Tia hy vọng mới cho Dải Gaza

Những nỗ lực nhằm đảm bảo lệnh ngừng bắn và thả con tin ở Gaza đã đạt được bước tiến trong ngày 5/7 sau khi Hamas đưa ra đề xuất sửa đổi về các điều khoản trong thỏa thuận và Israel cho biết các cuộc đàm phán vẫn tiếp tục vào tuần tới.

Ngày 6/7, một nguồn tin cấp cao của phong trào Hồi giáo Hamas cho biết, đề xuất sửa đổi về thỏa thuận giữa lực lượng này và Israel đã được nhất trí. Theo đó, những cuộc đàm phán nhằm trả tự do cho các con tin Israel, bao gồm binh lính và những người còn lại, sẽ bắt đầu trong khoảng thời gian 16 ngày sau giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận. Nguồn tin trên xác nhận, đề xuất này đảm bảo rằng, các bên trung gian sẽ bảo đảm lệnh ngừng bắn tạm thời, cung cấp viện trợ và rút quân Israel miễn là những cuộc đàm phán gián tiếp tiếp diễn để thực hiện giai đoạn hai của thỏa thuận.

Trước đó, ngày 5/7, người phát ngôn của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết vẫn còn “khoảng cách” với Hamas về đảm bảo lệnh ngừng bắn ở Gaza và vấn đề thả con tin nhưng song Tel Aviv sẽ cử một phái đoàn đến đàm phán với các nhà hòa giải Qatar vào tuần tới. Ông nêu rõ: “Tuần tới các nhà đàm phán của Israel sẽ tới Doha để tiếp tục các cuộc đàm phán. Vẫn còn những khoảng cách giữa các bên”. Tuyên bố này được đưa ra sau khi phái đoàn do Giám đốc Cơ quan tình báo Mossad của Israel David Barnea dẫn đầu, đã có cuộc gặp đầu tiên với các nhà hòa giải ở Doha (Qatar) ngày 5/7.

Xe tăng Israel ở biên giới với Gaza. Ảnh: Reuters.

Một nguồn tin trong nhóm đàm phán Israel cho biết, đề xuất mới do Hamas đưa ra “bao gồm một nội dung đột phá rất đáng kể” có thể giúp thúc đẩy đàm phán. Nguồn tin này nhấn mạnh “có cơ hội để thực hiện một thỏa thuận” về vấn đề này. Cùng ngày, truyền thông khu vực đưa tin Hamas đã giảm bớt các điều kiện để chấp nhận lệnh ngừng bắn nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài 9 tháng ở Dải Gaza, đồng thời gửi các đề xuất mới tới các nhà hòa giải Ai Cập và Qatar.

Theo các đề xuất mới, Hamas từ bỏ yêu cầu đối với cam kết bằng văn bản của Israel về lệnh ngừng bắn vĩnh viễn khi kết thúc giai đoạn 45 ngày ban đầu của kế hoạch gồm ba giai đoạn. Bên cạnh đó, Hamas sẽ chấp nhận các đảm bảo quốc tế rằng, đàm phán về ngừng bắn vĩnh viễn sẽ được tiến hành ngay khi bắt đầu giai đoạn đầu tiên và kết thúc vào cuối giai đoạn này. Hamas cũng sẵn sàng chấp nhận việc Israel rút dần khỏi Gaza, từ bỏ yêu cầu “việc rút quân phải được hoàn thành vào cuối giai đoạn đầu”.

Phản ứng trước diễn biến tích cực này, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho biết, ông hi vọng “lệnh ngừng bắn cuối cùng” có thể được đảm bảo “trong vài ngày tới”. Nhà lãnh đạo này đồng thời kêu gọi các nước phương Tây gây sức ép để buộc các bên chấp nhận những điều khoản được đưa ra. Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng hoan nghênh quyết định của ông Netanyahu về việc nối lại các cuộc đàm phán đang bị đình trệ nhằm nỗ lực hoàn tất thoả thuận.

Trong khi đó, tân Ngoại trưởng Anh David Lammy cho biết: “Chúng ta đau buồn trước những hình ảnh từ Gaza trong nhiều tháng qua. Tất cả chúng ta đều muốn thấy lệnh ngừng bắn ngay lập tức và tôi sẽ làm mọi cách có thể về mặt ngoại giao để ủng hộ nỗ lực nhằm thúc đẩy lệnh ngừng bắn đó. Chúng tôi cũng muốn các con tin được thả ra và chúng tôi muốn viện trợ không bị cản trở được đưa vào Gaza”.

Về phần mình, lãnh đạo phong trào Hezbollah ở Lebanon khẳng định một khi đạt được thoả thuận ngừng bắn ở Gaza, họ sẽ từng tấn công ngay lập tức. Tổ chức này cho biết các cuộc tấn công bằng tên lửa và thiết bị bay không người lái vào miền Bắc Israel là nhằm ủng hộ người Palestine.

Đề xuất mới của Hamas được cho là câu trả lời cho một kế hoạch gồm 3 giai đoạn được Tổng thống Mỹ Joe Biden công bố vào cuối tháng 5, bao gồm việc thả khoảng 120 con tin vẫn bị giam giữ ở Gaza và một lệnh ngừng bắn. Kế hoạch này bao gồm việc thả dần các con tin và lực lượng Israel rút quân trong hai giai đoạn đầu. Giai đoạn thứ ba liên quan đến việc tái thiết Gaza.

Nhận định về các đề xuất mới của Hamas, một quan chức cấp cao của Mỹ cho rằng phong trào này đã có một sự điều chỉnh quan trọng trong quan điểm để hướng đến một thỏa thuận với Israel về trao trả con tin. Quan chức này hy vọng các đề xuất mới sẽ đưa đến một thỏa thuận đánh dấu bước tiến hướng tới một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn; bày tỏ tin tưởng Israel và Hamas có “cơ hội khá quan trọng” để đạt được thỏa thuận. Tuy nhiên, quan chức này cho biết vẫn còn những vấn đề tồn đọng liên quan đến việc thực hiện thỏa thuận, do đó các bên sẽ khó có thể hoàn tất thỏa thuận trong vài ngày tới.

Trong khi đó, một quan chức Palestine quen thuộc với các nỗ lực hòa bình do quốc tế làm trung gian cho biết đề xuất mới nhất của Hamas có thể dẫn đến một thỏa thuận khung nếu được Israel chấp nhận. Ông cho biết Hamas không còn yêu cầu điều kiện tiên quyết là Israel phải cam kết ngừng bắn vĩnh viễn trước khi ký thỏa thuận và sẽ cho phép điều kiện đó được đưa ra thảo luận trong giai đoạn đầu kéo dài 6 tuần. Quan chức này nói thêm: “Nếu các bên cần thêm thời gian để đạt được thỏa thuận về lệnh ngừng bắn vĩnh viễn, hai bên nên đồng ý rằng sẽ không quay trở lại giao tranh cho đến khi họ làm điều đó”.

Theo thống kê của cơ quan y tế Gaza, hơn 38.000 người Palestine đã thiệt mạng trong cuộc tấn công nhằm đáp trả cuộc tập kích Israel do Hamas dẫn đầu vào ngày 7/10/2023. Cuộc chiến đã khiến hàng trăm nghìn người Gaza phải di dời và gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo. Nó cũng làm gia tăng căng thẳng trên toàn khu vực, gây ra các cuộc đọ súng xuyên biên giới phía Bắc của Israel với lực lượng Hezbollah ở Lebanon.