Tín dụng tiêu dùng tăng nhanh và nguy cơ ‘núp bóng’
Tốc độ tăng trưởng cao của mảng tín dụng tiêu dùng tiềm ẩn nhiều rủi ro, chủ trương của Ngân hàng Nhà nước là phải kiểm soát chặt chẽ hoạt động cho vay. Bên cạnh đó, ngành ngân hàng sẽ đẩy mạnh tín dụng chính thức để đẩy lùi tín dụng phi chính thức.
Tín dụng tiêu dùng có xu hướng tăng nhanh
Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP. HCM, năm 2018, dư nợ của các tổ chức tín dụng trên địa bàn tăng 14,69% so với năm 2017. ây là mức tăng thấp nhất trong 5 năm qua. Trong khi đó, tín dụng tiêu dùng có xu hướng tăng nhanh. Cụ thể, năm 2015, dư nợ tín dụng thuộc lĩnh vực tiêu dùng chỉ chiếm 12,73% tổng dư nợ tín dụng trên địa bàn; sang năm 2016 là 82,9% và đến năm 2017 chiếm 18,36% trong tổng dư nợ tín dụng. Tín dụng tiêu dùng tiếp tục tăng trong năm 2018.
Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM cho rằng, cần phát huy hoạt động tín dụng tiêu dùng, song phải đảm bảo kiểm soát rủi ro, hạn chế những tồn tại phát sinh liên quan đến lãi suất, phương thức thu hồi nợ, quản lý nợ.
Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước ào Minh Tú cho biết, tốc độ tăng tín dụng tiêu dùng như những năm qua ở TP. HCM là vấn đề cần quan tâm và kiểm soát. Trong đó, xem xét nguồn vốn vay tiêu dùng thực chất là đổ vào lĩnh vực khác, nhất là bất động sản. Trên thực tế, áp lực dành vốn cho các lĩnh vực rất lớn, chủ trương của Ngân hàng Nhà nước là đẩy vốn vào lĩnh vực sản xuất – kinh doanh, kiểm soát chặt nguồn vốn vào lĩnh vực phi sản xuất.
Ông Tú chia sẻ, với lĩnh vực bất động sản, tháng nào Ngân hàng Nhà nước cũng nhận được vài văn bản kiến nghị của các hiệp hội, doanh nghiệp yêu cầu mở tín dụng cho thị trường này, nhưng rất khó để nới. Ngân hàng Nhà nước đang xem xét cho vay mua nhà để ở thuộc mảng cho vay tiêu dùng hay cho vay bất động sản.
Tuy nhiên, một số ý kiến quan ngại, tín dụng tiêu dùng tăng nhanh chủ yếu đến từ hoạt động cho vay mua, sửa nhà, nên nguy cơ cho vay bất động sản đang “núp bóng” tiêu dùng ngày một lớn. Tại không ít ngân hàng, hoạt động ngân hàng bán lẻ gắn liền với tín dụng tiêu dùng và dư nợ tín dụng tiêu dùng tăng mạnh trong những năm qua.
iều này không chỉ gây rủi ro nợ xấu mà còn tác động lên lãi suất, do lãi suất cho vay tiêu dùng thường cao hơn so với tín dụng sản xuất – kinh doanh. Khi tín dụng tiêu dùng tăng sẽ kéo theo cuộc đua lãi suất huy động đầu vào, từ đó tác động lên lãi suất đầu ra. áng chú ý, so với ngân hàng, lãi suất cho vay tiêu dùng tại công ty tài chính thường cao hơn nhiều, thậm chí lên đến 60 – 70%/năm.
Sẽ đẩy lùi tín dụng phi chính thức
Theo các chuyên gia tài chính – tiề.n tệ, khi tín dụng chính thức, trong đó có tiêu dùng tăng trưởng mạnh, sẽ đẩy lùi tín dụng phi chính thức, vốn gây ra nhiều hệ lụy. Hầu hết ngân hàng đều đẩy mạnh cho vay tiêu dùng, không chỉ ở thành thị, mà còn xuống cả khu vực nông thôn. Bên cạnh đó, sự tăng trưởng không ngừng của các công ty tài chính và sự cạnh tranh gay gắt trong lĩnh vực tài chính – tiêu dùng đem lại sự thuận tiện cho người dân khi có nhu cầu vốn tiêu dùng.
