Tiết lộ về chương trình tàu ngầm không người lái của Trung Quốc

Trung Quốc từng thử nghiệm tàu ngầm không người lái ở vùng eo biển Đài Loan khi căng thẳng ở vùng biển này leo thang.

Tàu ngầm Trung Quốc trong một cuộc duyệt binh năm 2019 (Ảnh: CCTV).

Báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) ngày 8/7 dẫn báo cáo mới giải mật cho biết, một nhóm nhà nghiên cứu ở Trung Quốc đã thử nghiệm tàu ngầm không người lái (UUV) có thể nhận dạng, theo dõi và tấn công tàu ngầm đối phương.

Vụ thử nghiệm này, diễn ra vào năm 2010, là nỗ lực đầu tiên của Trung Quốc nhằm mô phòng việc theo dõi, đánh chìm một tàu ngầm mà không cần con người can thiệp trong môi trường biển, giáo sư Liang Guolong và các đồng nghiệp từ Viện nghiên cứu tàu ngầm hàng đầu của Trung Quốc, Đại học Kỹ thuật Cáp Nhĩ Tân (HEU), viết trong bài báo đăng trên tạp chí HEU hôm 2/7.

Theo đó, tại điểm thử nghiệm, các nhà nghiên cứu thả một mục tiêu có thể tạo âm thanh giả định của tàu ngầm đối phương. Tàu ngầm lập tức chuyển sang chế độ chiến đấu khi các thiết bị định vị thủy âm của nó bắt được tín hiệu từ xa. Nó quay vòng theo hình lục giác và hướng các thiết bị định vị tới nhiều nguồn âm thanh khác nhau, trong khi cố gắng lọc tiếng ồn xung quanh và xác định mục tiêu. Khi xác định được mục tiêu, nó khai hỏa ngư lôi bắn trúng tàu ngầm đối thủ. Vì lý do an toàn, ngư lôi trong cuộc thử nghiệm này không có chất nổ.

Dù các chuyên gia Trung Quốc không cung cấp vị trí chính xác vụ thử nghiệm này, nhưng theo bản đồ mà họ cung cấp có thể thấy vị trí thả tàu ngầm này là ở ngoài khơi bờ biển phía đông tỉnh Phúc Kiến, gần hoặc thậm chí nằm trong eo biển Đài Loan.

Theo giáo sư Liang, tàu ngầm trên hiện hầu như chỉ hoạt động độc lập, nhưng nếu tiếp tục nâng cấp, chúng có thể phối hợp tác chiến theo nhóm.

Dù hầu hết các tàu ngầm đều có hệ thống máy tính để giúp xác định hoặc theo dõi mục tiêu, nhưng vẫn cần con người điều khiển thiết bị định vị thủy âm trong tình huống cần thiết, các chuyên gia cho biết. Khi đó, người điều khiển sẽ nghe nhìn và đưa ra phán đoán về các vấn đề quan trọng như xác định tàu thân thiện hay đối địch để từ đó đưa ra các quyết định hành động cuối cùng.

Nhưng với tàu ngầm không người lái, tất cả các hệ thống phụ như thu thập thông tin, phát hiện mục tiêu, đánh giá, và kiểm soát đều được lập trình để tuần tra ở độ sâu 10m và theo một lộ trình định sẵn.

Đã có nhiều lo ngại các tàu ngầm không người lái có thể mắc sai lầm và “phản chủ”, động thái làm bùng lên những tranh cãi về việc có nên “thả rong” những tàu ngầm này hay không.

Tuy nhiên, thực tế là quân đội Mỹ mới đây yêu cầu Boeing chế tạo 4 tàu ngầm không người lái Orca siêu lớn và Nga gần đây đã thử nghiệm siêu tàu ngầm lớn nhất thế giới có khả năng chở 6 thiết bị không người lái (UAV) Poseidon trang bị vũ khí hạt nhân với hỏa lực đủ để quét sạch nhiều thành phố. Theo giáo sư Liang, Israel và Singapore đã thử nghiệm hoặc triển khai các “cỗ máy” tương tự trên các đại dương.

Trong khi đó, dự án tàu ngầm không người lái của Trung Quốc bắt đầu vào đầu những năm 1990, rất lâu trước khi trí tuệ nhân tạo (AI) trở thành một từ thông dụng.