Thổ Nhĩ Kỳ sẵn sàng trung gian giải quyết căng thẳng liên quan tới nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia
Văn phòng của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ ngày 3/9 cho biết Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã đề nghị với Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng Ankara có thể đóng vai trò trung gian giải quyết căng thẳng hiện nay liên quan đến nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia ở Ukraine.
Toàn cảnh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở Ukraine. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Theo nguồn tin trên, hai nhà lãnh đạo đã có cuộc điện đàm và thảo luận về các diễn biến liên quan đến hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine và bày tỏ quyết tâm tiếp tục xây dựng nhà máy hạt nhân Akkuyu ở Thổ Nhĩ Kỳ theo kế hoạch.
Ông Erdogan và ông Putin nhất trí sẽ thảo luận chi tiết về các vấn đề này khi hai nhà lãnh đạo gặp nhau tại Samarkand (Uzbekistan) bên lề Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) diễn ra trong hai ngày 15 – 16/9 tới.
Hồi tháng 7 vừa qua, Nga và Ukraine đã ký thỏa thuận riêng rẽ về việc nối lại hoạt động xuất khẩu ngũ cốc cho các thị trường quốc tế qua Biển Đen nhờ nỗ lực trung gian của Thổ Nhĩ Kỳ và LHQ. Theo thỏa thuận, nhóm nhân viên Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine và LHQ sẽ giám sát hoạt động chất ngũ cốc lên tàu tại ba cảng được chỉ định của Ukraine, gồm Odessa, Chernomorsk và Yuzhny. Tàu hàng sau đó sẽ đi tới eo biển Bosphorus dưới sự giám sát chặt chẽ của Trung tâm điều phối chung (JCC) ở Istanbul, bao gồm các đại diện từ 4 bên trong thỏa thuận. JCC sẽ kiểm tra các tàu hàng tới Ukraine nhận ngũ cốc nhằm đảm bảo chúng không chở theo vũ khí hoặc những vật dụng có thể được dùng để tấn công Ukraine.
Tính đến ngày 31/8, khoảng 1,55 triệu tấn ngũ cốc và thực phẩm khác đã được xuất khẩu từ Ukraine theo thỏa thuận, 139 lượt tàu ra và vào được cấp phép.
Nga: 2 thanh sát viên IAEA sẽ thường trực tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia
Hãng thông tấn RIA của Nga ngày 2/9 dẫn lời Đại diện thường trực của Nga tại các tổ chức quốc tế ở Vienna (Áo) Mikhail Ulyanov cho hay 2 thanh sát viên từ Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) sẽ có mặt thường trực tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.
Quang cảnh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở Enerhodar, Ukraine ngày 27/4/2022. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong tuyên bố, ông Ulyanov đã hoan nghênh động thái này, khẳng định sự hiện diện quốc tế sẽ giúp xóa bỏ những đồn đoán xung quanh tình hình nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia.
Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi và các thanh sát viên của cơ quan này đã đến nhà máy Zaporizhzhia trong ngày 1/9. Trước khi lên đường, ông Grossi đã cho biết sẽ cân nhắc thiết lập sự hiện diện liên tục của IAEA tại nhà máy này. Sau đó, trong phát biểu khi thị sát tại nhà máy, ông Grossi cho hay ông đã có cơ hội tiếp xúc với nhân viên của nhà máy cũng như cư dân thành phố Enerhodar.
Ông Grossi nêu rõ ông đã có cơ hội thị sát toàn cơ sở, trong đó có các tòa nhà, hệ thống khẩn cấp và máy phát điện diesel. Nhóm thanh sát của ông sẽ cần phải làm nhiều việc mới có thể hoàn thành công tác phân tích về mặt kỹ thuật. Ông khẳng định các chuyên gia này sẽ cung cấp đ.ánh giá công bằng, trung lập, phù hợp mang tính kỹ thuật về những gì xảy ra trên thực địa. Dự kiến, ông Grossi sẽ tổ chức họp báo về tình hình nhà máy Zaporizhzhia vào 18h GMT ngày 2/9 (tức 1h ngày 3/9, giờ Việt Nam) khi trở về Vienna.
Trong khi đó, phát biểu trực tuyến tại một sự kiện ở Italy, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhận định việc phái bộ của IAEA tới thị sát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia có ý nghĩa quan trọng, đồng thời bày tỏ hy vọng phái bộ IAEA sẽ tuân thủ những gì hai bên đã thỏa thuận bởi điều này phục vụ lợi ích của toàn bộ cộng đồng quốc tế.
Tổng thống Zelensky khẳng định việc đưa nhà máy Zaporizhzhia trở lại vận hành một cách an toàn và duy trì kết nối với lưới điện quốc gia sẽ giúp Ukraine đối phó với cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay tại châu Âu. Ông nhấn mạnh Ukraine sẵn sàng tăng xuất khẩu điện cho các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU).
Zaporizhzhia ở miền Nam Ukraine là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất ở châu Âu. Thời gian gần đây, khu vực xung quanh nhà máy xảy ra nhiều vụ tấn công quân sự. Nga và Ukraine cáo buộc lẫn nhau pháo kích nhà máy, dẫn tới yêu cầu IAEA thị sát cơ sở này.
Nga: Biệt kích Ukraine đ.ánh chiếm bất thành nhà máy điện hạt nhân Theo Bộ Quốc phòng Nga, Kiev đã cử các nhóm biệt kích tới nhằm đ.ánh chiếm Nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye vào sáng 1/9 (theo giờ địa phương). Binh sĩ Nga đứng gác gần nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Ảnh: Reuters Tuyên bố của Bộ trên được đài RT dẫn cho biết, có hai "nhóm phá hoại" riêng biệt lên đến...