Ngân hàng Nhà nước đán.h giá, khu vực nông nghiệp, nông thôn có nhu cầu vay tiêu dùng ngày càng cao, số lượng các tổ chức tín dụng mở rộng cho vay sang khu vực này ngày một tăng, kịp thời cung cấp vốn phục vụ sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản và nhu cầu vốn phục vụ phát triển nông thôn, góp phần đẩy lùi tình trạng tín dụng đen.
Tính đến cuối tháng 11/2018, dư nợ tín dụng nông nghiệp, nông thôn ước đạt 1,69 triệu tỷ đồng, tăng 14,5% so với cuối năm 2017 (cao hơn so với mức tăng trưởng tín dụng chung của nền kinh tế), với hơn 14 triệu lượt khách hàng còn dư nợ; chiếm tỷ trọng gần 24% tổng dư nợ đối với nền kinh tế.
Video đang HOT
Hiện có khoảng 70 tổ chức tín dụng cùng mạng lưới hơn 1.100 quỹ tín dụng nhân dân và Ngân hàng Chính sách xã hội tham gia cho vay phát triển nông nghiệp, nông thôn. ặc biệt, tại một số ngân hàng, cho vay lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn tăng mạnh và chiếm tỷ trọng cao như Agribank chiếm gần 70% (tổng dư nợ 1 triệu tỷ đồng); Ngân hàng Chính sách xã hội dành 94% nguồn vốn cho vay nông nghiệp, nông thôn, trong đó 96% cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo, mới thoát nghèo, học sinh, sinh viên… Tuy nhiên, để dần đẩy lùi tín dụng “đen”, ngành ngân hàng cần tiếp tục đẩy mạnh tín dụng chính thức thời gian tới.
Trước mắt, Agribank xúc tiến gói tín dụng 5.000 tỷ đồng để hạn chế tín dụng đen, với thủ tục, hồ sơ nhanh gọn, có thể sáng vay, chiều giải ngân, nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cấp thiết và chính đáng của người dân. Bên cạnh đó, Ngân hàng Chính sách xã hội và các tổ chức tín dụng khác cần vào cuộc, nghiên cứu sản phẩm cho vay tiêu dùng, cho vay phục vụ đời sống để người dân, doanh nghiệp siêu nhỏ tiếp cận được vốn chính thức.
Theo ông ào Minh Tú, khi tín dụng chính thức được đẩy mạnh sẽ đẩy lùi vấn nạn tín dụng đen. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là các ngân hàng và công ty tài chính ồ ạt cho vay tiêu dùng mà không kiểm soát được chất lượng tín dụng. Ngược lại, tín dụng tiêu dùng là loại hình tín dụng có rủi ro, cần được kiểm soát nợ xấu cũng như ngăn chặn lãi suất quá cao.
Trên bình diện chung, ông Tú khẳng định, ngành ngân hàng vẫn đang kiểm soát được nợ xấu, nhất là chất lượng tăng trưởng tín dụng. Tăng trưởng tín dụng năm 2018 ở mức 14%, nhưng nền kinh tế vẫn tăng trưởng tốt, nên năm nay, Ngân hàng Nhà nước yêu cầu tiếp tục kiểm soát tăng trưởng tín dụng ở mức này.
TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính – ngân hàng nhận định, tiêu dùng cá nhân hiện chiếm tới 66 – 67% GDP và có vai trò quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế. ể phục vụ nhu cầu tiêu dùng cá nhân rất lớn này, nếu tín dụng chính thức không phát triển thì tín dụng đen sẽ có điều kiện nở rộ. Bên cạnh đó, hoạt động cho vay với lãi suất “cắt cổ” cần phải cấm đoán và kiểm soát chặt chẽ.
Thùy Vinh
Theo Infomoney
Tung 5.000 tỉ đồng dẹp tín dụng đen
Sẽ có ít nhất 5.000 tỉ đồng cho vay tiêu dùng tín chấp với thủ tục hồ sơ nhanh gọn, có thể sáng vay - chiều giải ngân để đáp ứng nhu cầu vốn cấp bách cần thiết của người dân, thay vì để họ tìm đến tín dụng đen
Ngày 26-1, bà Nguyễn Thị Phượng, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng (NH) Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank), cho biết NH đang xúc tiến triển khai ít nhất 5.000 tỉ đồng cho vay tiêu dùng tín chấp, đáp ứng nhu cầu đột xuất, cấp thiết của khách hàng. Mỗi khoản vay tối đa 30 triệu đồng tùy theo khả năng trả nợ của từng gia đình, khách hàng.
