Thợ đào tiền ảo và ‘cú sốc’ Bitcoin
Xiaogu, một thợ đào Bitcoin ở Trung Quốc, kể lại “cú sốc” khi giá tiền ảo chạm đáy rồi bất ngờ tăng vọt gấp 8 lần.
Ngày 11/1, giá Bitcoin dao động khoảng 34.000 USD, cao gấp 8 lần mức 3.800 trong đại dịch – hồi tháng 3/2020. Giới đầu tư sống trong nhiều cảm xúc lẫn lộn: vui mừng, bối rối và lo lắng.
“Mùa xuân” ở những mỏ đào Bitcoin
“Đầu 2019, tôi mua 50 máy đào Bitcoin, mỗi bộ giá 10.000 nhân dân tệ (35 triệu đồng). Dàn máy đặt tại một khu mỏ ở Tứ Xuyên, chính thức đi vào hoạt động từ tháng 7. Thời điểm này, Bitcoin đang trên đà phục hồi sau khi chạm đáy vào năm 2018, giá thị trường khi đó khoảng 10.000 USD”, Xiaogu, một thợ đào Bitcoin, kể với China Business News.
Các “mỏ” đào Bitcoin ở Trung Quốc thường được đặt ở vùng núi lạnh hoặc gần các trạm thuỷ điện nhỏ.
Khi Xiaogu bước chân vào nghề, Tứ Xuyên được xem là thiên đường của các mỏ đảo Bitcoin nhờ giá điện rẻ. Hầu hết mỏ đào Bitcoin được xây dựng trong các trạm thuỷ điện. Dân trong ngành ước tính, cứ 100 Bitcoin mới, có 5 đồng được đào ở Tứ Xuyên. Hai năm trước, dàn 50 máy có thể mang về cho Xiaogu hàng chục nghìn nhân dân tệ tiền lời mỗi tháng. “Các thợ mỏ không quá quan tâm về biến động giá, chỉ cần tiếp tục khai thác là có lời. Điều đáng lo duy nhất là mất điện”, Xiaogu nói.
Vào khoảng tháng 5, Tứ Xuyên bước vào mùa mưa. Với các thợ đào, đây là cơ hội hiếm có vì nguồn điện ổn định. Nhưng khi mùa khô đến, thuỷ điện cạn nước, mỏ đào có thể mất điện đến 10 ngày. Mỗi lần mất điện và khởi động lại dàn máy là thời khắc đau khổ của thợ đào. Nhưng bất chấp những khó khăn đó, Bitcoin vẫn đem về những khoản lời khổng lồ. “Không sợ Bitcoin rớt giá, mất điện. Còn đào là còn tiền”, Xiaogu nhắc lại.
Covid-19 và những cú sốc
Sẽ không có gì để nói nếu tháng 3/2020, Covid-19 không càn quét khắp thế giới và gây ra cú sốc lớn trên thị trường tài chính. Giới đầu tư bắt đầu bán tháo Bitcoin, đổi lấy USD, vàng. Bitcoin bị “vứt bỏ”. Tối ngày 12/3/2020, giá Bitcoin giảm gần 50%, từ 10.000 USD xuống 3.800 USD. Một số người còn cho rằng Bitcoin sẽ quay về vạch xuất phát với giá trị bằng không.
“Những ngày tháng 3, tôi hoàn toàn suy sụp, tài sản bốc hơi mất 2/3″, Xiaogu nhớ lại thời khắc đen tối của cuộc đời. Thợ đào phải ký thoả thuận với đơn vị vận hành mỏ là giá thế nào cũng vẫn phải đào. Không chỉ thua lỗ vì tiền ảo giảm giá, mỗi tháng anh phải trả hoá đơn tiền điện lên đến 60.000 nhân dân tệ (hơn 200 triệu đồng). “Thời điểm tồi tệ nhất, tiền trong thẻ ngân hàng của tôi chỉ còn 18 nghìn nhân dân tệ (2,8 nghìn USD)”, Xiaogu nhớ lại.
