Thực hư thông tin “tăng 1 độ C, tăng 10% nguy cơ đột quỵ”

Nắng nóng đỉnh điểm của miền Bắc trong những ngày qua làm tăng nguy cơ mất nước , tăng huyết áp , rối loạn điện giải – những yếu tố kích hoạt đột quỵ.

Chiều 4/8, Bệnh viện Bạch Mai lên tiếng bác bỏ thông tin đang lan truyền trên mạng xã hội , cho rằng xuất phát từ bệnh viện khi cảnh báo “tăng 1C, tăng 10% nguy cơ đột quỵ” đang gây hoang mang dư luận.

Nắng nóng tác động xấu đến sức khỏe

BSCKII Nguyễn Tiến Dũng – Phó Giám đốc Trung tâm Đột quỵ – Bệnh viện Bạch Mai cảnh báo, thời tiết nắng nóng cực đoan làm tăng nguy cơ sức khỏe, đặc biệt cho nhóm đối tượng dễ bị tổn thương như người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường và đặc biệt là người có tiền sử đột quỵ.

Theo BS Dũng, thời tiết nắng nóng khiến cơ thể mất nước và điện giải nhanh chóng. Mất nước làm tăng độ nhớt của máu, giảm thể tích tuần hoàn, buộc tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu. Điều này làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông – nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ do thiếu máu cục bộ.

Chăm sóc bệnh nhân đột quỵ tại Bệnh viện Bạch Mai (Ảnh: Thế Anh).

Nắng nóng khiến cơ thể phải làm việc cật lực để hạ nhiệt (toát mồ hôi, giãn mạch máu ngoại vi) gây áp lực lớn lên hệ tim mạch vốn đã tổn thương sau đột quỵ hoặc đang bị suy yếu do các bệnh nền khác. Điều này có thể dẫn đến cơn đau tim, suy tim, hoặc tăng huyết áp đột ngột – yếu tố nguy cơ cao gây đột quỵ tái phát.

“Tuy nhiên, thông tin “cứ tăng 1 độ C, tăng 10% nguy cơ đột quỵ” lại không chính xác, không có cơ sở khoa học và gây hoang mang dư luận.

Không có nghiên cứu chính thống nào của Tổ chức Đột quỵ Thế giới (WSO), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hay các hiệp hội y khoa uy tín đưa ra một con số tỷ lệ chính xác và đơn giản như vậy (1C = 10%) để mô tả mối liên hệ giữa nhiệt độ và nguy cơ đột quỵ”, BS Dũng nói.

Nguy cơ đột quỵ phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố phức tạp: Tiền sử bệnh cá nhân (đột quỵ, tim mạch, huyết áp, tiểu đường…), tuổi tác, tình trạng sức khỏe hiện tại, mức độ hoạt động, tình trạng mất nước, tuân thủ điều trị, các yếu tố môi trường khác (độ ẩm, ô nhiễm không khí), thời gian phơi nhiễm với nhiệt độ cao…

Trong thực tế, các đợt nắng nóng cực đoan làm gia tăng đáng kể tỷ lệ nhập viện và tử vong do các bệnh tim mạch, trong đó có đột quỵ, đặc biệt ở nhóm dễ tổn thương. Tuy nhiên, mức độ gia tăng này là không đồng đều và không thể quy ra một tỷ lệ phần trăm cố định cho mỗi độ tăng nhiệt.

Nắng nóng cực đoan cũng gây nên tình trạng rối loạn điều hòa thân nhiệt, nhất là ở người cao tuổi và người có hệ thần kinh đã bị tổn thương (sau đột quỵ), dễ dẫn đến kiệt sức vì nóng hoặc sốc nhiệt – một tình trạng cấp cứu nguy hiểm đến tính mạng.

Ngoài ra, khi ở nơi nền nhiệt cao, có thể làm trầm trọng thêm các quá trình viêm và stress oxy hóa trong cơ thể, vốn là những yếu tố liên quan đến tổn thương mạch máu và nguy cơ đột quỵ.

Phòng nguy cơ đột quỵ khi nắng nóng

Theo BS Dũng, trong bối cảnh nắng nóng cực điểm như hiện nay, tác động rất nhiều đến sức khỏe người dân, đặc biệt người có bệnh nền, từng đột quỵ.

Để phòng nguy cơ đột quỵ, chuyên gia khuyến cáo:

Hãy uống đủ nước : Mỗi người hãy uống nước thường xuyên, ngay cả khi chưa thấy khát. Ưu tiên nước lọc, nước điện giải, hạn chế nước ngọt, cà phê, rượu bia (vì gây mất nước). Hãy theo dõi màu sắc nước tiểu (nước tiểu vàng sậm là dấu hiệu mất nước).

Tránh ra ngoài đường giờ nắng cao điểm: Người dân nên hạn chế ra ngoài đường, đặc biệt trong khoảng 10h sáng đến 4h chiều – thời điểm nắng gắt nhất. Nếu phải ra ngoài, luôn đội mũ rộng vành, đeo kính râm, mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, sáng màu, sử dụng kem chống nắng.

Khi ở trong nhà, làm mát không gian bằng quạt, điều hòa. Sử dụng máy phun sương, đặt chậu nước trong nhà để tăng độ ẩm. Lưu ý hạn chế đi lại nhiều giữa nơi nắng nóng – phòng điều hòa để giảm nguy cơ sốc nhiệt.

Ăn uống hợp lý: Nên ăn nhẹ, nhiều rau xanh, trái cây mọng nước (dưa hấu, cam, bưởi…). Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ ngọt. Tránh ăn quá no.

Theo dõi sức khỏe: Đo huyết áp thường xuyên hơn theo chỉ dẫn của bác sĩ. Tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị, uống thuốc đúng giờ, đủ liều. Không tự ý ngưng hoặc thay đổi thuốc.

Nếu một người bất ngờ có các dấu hiệu dưới đây, cần nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế nên gần nhất:

F (Face – Mặt): Méo miệng, một bên mặt xệ xuống.

A (Arm – Tay): Yếu hoặc liệt một bên tay/chân, không giơ lên được.

S (Speech – Lời nói): Nói ngọng, nói khó, không nói được hoặc không hiểu lời người khác.

T (Time – Thời gian): Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức khi xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào trên.