Sáng vay - chiều nhận tiề.n
Tại hội nghị triển khai nhiệm vụ kinh doanh năm 2019 của Agribank, Thống đốc NH Nhà nước Lê Minh Hưng yêu cầu Agribank cần duy trì dư nợ cho vay lĩnh vực nông nghiệp nông thôn đúng tỉ trọng mà NH đã cam kết trong đề án cơ cấu lại, bởi vai trò của Agribank trong việc phát triển tam nông là rất lớn và đặc biệt quan trọng. Trong đó, tập trung quan tâm lĩnh vực nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch, thúc đẩy hoạt động tín dụng tiêu dùng của Agribank để đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tín dụng đen. Trong nguồn vốn tín dụng cho vay tiêu dùng, đặc biệt quan tâm đồng bào dân tộc thiểu số, học sinh, sinh viên, người lao động ở khu công nghiệp...
Vì sao NH Nhà nước lại yêu cầu các tổ chức tín dụng, đặc biệt là Agribank, NH Chính sách xã hội đẩy mạnh cho vay tín dụng tiêu dùng để ngăn chặn, đẩy lùi tín dụng đen? Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, Thống đốc NH Nhà nước Lê Minh Hưng phân tích có những lúc người dân tìm đến tín dụng đen như sản xuất, kinh doanh gặp khó khăn, đến hạn không trả được nợ phải vay ngoài lãi cao để bù đắp, những nhu cầu tiêu dùng như đau ốm, bệnh tật, ma chay, cưới hỏi... Đây là nhu cầu tiêu dùng thường trực phát sinh và không dễ tiếp cận vốn NH để ngay lập tức giải ngân khi khách hàng cần.
Tín dụng đen giăng bẫy khắp nơi Ảnh: TẤN THẠNH
"Do đó, NH Nhà nước mới chỉ đạo các tổ chức tín dụng nghiên cứu cung ứng vốn cho những đối tượng dễ bị tổn thương bằng nhiều hình thức khác nhau, trong đó có vay tín chấp tiêu dùng, kết hợp với chính quyền địa phương, hội phụ nữ, hội cựu chiến binh... xác nhận khách hàng có nhu cầu thực sự để NH thương mại cho vay ngay và động viên khách hàng trả nợ. Các NH chỉ cần cho nhóm đối tượng này vay với lãi suất khoảng 12%/năm là bù đắp được rồi, trong khi đối với khách hàng mức lãi suất này là rất tốt" - Thống đốc Lê Minh Hưng phân tích.
Quan trọng nhất để thúc đẩy tín dụng tiêu dùng là thủ tục phải thông thoáng, đơn giản, quy trình hồ sơ có thể giải ngân trong ngày, sáng vay - chiều nhận. Hiện Agribank đang triển khai trước mắt khoảng 5.000 tỉ đồng cho vay tiêu dùng tín chấp đáp ứng nhu cầu cấp thiết của khách hàng vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, kể cả khách hàng ở các KCN-KCX tại đô thị...
"Việc gia đình có người thân đau ốm phải nhập viện cấp cứu mà nộp hồ sơ vay ngân hàng 3-4 ngày sau mới giải ngân thì không ổn, họ buộc phải tìm tới tín dụng đen. Do đó, cần nghiên cứu cơ chế xét duyệt trong ngày, mức cho vay và lãi suất hợp lý" - Phó Thống đốc NH Nhà nước Đào Minh Tú nói.
Không cần tài sản bảo đảm
Theo một số nhân viên Agribank, hiện đã có văn bản của NH thông tin về gói 5.000 tỉ đồng cho vay tiêu dùng tín chấp nhưng để triển khai cụ thể tới từng khách hàng thì vẫn đang chờ hướng dẫn chi tiết. Cụ thể, mỗi khách hàng sẽ được vay tối đa 30 triệu đồng, tùy vào nhu cầu và khả năng trả nợ, cho các mục đích vay tiêu dùng, mua xe, sửa nhà, công nhân mua sắm thiết bị, đồ dùng gia đình..., thời hạn vay tối đa 1 năm.