Cuộc sống bên trong một mỏ đào Bitcoin ở Trung Quốc. Video: Bloomberg.
Dưới áp lực tài chính, Xiaogu đành bán rẻ một ít Bitcoin đào được với giá 3.800 USD. Lúc này là tháng 3/2020. Tiền ảo chạm đáy nhưng anh không còn lựa chọn nào khác. Đến giờ, anh vẫn lưu lại ảnh chụp màn hình về thời khắc thị trường sụp đổ lúc bấy giờ.
Vài tháng sau, tiền ảo bắt đầu có dấu hiệu phục hồi. Sau khi trừ hoá đơn tiền điện, mỗi tháng 50 máy đào Bitcoin mang về cho Xiaogu hơn 100.000 nhân dân tệ (356 triệu đồng). Những ngày tháng sau đó, giá Bitcoin không ngừng lập đỉnh.
“Bong bóng” Bitcoin và đà tăng giảm điên cuồng
Sau nhiều thời gian tìm hiểu, các nhà phân tích đã tìm ra quy luật vòng lặp của giá Bitcoin. Hai thời điểm đáng chú ý nhất là giữa tháng 10/2020 khi giá Bitcoin chạm mốc 10.000 USD. Tiếp đến là giữa tháng 12, Bitcoin cán mốc 20.000 USD và tiếp tục thiết lập các kỷ lục mới.
Khi Bitcoin cán mức 10.000 USD, các tổ chức, giới đầu tư lớn bắt đầu tham gia vào thị trường. Ví dụ, ngày 8/10, gã khổng lồ thanh toán di động Square bất ngờ công bố khoản đầu tư 50 triệu USD vào Bitcoin. 5 ngày sau đó, công ty quản lý tài sản Stone Ridge Holdings giá trị 10 tỷ USD tiết lộ về thương vụ mua lại hơn 10.000 Bitcoin, trị giá khoảng 114 triệu USD. Ngày 22/10, nền tảng thanh toán xuyên biên giới lớn nhất thế giới – PayPal – cho phép người dùng mua, bán và nắm giữ tiền điện tử trên nền tảng này. 5 ngày sau, DBS – ngân hàng thương mại lớn nhất Singapore – thông báo rằng họ sẽ cung cấp các giao dịch tiền kỹ thuật số được mã hóa.
Xiaogu, người từng trải qua nhiều đổ vỡ của thị trường tiền ảo, đã thận trọng hơn nhiều. Anh bán Bitcoin ở hai lần đạt đỉnh đáng chú ý. Một lần giá 14.000 USD và lần sau là 27.000 USD.
Lúc này, các thợ mỏ có hai lựa chọn về phương thức quyết toán lợi nhuận hàng tháng. Một là quyết toán trực tiếp bằng tiền mặt sau khi từ đi tiền điện định kỳ. Hai là nhận xu và tự mình thanh toán tiền điện, có thể giữ lại Bitcoin và bán khi nào muốn. Đương nhiên, Xiaogu chọn phương án đầu tiên vì không muốn bị sốc với đà tăng giảm điên cuồng của đồng tiền ảo này.
Đến giờ, cả thế giới tiền tệ vẫn đau đầu khi “bong bóng” Bitcoin ngày càng phình to. Tính thanh khoản lớn dẫn đến nhu cầu tăng vọt và không ai nói trước được khi nào “quả bóng” này sẽ nổ tung. Xiaogu nói: “Bây giờ tôi đã nhìn rõ nguy cơ và rủi ro của thị trường. Mặc kệ giá Bitcoin có biến động thế nào, tôi sẽ thuê một chiếc du thuyền, tận hưởng năm mới thay vì đầu tư thêm dàn máy đào. Chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục khai thác, nhưng không đầu cơ, dồn hết tiền vào Bitcoin nữa”.
