Tiêu chuẩn cơ sở cho QR Code: Đảm bảo sự đồng bộ, an toàn và minh bạch
Để hoạt động thanh toán qua QR Code tại Việt Nam có thể thống nhất được nhất thiết phải có một chuẩn kỹ thuật chung giữa các tổ chức triển khai.
QR Code: Bước thăng hạng trong thanh toán
Một trong những hình thức thanh toán trên di động đang được các tổ chức thẻ quốc tế và các nước quan tâm đó là triển khai thanh toán qua QR Code. Theo tính toán của CTCP giải pháp thanh toán Việt Nam – VnPay, dự báo đến hết năm 2018 số lượng các điểm giao dịch chấp nhận thanh toán QR Code sẽ lên tới 50.000 điểm. Hiện nay, nhiều ngân hàng trong nước đã áp dụng giải pháp thanh toán này cho hàng triệu người dùng mobile banking như VietinBank, Vietcombank, BIDV, Agribank, Techcombank, VPBank, LienVietPostBank, TPbank… Tính năng thanh toán qua mã QR cũng được bổ sung vào các ví điện tử như MoMo, Moca, VnPay…
Phương thức thanh toán qua phương tiện di động ngày càng phổ biến
Thanh toán bằng QR Code, các khách hàng không cần mang theo ví, t.iền mặt hay các loại thẻ thanh toán để mua bán hàng hóa, dịch vụ. Đơn giản chỉ cần cài ứng dụng trên điện thoại di động, quét QR Code để thực hiện thanh toán trên các website thương mại điện tử, mua hàng trực tuyến, thanh toán tại các nhà hàng, siêu thị, cửa hàng, xe taxi… một cách an toàn, nhanh chóng. Những lo lắng về t.iền lẻ, hay việc mang quá nhiều thẻ, lo ngại lộ thông tin thẻ tại các điểm cà thẻ cũng sẽ không còn nữa.QR Code sẽ được kết hợp với thanh toán điện tử thay vì chỉ dùng để quét ra thông tin về website, số điện thoại, địa chỉ… của DN như trước đây. Nhờ thế mà người dùng có thể mua hàng trên website, shopping tại các trung tâm thương mại, cửa hàng tiện ích… mà không cần dùng t.iền mặt hay các loại thẻ thanh toán. Phát triển các hình thức thanh toán trên nền tảng di động như thanh toán QR Code sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng giao dịch thương mại điện tử tại Việt Nam.
Khách hàng là người trực tiếp nhập, xác nhận số t.iền cần thanh toán trên điện thoại di động của mình, thay vì nhân viên cửa hàng quẹt thẻ qua POS và nhập số t.iền thanh toán. Qua đó, giảm thiểu rủi ro sai lệch về số t.iền thanh toán cho khách hàng và không lo bị đ.ánh cắp thông tin thẻ như giao dịch thanh toán cà thẻ thông thường.
Việc thanh toán cho các giao dịch mua bán hàng hóa trên mạng internet, trên các trang thương mại điện tử có thể thực hiện một cách dễ dàng, an toàn, tiện lợi hơn. Thay vì việc phải nhập các thông tin thẻ trên trang thanh toán, khách hàng chỉ cần scan QR Code được hiển thị là có thể thanh toán.
Một chuyên gia chia sẻ thêm, ngân hàng thanh toán có thể mở rộng được mạng lưới đơn vị chấp nhận thanh toán (ĐVCNTT) đến các cửa hàng rất nhỏ, gia tăng số lượng các điểm chấp nhận thanh toán của ngân hàng, từ đó gia tăng lợi nhuận từ hoạt động thanh toán qua QR Code. Các ĐVCNTT cũng không cần đầu tư nhiều chi phí để lắp đặt máy POS vẫn có thể cung cấp cho khách hàng một phương thức thanh toán an toàn, nhanh chóng. Nhờ thế mà đẩy nhanh quá trình mua bán, gia tăng số lượng khách hàng, đồng thời giảm thiểu các chi phí quản lý t.iền mặt.
“Ngân hàng phát hành sẽ mở rộng, phổ biến lượng khách hàng sử dụng ứng dụng trên thiết bị di động để thanh toán và về tương lai lâu dài. Khi các khách hàng đều sử dụng ứng dụng trên thiết bị di động để thanh toán, ngân hàng sẽ không phải phát hành thẻ vật lý với nhiều chi phí tốn kém, lãng phí”, vị này cho hay.
Video đang HOT
Động thái kịp thời
Không phủ nhận lợi ích lớn nhất của thanh toán qua QR Code là tính linh hoạt, thuận tiện với cả người dùng cũng như ngân hàng. Song theo TS. Cấn Văn Lực, trước nay chỉ riêng mã QR đã có nhiều đơn vị khác nhau cung cấp với giải pháp và nguyên lý hoạt động khác nhau. Do đó, khách hàng thuộc hệ thống mã QR nào thì chỉ thanh toán được trong hệ thống đó, khiến thị trường bị chia cắt và người dùng thấy bất tiện.