"Nếu hồ sơ đầy đủ ngay lần cung cấp đầu tiên, khách hàng sẽ được giải ngân trong ngày. Nhưng yếu tố quan trọng là người vay vẫn phải chứng minh thu nhập, do đó chúng tôi đang chờ hướng dẫn cụ thể quy trình thủ tục cho vay từ NH" - nhân viên Agribank một chi nhánh tại quận Gò Vấp, TP HCM cho biết.
Chia sẻ về gói 5.000 tỉ đồng cho vay tiêu dùng đẩy lùi tín dụng đen, bà Nguyễn Thị Phượng cho hay hiện mỗi năm, dư nợ cho vay tiêu dùng của NH này khoảng 20.000 tỉ đồng nhưng với quy trình, thủ tục hồ sơ vay vốn như hiện nay thì những nhóm đối tượng dễ tổn thương, có nhu cầu cấp thiết về vốn như đau ốm, bệnh tật, cần vốn gấp để giải quyết việc đột xuất... sẽ khó tiếp cận được. Do đó, Agribank đã nghiên cứu thêm sản phẩm cho vay mới là tín chấp tiêu dùng, không cần tài sản bảo đảm và thủ tục nhanh gọn, dễ dàng hơn, có thể giải ngân trong ngày.
Mỗi khách hàng sẽ được vay tối đa 30 triệu đồng, tùy vào khả năng trả nợ, nhu cầu vốn của mình. Như nhiều khách hàng ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa hoặc công nhân ở KCX-KCN chỉ có nhu cầu vay vốn để đóng tiề.n điện nước sinh hoạt hằng tháng, học phí cho con... sẽ cần khoảng vài triệu đồng/tháng.
"Đẩy mạnh cho vay nhưng quan điểm vẫn là khách hàng phải chứng minh thu nhập và có khả năng trả nợ. Lúc này, NH sẽ phối hợp trực tiếp với các tổ dân phố, UBND phường, xã, hội cựu chiến binh, hội phụ nữ... để nắm được thông tin về nhu cầu vốn của từng gia đình. Rất nhiều người vì cần vốn cấp bách đã trở thành nạ.n nhâ.n của tín dụng đen, thậm chí cả xã hội đen, nên sản phẩm vay tiêu dùng tín chấp của Agribank được kỳ vọng sẽ hạn chế được tình trạng này" - bà Phượng nói.
Giải quyết nhu cầu cấp thiết
Nhiều người có nhu cầu vay vốn khi biết được thông tin về gói tín dụng 5.000 tỉ đồng cho vay tiêu dùng, không cần tài sản thế chấp, tỏ ra rất hồ hởi. Bởi lâu nay, việc tiếp cận vốn NH không dễ, nhất là với những người có thu nhập thấp, không có tài sản thế chấp hoặc phương án trả nợ khả thi như công nhân, người làm nghề kinh doanh tự do, buôn bán nhỏ...
"Đặc thù của ngành xây dựng, nhất là xây nhà ở, là chủ thầu thường phải ứng vốn để mua vật tư, trả lương công nhân rồi chủ nhà mới tạm ứng tiề.n theo tiến độ công trình. Không ít lần, tôi phải tìm đến tín dụng đen để trả công thợ, thanh toán tiề.n vật tư vì công trình đang dở dang không thể bỏ, dù lãi suất cắt cổ. Giờ nếu vay được vốn NH tín chấp, chỉ vài trục triệu đồng cũng giúp nhiều người cần vốn với nhu cầu chính đáng không phải vay nóng bên ngoài" - anh Hoàng, một chủ thầu xây dựng ở quận 9, TP HCM, chia sẻ.
Đại diện Cơ quan Thanh tra giám sát NH (thuộc NH Nhà nước) cho biết đối tượng vay nặng lãi mà các tổ chức, cá nhân nhắm tới là những người cần tiề.n để chữa bệnh, giải quyết nhu cầu cuộc sống, người có thu nhập không ổn định, người dân sống ở vùng sâu, vùng xa thiếu hiểu biết, đối tượng cờ bạc c.á đ.ộ bóng đá... Tín dụng đen ngày càng biến tướng, tiếp cận người dân bằng cách treo tờ rơi, áp phích nơi công cộng, sử dụng mạng xã hội, núp bóng các cửa hàng cầm đồ, công ty cho vay tài chính.