William, trưởng nhóm nghiên cứu của OKEx Research, cho rằng: “Thứ mà các nhà đầu tư quan tâm là lợi nhuận chứ không phải những cảm giác như ‘niềm tin Bitcoin’ hay ‘cuộc cách mạng Blockchain’. Sau khi vaccine chính thức được tung ra, dịch bệnh dần được kiểm soát, kinh tế sẽ phục hồi. Chính sách tiền tệ sẽ được thắt chặt trở lại”. Ông cho rằng lúc này các nhà đầu tư có thể bán tháo Bitcoin.
Bitcoin tăng giảm điện cuồng khiến chính dân đào tiền ảo cũng phải hoảng sợ
Tâm sự của một thợ đào Bitcoin khi chứng kiến sự thay đổi điên cuồng của đồng tiền ảo này, từ mức giảm 60% đến việc tăng vọt gấp 8 lần.
Vào lúc 23h00 ngày 11/1 vừa qua, giá bitcoin được báo cáo là 31.938 USD, cao hơn khoảng 8 lần so với mức 3.800 USD vào tháng 3/2020. Chỉ 1 ngày trước đó, bitcoin đã chạm mức 41.000 USD. Những người trong giới tiền tệ ảo không ngần ngại gọi đây là "bong bóng khổng lồ", và bản thân họ cũng không ngại gọi mình là "con bạc". Có thể nói, những biến động dữ dội khiến họ khó có thể ngủ an giấc, và đây cũng là một cách để thử thách bản lĩnh mỗi người. Và dưới đây là một tâm sự của một trong những người ở giữa vòng xoáy điên loạn nhất đó.
"Tôi đã đặt hàng 50 máy khai thác tiền ảo vào nửa đầu năm 2019, tại một mỏ ở Tứ Xuyên và chính thức bắt đầu khai thác vào tháng 7. Vào thời điểm đó, bitcoin đang phục hồi sau vụ sụt giá năm 2018 và giá mỗi đồng tiền ảo vào khoảng 10.000 USD. Nhưng ai biết rằng đợt lao dốc vào tháng 3/2020 đã trực tiếp khiến tài sản của tôi giảm đi 2/3, khiến tôi thực sự cảm thấy tuyệt vọng", Xiaogu, một thợ đào bitcoin chia sẻ. "Không chỉ vì tiền ảo đang giảm giá mà mỗi tháng còn tốn 7.000-9.000 USD chi trả hóa đơn tiền điện. Nếu trong mỏ mất điện, tình hình còn tệ hơn nữa. Vào thời điểm tồi tệ nhất, trong thẻ ngân hàng chỉ còn khoảng 3.000 USD".
Dưới áp lực tinh thần, Xiaogu đã chọn cách "xẻ thịt". Anh đã quyết định bán bitcoin thu được từ việc khai thác ở mức thấp nhất là 3.800 USD vào tháng 3/2020, sau đó thậm chí còn thay đổi công việc để kiếm sống. Nhưng đến tháng 5/2020, sự cám dỗ của tiền ảo lại khiến anh quay lại tham gia thị trường (giá bitcoin lúc đó khoảng 6.000 USD), cho mãi đến tận ngày nay.
"Sau khi trừ chi phí hóa đơn tiền điện cố định hàng tháng, 50 máy khai thác này đã mang về cho anh hơn 15.000 USD một tháng", anh nhớ lại.
Hiện tại, tâm lý yêu thích của giới chơi tiền ảo với bitcoin vẫn còn rất cao, nhưng khi nào thì "bong bóng khổng lồ" này sẽ vỡ đã trở thành một câu hỏi chung ám ảnh tâm trí mọi người. Đối với Xiaogu, người đã trải qua nhiều đợt "lên voi xuống chó", anh kiên quyết chọn cách rút tiền một cách thường xuyên và kịp thời, một chiến lược an toàn.
Chỉ cần 50 máy khai thác tiền ảo là đủ để ngồi không đếm tiền
Một mỏ đào tiền ảo bên sông ở Tứ Xuyên, Trung Quốc.
Ngoài các nhà đầu tư hoặc đầu cơ bitcoin, có một nhóm lớn những người kiếm sống dựa trên việc khai thác tiền ảo, tự nhận mình là "thợ mỏ". Việc sản xuất bitcoin đòi hỏi sử dụng sức mạnh tính toán của máy tính và cực kỳ tiêu tốn điện năng, nhưng đây là một cơ hội làm giàu cho những người sở hữu hoặc có nguồn điện giá rẻ.