Đồng tình với quan điểm trên, lãnh đạo một NHTMCP cũng nhận thấy, cả ngân hàng và các tổ chức trung gian thanh toán đang tự triển khai thanh toán qua QR Code theo chuẩn kỹ thuật riêng của mình. Do vậy, chỉ có các khách hàng, các ĐVCNTT có cài ứng dụng và chấp nhận thanh toán của tổ chức đó mới có thể thực hiện giao dịch thanh toán qua QR Code.
Khi thị trường phát triển mở rộng, việc mỗi một ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán tự triển khai một QR Code sẽ gây ra tình trạng chồng chéo QR Code và dẫn tới nhiều rủi ro có thể phát sinh. Như việc trường hợp QR Code được tạo ra cho ĐVCNTT bị trùng nhau khiến giao dịch thanh toán của khách hàng không được thanh toán tới tài khoản ngân hàng của ĐVCNTT (nơi khách hàng mua hàng).
Thêm nữa, để phục vụ đa dạng khách hàng (do mỗi một khách hàng lại sử dụng dịch vụ thanh toán qua QR Code của một tổ chức cung cấp khác nhau), ĐVCNTT phải dán, lưu trữ, cài đặt ứng dụng của nhiều ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán dẫn tới khó khăn cho chính khách hàng, ĐVCNTT trong quá trình thực hiện giao dịch. Việc này “dễ khiến nhân viên thu ngân bị nhầm lẫn trong việc cung cấp QR Code cho khách hàng. ĐVCNTT cũng gặp khó khăn trong việc đối soát, tra soát giao dịch thanh toán phát sinh tại cửa hàng (do phải đối soát theo từng QR Code)”, một lãnh đạo Vụ Thanh toán thuộc NHNN cho hay.
Không những vậy, việc tất cả các tổ chức đều phải tự xây dựng QR Code sẽ gây lãng phí cho nguồn lực của ngân hàng, tốn kém chi phí phát triển mạng lưới các ĐVCNTT qua QR Code của tổ chức. Bên cạnh đó, tương tự các hình thức thanh toán khác, thanh toán qua QR Code cũng có thể phát sinh các rủi ro thanh toán khống, giao dịch nhằm mục đích rửa t.iền… nếu không có quy định quản lý.
Nhận thấy thực trạng này, mới đây NHNN đã ban hành Quyết định số 1928/QĐ-NHNN về việc công bố Tiêu chuẩn cơ sở “Đặc tả kỹ thuật QR Code hiển thị từ phía đơn vị chấp nhận thanh toán tại Việt Nam”. Trao đổi nhanh với một lãnh đạo NHTMCP, ông này thừa nhận để hoạt động thanh toán qua QR Code tại Việt Nam có thể thống nhất được nhất thiết phải có một chuẩn kỹ thuật chung giữa các tổ chức triển khai. Động thái kịp thời này của NHNN sẽ đảm bảo tính đồng bộ của hạ tầng, dữ liệu thanh toán qua QR Code.
Chuyên gia cũng cho rằng, việc ban hành tiêu chuẩn cơ sở cho QR Code sẽ giúp liên thông thanh toán qua QR Code của tất cả các tổ chức cung cấp; khách hàng sử dụng dịch vụ thanh toán qua QR Code của ngân hàng/tổ chức trung gian thanh toán này có thể thanh toán tại các ĐVCNTT sử dụng dịch vụ thanh toán qua QR Code của tổ chức khác. Từ đó tránh tình trạng lãng phí nguồn lực, thời gian, chi phí cho các bên tham gia giao dịch và mang lại giải pháp thanh toán an toàn, tiện lợi, nhanh chóng cho khách hàng.
Theo Thời báo ngân hàng
Cần sớm quản lý cho vay ngang hàng
Cho vay ngang hàng (P2P) là hình thức cho vay cá nhân và doanh nghiệp thông qua các dịch vụ trực tuyến (online) kết nối người vay và cho vay. Vì những công ty cung cấp dịch vụ cho vay ngang hàng thường giao dịch trực tuyến nên chúng có thể hoạt động với chi phí thấp, nhờ đó cung cấp dịch vụ với mức phí cũng thấp hơn so với các tổ chức tín dụng (TCTD).
Đồng thời, người cho vay cũng hưởng lãi suất cao hơn lãi suất t.iền gửi tiết kiệm ngân hàng, còn người vay thì được hưởng lãi suất vay thấp hơn so với vay ngân hàng.