Lãi suất cắt cổ tính theo ngày, tuần ở mức rất cao khiến nhiều người chỉ vay vài chục triệu đồng nhưng vài tháng sau đã phải viết giấy nợ hàng trăm triệu đồng, không có khả năng trả nổi. Do đó, việc các NH thúc đẩy tín dụng tiêu dùng tín chấp được kỳ vọng sẽ đáp ứng nhu cầu vốn của chính đáng trong lúc cấp thiết của người dân, đẩy lùi tín dụng đen.
Cần nhiều ngân hàng vào cuộc
Tại phiên họp thường kỳ của NH Chính sách xã hội mới đây, Thống đốc NH Nhà nước Lê Minh Hưng yêu cầu NH này phối hợp với các vụ, cục của NH Nhà nước khảo sát, nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm đẩy lùi tín dụng đen trong bối cảnh hoạt động này xảy ra trên nhiều địa bàn, tác động xấu tới hoạt động tiề.n tệ NH. Cần rà soát lại chương trình cho vay ưu đãi hiện nay để trình Thủ tướng điều chỉnh phù hợp nhằm tăng khả năng tiếp cận vốn cho người dân, góp phần cùng ngành NH hạn chế tín dụng đen.
Theo yêu cầu của NH Nhà nước, các tổ chức tín dụng khác cũng cần vào cuộc, nghiên cứu sản phẩm cho vay tiêu dùng, cho vay phục vụ đời sống để người dân, doanh nghiệp siêu nhỏ tiếp cận được vốn chính thức. Các NH thương mại đều có trách nhiệm tham gia góp phần hạn chế tín dụng đen, tùy vào điều kiện, nguồn vốn và định hướng của từng đơn vị, nhất là trong bối cảnh vay tiêu dùng (các món vay nhỏ, bán lẻ) đang trở thành xu hướng của thị trường.
Tăng khả năng tiếp cận dịch vụ tín dụng
Theo các chuyên gia kinh tế, để giải quyết dứt điểm tình trạng tín dụng đen, NH Nhà nước cần làm đầu mối nhanh chóng ban hành chiến lược quốc gia về tài chính toàn diện, tăng khả năng tiếp cận dịch vụ tín dụng chính thức qua NH, công ty tài chính, quỹ tín dụng nhân dân... Cần tăng cường truyền thông để người dân hiểu được sự khác biệt giữa tài chính chính thức và phi chính thức, các hậu quả, hệ lụy và quy định pháp luật liên quan (cả hình sự và dân sự). Cần đẩy mạnh phát triển hệ thống tổ chức tín dụng phi NH bao gồm công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính, tổ chức tài chính vi mô, quỹ tín dụng nhân dân... nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu vốn của xã hội.
Nhiều ngân hàng đã có phương án cho người tiêu dùng vay không thế chấp, nhận tiề.n ngay trong ngày Ảnh: TẤN THẠNH
TS Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính NH, cho biết do sự phát triển về công nghệ, hoạt động tín dụng đen ngày càng trở nên tinh vi, phổ biến hơn, núp bóng các hình thức huy động vốn, góp vốn, hỗ trợ tài chính... Thủ tục vay đơn giản, nhanh gọn, mọi lúc mọi nơi khiến tín dụng đen hoành hành khắp nơi. Vấn đề nhức nhối là do mức lãi suất cao nên tín dụng đen dễ đẩy người vay vào tình trạng kiệt quệ, cùng quẫn về tài chính.
THÁI PHƯƠNG
Theo nld.com.vn
Tín dụng "đen" bùng phát mạnh dịp cuối năm Nhu cầu tín dụng tiêu dùng của người dân tăng mạnh vào thời điểm cuối năm, đây cũng là "mảnh đất màu mỡ" để tín dụng đen bùng phát mạnh. Vào thời điểm cuối năm, tình trạng tín dụng đen "hoành hành" khắp nơi. Tại các ngõ xóm, khu công nghiệp, từ thành thị tới nông thôn, từ Thủ đô tới các tỉnh...