Được thúc đẩy bởi thị trường, thu nhập từ việc khai thác tiền ảo của các thợ mỏ đã tăng lên tương ứng, thúc đẩy nhu cầu về máy khai thác tăng đột biến. Các công ty khai thác lớn đã mua thêm ngày càng nhiều nhiều máy khai thác tiền ảo công suất cao, hy vọng sẽ tận dụng được giá tiền ảo cao ở hiện tại và việc độ khó khai thác ngày càng tăng. Về cơ bản, thu nhập từ khai thác dường như ổn định hơn so với việc mua đi bán lại.
Vào năm 2019, Xiaogu đã gia nhập hàng ngũ thợ mỏ.
Nhìn lại năm 2018, bitcoin đã giảm từ 17.157 USD mỗi đồng xuống còn tối thiểu 3.733 USD, mức giảm gần 80% và bị coi là sự cố lớn nhất trong lịch sử khi đó. Lúc này, chi phí khai thác vượt quá giá giao dịch bitcoin tại thời điểm đó, khiến một số chuyên gia đã xác định rằng bitcoin đang rơi vào "vòng xoáy tử thần" và công nghệ blockchain về cơ bản đang gặp phải những nút thắt trong quá trình phát triển. Toàn bộ năm 2019 sau đó có thể nói là một năm mà đồng tiền ảo này từ từ "phục hồi" sau quá trình lao dốc. Khi Xiaogu tham gia thị trường, bitcoin đã tăng trở lại xấp xỉ 10.000 USD.
"Vào đầu năm 2019, tôi đã trực tiếp đến xem mỏ khai thác ở Tứ Xuyên. Lúc đó, một người anh cả trong giới tiền tệ nói với tôi rằng: 'Bây giờ hãy mua tiền ảo và máy khai thác, rất có lãi". Vì vậy, tôi đã đặt mua 50 máy khai thác. Khi đó, máy khai thác nổi tiếng của hãng Bitmain là Antminer S19 có giá khoảng 1.500 USD mỗi chiếc. Nhưng nói chung máy khai thác nên được đặt trong mỏ vì bạn không thể đào ở nhà, không chỉ quá đắt mà còn rất ồn ào", anh chia sẻ.
Vào thời điểm đó, tỉnh Tứ Xuyên đã trở thành nơi tập trung các mỏ khai thác bitcoin nhiều nhất trên thế giới và chi phí điện chính là yếu tố được quan tâm hàng đầu. Không tính đến việc tiết kiệm chi phí lắp đặt đường dây và sự tiện lợi khi sử dụng điện, hầu hết các mỏ bitcoin đều được xây dựng trực tiếp bên trong các trạm thủy điện. Tứ Xuyên là nơi rất giàu tài nguyên thủy điện và lượng điện thậm chí còn thặng dư trong mùa mưa. Các mỏ chủ yếu xây dựng ở sông Đại Độ ở Tứ Xuyên. Có người còn cứ 100 đồng bitcoin được khai thác trên thế giới thì 5 trong số đó được sản xuất ở quanh lưu vực con sông này.
Khi Xiaogu lần đầu tiên tham gia vào ngành khai thác tiền ảo, 50 máy khai thác của anh mỗi tháng có thể sẽ tiêu tốn tiền điện từ 6.000 đến 8.000 USD, nhưng cũng mang lại thu nhập ổn định tương ứng. Anh cho biết rằng khi đó, các thợ mỏ không quá lo sợ giá tiền ảo tăng giảm hay biến động, bởi chỉ cần tiếp tục khai thác là sẽ có lãi. Thứ họ sợ nhất khi đó là việc mất điện.
Vào tháng 5 hàng năm, Tứ Xuyên bước vào mùa mưa. Đối với các thợ đào bitcoin, đây là một cơ hội hiếm có. Nhưng trong lúc chuyển đổi từ mùa khô sang mùa mưa, các mỏ sẽ bị mất điện trong khoảng 10 ngày, một giai đoạn "đau đớn" không thể tránh khỏi.
