Thực hư ‘điều trị triệt để tiểu đường bằng tế bào gốc’

Tin theo quảng cáo cấy tế bào gốc trị tiểu đường, bà N.T.P (63 tuổ.i) đã ròng rã 2 năm, 6 lần điều trị theo phương pháp này.

Tuy nhiên, hơn 4 tỷ đồng ‘bốc khói’ mà bệnh tiểu đường ngày một nặng.

Tiề.n mất, bệnh vẫn mang

Trong những năm gần đây, trên mạng xã hội xuất hiện nhan nhản các quảng cáo về điều trị tiểu đường triệt để bằng cấy tế bào gốc. Trên trang Tebaogoc… quảng cáo “Loại bỏ căn bệnh tiểu đường bằng công nghệ cấy tế bào gốc, chỉ cần bỏ ra 1,4 tỷ sẽ lấy lại được 20 năm sức khỏe cho bản thân và đề cập đến nhiều công dụng tuyệt vời của tế bào gốc như giúp thúc đẩy sự tái tạo của tế bào đảo tụy, bảo vệ tế bào đảo tụy nội sinh, cải thiện việc kháng insulin”.

Một quảng cáo về điều trị tiểu đường bằng cấy tế bào gốc.

Trao đổi với PV Báo Giao thông, Ths.BS Nguyễn Huy Cường, chuyên gia nội tiết đái tháo đường khẳng định: Cho đến thời điểm hiện nay, điều trị tế bào gốc cho bệnh nhân tiểu đường type 1 và type 2 vẫn chưa được chứng minh hiệu quả và còn đang ở giai đoạn nghiên cứu. Tế bào gốc mở ra cho y học một hướng đi mới nhằm cung cấp thêm giải pháp cho các vấn đề còn nan giải. Tuy nhiên, cũng như tất cả phương pháp điều trị khác, tế bào gốc dù có hứa hẹn triển vọng đến đâu cũng phải trải qua quá trình nghiên cứu tính an toàn, hiệu quả nghiêm khắc. Điều đó cần phải mất 10-20 năm thử nghiệm và trên ít nhất 5.000 người tham gia.

BS Cường cho hay, tại phòng khám Nội tiết, đái tháo đường của ông, đã tiếp nhận không ít các bệnh nhân nặng tới khám sau khi đã trải qua nhiều liệu trình cấy tế bào gốc trị tiểu đường ở nước ngoài như Nhật, Singapore…

Đó là trường hợp bà N.T.P (63 tuổ.i, Hà Nội) tìm đến phòng khám trong tình trạng đường má.u rất cao, sụt cân, và suy nhược cơ thể. Đáng nói, tình trạng này xảy đến sau khi bà P thực hiện 5 lần cấy tế bào gốc trị tiểu đường ở Nhật và 1 lần ở Việt Nam.

“Bệnh nhân bị đái tháo đường từ năm 2010. Trải qua 6 lần cấy tế bào gốc (từ năm 2018 đến 2022), mỗi lần hết 700 triệu đồng. Tiến hành thăm khám và điều trị cho bệnh nhân, lượng đường má.u đo được năm 2022 là 13,9 mmol/l; sau ăn là 28,9 mmol/l, HbA1c ở 13,5%”, BS Cường thông tin thêm.

Sau khi tiếp nhận, điều trị , bà P được chỉ định tiêm insulin kết hợp dùng thuố.c uống, theo dõi sát sao, đến nay, tình trạng bệnh tiểu đường luôn được duy trì ổn định, bà P lên cân, đường má.u khá hơn, HbA1c giảm được 1/2.

Bệnh nhân tiểu đường cần kiên nhẫn trong điều trị.

Điều trị tiểu đường bằng tế bào gốc vẫn đang nghiên cứu

Theo TS.BS Phạm Nguyên Quý, chuyên ngành Ung thư, Đại học Kyoto, Nhật Bản, “tại Nhật Bản, các Hiệp hội Y khoa chuyên ngành kêu gọi thận trọng với những liệu pháp tế bào gốc theo dạng điều trị tự do (bệnh nhân trả 100% chi phí cho các phòng khám, bệnh viện nhỏ) vì chúng không đủ bằng chứng khoa học. Chính phủ Nhật Bản cho phép một số đơn vị triển khai các hoạt động này nếu quy trình thực thi đảm bảo độ an toàn tối thiểu chứ không phải vì chúng có hiệu quả. Tuy nhiên, điều này khiến nhiều người bệnh rối trí vì khó phân định được sự khác biệt giữa điều trị bằng các phương pháp đã có bằng chứng khoa học rõ ràng với phương pháp đang trong quá trình nghiên cứu như tế bào gốc, dẫn đến bị lợi dụng, lừ.a gạ.t, tiề.n mất tật mang”.

Theo BS Cường, Cơ quan cấp phép thuố.c và thực phẩm Mỹ (FDA) mới chỉ chấp thuận cho sử dụng tế bào gốc cho 3 lĩnh vực sau: Ghép tế bào gốc tạo má.u cho bệnh nhân bị bệnh bạch cầu (má.u trắng); Ghép tế bào gốc từ xương cột sống tạo lại bề mặt giác mạc, một quá trình tạo lại giác mạc mới thay thế giác mạc bị tổn thương; Ghép tế bào gốc tạo da khi bị bỏng độ 3, không nhằm mục đích chống lão hóa.

Cấy ghép tế bào gốc sẽ tránh được các vấn đề về tình trạng thiếu người hiến tặng, nhưng các phương pháp để tránh phản ứng tự miễn dịch từ người nhận vẫn đang được nghiên cứu. Việc sử dụng các đảo tụy có nguồn gốc từ tế bào gốc phôi đòi hỏi phải sử dụng thuố.c ức chế miễn dịch suốt đời, trong khi việc sử dụng tế bào gốc tự thân có thể tránh được tình trạng thải ghép.

Do đó BS Cường cảnh báo bệnh nhân và gia đình hãy kiên nhẫn và cảnh giác với những hứa hẹn chữa khỏi bệnh tiểu đường bằng tế bào gốc hoặc các loại thuố.c hoặc thực phẩm chức năng khác nhau đang được đồn thổi.

Tại Việt Nam, việc nghiên cứu và ứng dụng tế bào gốc tạo má.u trong y học, điều trị các bệnh lý đã được thực hiện từ những năm 90 của thế kỷ 20. Hiện, Bộ Y tế cho phép sử dụng tế bào gốc điều trị một số bệnh lý về má.u như suy tủy xương, ung thư má.u, các bệnh về má.u cần ghép tủy xương, thoái hóa khớp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD.

Điều trị tế bào gốc từ má.u có thể chữa khỏi nhiều bệnh hiểm nghèo liên quan đến hệ tạo má.u như đa u tủy xương, ung thư bạch cầu cấp tính, thalassemia… Đối với tế bào gốc trung mô, tiềm năng ứng dụng điều trị nhiều bệnh khác nhau, dựa trên hai cơ chế chủ yếu là khả năng biệt hóa thành các tế bào chức năng thay thế các tế bào bị tổn thương và khả năng điều hòa miễn dịch.