trong môt xa hôi co nhiêu gia tri tôt đep cung hương đi đung đăn, nơi tôn trong phâm gia cua mọi ngươi cung đông lưc va quyêt tâm chung – Tât ca vi môt Viêt Nam hung cương va thưc sư bưt pha.

Theo Trần Văn Tuấn

Vietnamnet