Vay ngang hàng thường là không có, không yêu cầu tài sản bảo đảm, thủ tục đơn giản nhanh gọn nên dịch vụ này rất thích hợp với cá nhân và doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ảnh: THÀNH HOA
Do cho vay ngang hàng thường là không có, không yêu cầu tài sản bảo đảm, thủ tục đơn giản nhanh gọn nên dịch vụ này rất thích hợp với cá nhân và doanh nghiệp nhỏ và vừa - những đối tượng thường không đáp ứng được yêu cầu để được vay từ các TCTD truyền thống.
Ra đời đầu tiên ở Anh, Canada (2005) và Mỹ (2006), cho vay ngang hàng đến nay đã xuất hiện ở hàng chục nước trên thế giới. Hiện ở châu Á, cho vay ngang hàng đã phát triển mạnh ở Trung Quốc, Hàn Quốc và Indonesia. Việt Nam cũng đang có một số doanh nghiệp cho vay ngang hàng hoạt động khá sôi động.
Tuy nhiên, tại Việt Nam, về mặt pháp lý, chưa có một doanh nghiệp cho vay ngang hàng nào được quản lý (cấp phép) một cách chính thức, bởi cơ quan chức năng vẫn... "đang có đề án nghiên cứu". Điều này là trái ngược với chiều hướng chung trên thế giới khi nhiều nước ít nhiều đều đã đưa ra những quy chế và chế tài nhằm quản lý hoạt động cho vay ngang hàng trên lãnh thổ của họ. Vì vậy, cơ quan chức năng Việt Nam cần nhanh chóng nhận diện các rủi ro chính trong lĩnh vực cho vay ngang hàng để có các biện pháp quản lý thích hợp nếu không muốn chứng kiến những vụ việc vi phạm của nhiều doanh nghiệp cho vay ngang hàng gây thiệt hại lớn cho người cho vay như ở Trung Quốc trong thời gian qua.
Rủi ro trong cho vay ngang hàng
Thành công của cho vay ngang hàng phụ thuộc vào việc có bao nhiêu người sẵn lòng cho vay trên các sàn P2P và những biện pháp bảo vệ quyền lợi của người cho vay. Thường không phải tất cả người cho vay nhận diện được các rủi ro gắn liền với việc cho vay của mình qua các doanh nghiệp cho vay ngang hàng.
Về cơ bản, có năm loại rủi ro với người cho vay. Thứ nhất, t.iền của người cho vay trên sàn cho vay ngang hàng có thể không được bảo hiểm bởi Chính phủ như với t.iền gửi ngân hàng nên họ hoàn toàn có thể trắng tay (trên thực tế, cũng có những doanh nghiệp cho vay ngang hàng như Zopa và RateSettler của Anh cung cấp dịch vụ bảo hiểm thông qua các quỹ bảo hiểm).
Thứ hai, mặc dù nhiều doanh nghiệp cho vay ngang hàng tuyên bố là họ có quy trình đ.ánh giá rủi ro tín dụng của người vay tương tự như của TCTD truyền thống, nhưng họ thường không chia sẻ với người cho vay đ.ánh giá này cũng như các thông tin mà người vay cung cấp cho doanh nghiệp cho vay ngang hàng. Do đó, rủi ro với người cho vay là họ có thể đang ném t.iền v.ào một lỗ đen nào đó.
Thứ ba, cũng giống như việc ngân hàng cũng vướng phải nợ xấu, khó có khả năng thu hồi, bất chấp họ trước đó đã thẩm định, đ.ánh giá rủi ro các khoản vay kỹ lưỡng thế nào, người cho vay có khả năng sẽ gặp rủi ro tương tự. Lúc đó, rủi ro mà người cho vay phải đối mặt tiếp theo là liệu có thu hồi được một phần khoản nợ hay không. Một số sàn có thể hỗ trợ thu hồi vốn nhưng thường phải trả phí. Trường hợp không thu được nợ, người cho vay có thể khởi kiện nhưng giải pháp này không tối ưu nếu giá trị khoản nợ là quá nhỏ so với chi phí, thời gian và công sức bỏ ra theo đuổi kiện tụng.
Thứ tư, vì các giao dịch cho vay được tiến hành trực tuyến nên không thể loại trừ rủi ro sàn giao dịch bị tấn công (hack). Vì vậy, trên lý thuyết, người cho vay cần tìm hiểu và đ.ánh giá được các biện pháp bảo vệ dữ liệu của sàn giao dịch. Nhưng với nhiều người bình thường thì chuyện này là không tưởng, họ đành phó mặc cho may rủi.
Thứ năm, việc thành lập một sàn giao dịch kết nối trực tuyến người vay và cho vay hiện nay đã trở nên đơn giản, nhanh chóng, thậm chí chỉ trong một đêm. Trong số này, không loại trừ nhiều sàn "ma", lập ra với mục đích l.ừa đ.ảo. Do đó, rủi ro với người cho vay là không biết được sàn nào là hợp pháp, được cấp phép bởi cơ quan chức năng (kèm với "tóc" để nắm khi lâm sự).
