Đức kỳ vọng nghĩa vụ quân sự tự nguyện giúp khắc phục tình trạng thiếu hụt nhân sự quốc phòng

Ngày 21/4, theo tờ Politico, chính phủ mới của Đức đang kỳ vọng mô hình nghĩa vụ quân sự tự nguyện sẽ giúp khôi phục Bundeswehr – lực lượng vũ trang liên bang của Đức – hiện đang thiếu hụt nhân sự nghiêm trọng trong bối cảnh mối đe dọa từ Nga ngày càng gia tăng.

Hình ảnh binh sĩ Đức tuần tra tại Gao, Mali. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo thỏa thuận giữa Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) của ông Friedrich Merz và đảng Dân chủ Xã hội (SPD), chính phủ Đức dự kiến triển khai chương trình gửi bảng câu hỏi bắt buộc tới nam giới 18 tuổi và không bắt buộc đối với nữ giới, nhằm đánh giá mức độ sẵn sàng và khả năng phục vụ quân sự. Những người đáp ứng tiêu chí sẽ được mời tham gia quân ngũ trên cơ sở tự nguyện.

Bộ trưởng Quốc phòng Boris Pistorius, đại diện đảng SPD và nhiều khả năng sẽ tiếp tục giữ chức vụ trong chính phủ mới, khẳng định rằng mô hình mới được xem là bước đi thực dụng giúp tăng cường năng lực của quân đội. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc cải thiện sức hấp dẫn của Bundeswehr là điều kiện tiên quyết để xây dựng một lực lượng quân sự vững mạnh và bền vững.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo nếu chương trình không thu hút đủ số lượng thanh niên đăng ký, Bundeswehr sẽ không đạt được quy mô cần thiết về lực lượng thường trực cũng như quân dự bị, ảnh hưởng đến năng lực phòng vệ quốc gia và vai trò của Đức trong NATO.

Hiện tại, quân số Bundeswehr đang duy trì ở mức khoảng 182.000 người và không có dấu hiệu tăng. Theo báo cáo thường niên của chính phủ, năm 2024 số lượng quân nhân rời khỏi lực lượng vũ trang nhiều hơn số người nhập ngũ, trong khi gần một phần ba tân binh bỏ dở trong quá trình huấn luyện.

Tình trạng này không chỉ xuất phát từ vấn đề tuyển dụng mà còn là hệ quả của các quyết định chính trị trong nhiều thập kỷ. Sau thời kỳ tái thống nhất, nhiều căn cứ quân sự – đặc biệt tại các khu đô thị – đã bị đóng cửa, khiến quân đội dần vắng bóng trong đời sống công chúng. Chuyên gia Carlo Masala tại Đại học Bundeswehr ở Munich cho rằng khoảng cách giữa giới trẻ và quân đội đã nới rộng đáng kể khi quân nhân không còn hiện diện trong không gian xã hội.

Bên cạnh đó, việc Đức chấm dứt chế độ nghĩa vụ quân sự bắt buộc từ năm 2011 đã làm suy giảm sự hiện diện của quân đội trong đời sống xã hội. Các chiến dịch truyền thông nhằm thu hút thanh niên nhập ngũ cũng vấp phải nhiều ý kiến trái chiều, làm ảnh hưởng đến hình ảnh của lực lượng vũ trang. Một số địa phương, như thành phố Zwickau, thậm chí đã ban hành lệnh cấm quảng cáo tuyển quân tại nơi công cộng, mặc dù sau đó quyết định này bị tòa án xác định là vi phạm pháp luật.

Giới chức quốc phòng Đức hiện đặt mục tiêu bổ sung thêm 100.000 quân càng sớm càng tốt. Tổng Tham mưu trưởng Carsten Breuer cho biết mục tiêu dài hạn là đạt tổng quân số 460.000 người, bao gồm binh sĩ tại ngũ, lực lượng dự bị và cựu quân nhân sẵn sàng được huy động khi cần thiết.

Theo đánh giá của NATO và cơ quan tình báo Đức, mốc thời gian năm 2029 đang được xem là hạn định để tăng cường lực lượng, do lo ngại Nga có thể tái thiết năng lực quân sự đủ lớn sau cuộc chiến tại Ukraine để đe dọa lãnh thổ các nước thành viên.

Chính phủ Đức hiện đang áp dụng mô hình nghĩa vụ tự nguyện dựa theo khái niệm phòng thủ toàn dân Totalfrsvar của Thụy Điển như một giải pháp dung hòa về chính trị, trong khi giới chuyên gia cảnh báo rằng thời gian dành cho công cuộc tái thiết quân đội đang ngày càng thu hẹp.