Quản như thế nào?
Với những rủi ro nêu trên và xét đến bối cảnh là ngành đang phát triển nhanh, có nhiều tiềm năng nên khuôn khổ chế tài của cơ quan chức năng liên quan đến cho vay ngang hàng cần hướng đến những mục tiêu sau đây.
Mục tiêu thứ nhất là bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khách hàng, đặc biệt là người cho vay. Các chế tài cần buộc các doanh nghiệp cho vay ngang hàng cung cấp công khai và đầy đủ mọi thông tin liên quan trên trang web của mình, gồm những thông tin cơ bản như giấy phép hoạt động. Đặc biệt, cần nêu rõ những lợi ích, quyền lợi và rủi ro cho vay ngang hàng (gồm rủi ro mất vốn; khả năng được bảo hiểm, bồi hoàn vốn từ sàn giao dịch; người vay có được quyền trong một thời gian nhất định được hủy hợp đồng vay t.iền mà không bị phạt hay không...). Người cho vay cũng cần được cảnh báo đầy đủ và đúng mức về rủi ro tín dụng của người vay. Những điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho cả người vay và cho vay có các quyết định đúng đắn, thu hút thêm nhiều khách hàng sử dụng P2P.
Mục tiêu thứ hai là thúc đẩy sự cạnh tranh hữu hiệu, lành mạnh trong ngành cho vay ngang hàng. Theo hướng này, các chế tài cần đặt ra một số tiêu chuẩn tối thiểu mà mọi sàn giao dịch P2P phải đáp ứng được, gồm tình hình tài chính thế nào thì được coi là lành mạnh, mức vốn tối thiểu phải có tương ứng với quy mô vốn vay mà nó huy động nhằm làm khách hàng (người vay và cho vay) tin tưởng rằng sàn giao dịch mà họ giao dịch hôm nay vẫn còn đó vào ngày mai, loại bỏ được những sàn/doanh nghiệp hoạt động mang tính chụp giật, l.ừa đ.ảo.
Mục tiêu thứ ba là bảo đảm sự phát triển của ngành trong vòng kiểm soát. Việc quản lý nhà nước cần tính tới khả năng, ví dụ, khi được chính thức công nhận và hợp pháp hóa thì ngành cho vay ngang hàng ở Việt Nam sẽ có sự phát triển bùng nổ về quy mô và số lượng, tạo ra rủi ro lớn cho các bên tham gia, như đã diễn ra ở Hàn Quốc. Chỉ trong chưa đầy một năm, từ tháng 3 đến tháng 12-2016, giá trị vốn cho vay qua các sàn giao dịch tại Hàn Quốc đã tăng từ 72 tỉ won lên 312 tỉ won, buộc cơ quan quản lý nước này sau đó phải đưa ra quy định hạn chế nhằm làm nguội thị trường. Cụ thể, nhà đầu tư nhỏ lẻ chỉ được đầu tư không quá 10 triệu won, nhà đầu tư có chứng nhận chỉ được đầu tư không quá 40 triệu won.
Mục tiêu thứ tư là bảo đảm các sàn giao dịch phải xây dựng và duy trì cơ chế kiểm soát rủi ro, xử lý khủng hoảng một cách minh bạch và chân thực, và có quy trình xử lý một cách đúng đắn t.iền huy động của khách hàng. Các quy định cần có gồm tuân thủ quản lý, phòng chống rửa t.iền, an ninh mạng, và các biện pháp phòng ngừa rủi ro, cơ chế và nguồn lực xử lý các tình huống như mất khả năng thanh toán, các biện pháp khẩn cấp trong trường hợp xảy ra trục trặc, đình trệ hoạt động.
Và mục tiêu cuối cùng là bảo đảm các doanh nghiệp cho vay ngang hàng phải xử lý một cách đúng đắn các khó khăn tài chính và khiếu nại của khách hàng, cả người vay và cho vay. Điều này để tránh tình trạng "đem con bỏ chợ" của nhiều sàn giao dịch xảy ra ở đây đó trên thế giới, đẩy rủi ro hoàn toàn về phía khách hàng.
Phan Minh Ngọc
Theo thesaigontimes.vn
Chứng khoán 24h: SCIC sẽ bán toàn bộ 57,7% vốn tại Vinaconex trong quý IV Theo đó, SCIC sẽ chào bán gần 255 triệu cổ phiếu, tương đương 57,71% vốn Vinaconex theo hình thức đấu giá công khai cả lô qua HNX. Thời gian tổ chức đấu giá trong quý IV. Chứng khoán chiều 8/10: Khối ngoại đạp VN30, VN-Index mất mốc 1.000 điểm Khối ngoại là nguyên nhân chính khiến cho các cổ phiếu lớn đồng loạt...