Thị trường điên đảo trong năm 2020
Vào tháng 3/2020, do dịch bệnh COVID-19 càn quét toàn thế giới và gây ra một cú sốc lớn trên thị trường tài chính, trong tình trạng "khan hiếm đô la", các nhà đầu tư đã bán hết tài sản của họ để đổi lấy thanh khoản bằng USD, khiến cả vàng và bitcoin cũng bị vứt bỏ. Vào tối ngày 12/3/2020, bitcoin đã giảm mạnh gần 50%, từ mức gần 10.000 USD xuống mức tối thiểu là 3.800 USD. Vào thời điểm đó, thậm chí còn có ý kiến cho rằng Bitcoin có thể trở về con số không.
"Khi đó, tâm lý suy sụp, tài sản bị thu hẹp gần 2/3. Những người khai thác phải ký thỏa thuận cá cược với mỏ khai thác, tức là dù đồng tiền có giá bao nhiêu thì cũng phải đào. Vì vậy, khi giá bitcoin giảm xuống còn 3.800 đô USD, mỗi tháng tôi mất từ 3.000 đến 4.500 USD", Xiaogu cho biết.
Anh bị choáng ngợp cuối cùng đã chọn bán bitcoin ở mức giá thấp nhất vào tháng 3. Cho đến ngày nay, điện thoại di động của Xiaogu vẫn chứa những bức ảnh chụp màn hình mô tả sự sụp đổ của thị trường tiền ảo vào thời điểm đó. May mắn thay, anh ấy đã quay lại khi bitcoin tăng trở lại khoảng 6.000 USD trong hai tháng sau đó. Và cũng từ đó, giá bitcoin tiếp tục leo dốc như điên.
Khi bitcoin vượt qua mức 10.000 USD vào đầu tháng 10/2020, các nhà quan sát có thể nhận thấy dấu hiệu của các tổ chức lớn bắt đầu tham gia thị trường tiền ảo. Ví dụ, vào ngày 8/10, gã khổng lồ về thanh toán di động Square bất ngờ công bố khoản đầu tư 50 triệu USD vào Bitcoin; vào ngày 13/10, công ty quản lý tài sản Stone Ridge tiết lộ đã mua hơn 10.000 bitcoin, trị giá khoảng 114 triệu USD; vào ngày 22/10, nền tảng thanh toán xuyên biên giới lớn nhất thế giới PayPal thông báo sẽ cho phép người dùng mua, bán và nắm giữ tiền điện tử trên nền tảng này; vào ngày 27/10, ngân hàng DBS của Singapore thông báo sẽ cung cấp các giao dịch tiền kỹ thuật số được mã hóa.
Tuy nhiên, Xiaogu, người từng trải qua "vụ tai nạn" năm 2019, giờ đã tỏ ra thận trọng hơn nhiều. Anh cho biết đã bán bitcoin của mình hai lần, ở mốc 14.000 USD và 27.000 USD. Đồng thời, lúc này có hai phương thức quyết toán lợi nhuận hàng tháng cho các mỏ. Một là quyết toán trực tiếp bằng tiền mặt sau khi trừ tiền điện định kỳ, hai là lấy tiền ảo và thanh toán tiền điện. Xiaogu đương nhiên chọn phương án đầu tiên.
Giờ đây, ngay cả những chuyên gia tiền tệ hàng đầu vẫn luôn nói rằng bitcoin là một quả bong bóng khổng lồ, nhưng không ai có thể nói khi nào bong bóng vỡ.
"Bây giờ, bạn bè trong giới của tôi nói rằng họ đang có kế hoạch thuê một chiếc du thuyền để chuẩn bị ăn mừng năm mới", Xiaogu cho biết. "Hiện tại, họ nói sẽ tiếp tục khai thác, nhưng sẽ không còn đầu cơ vào Bitcoin nữa. Tiền mặt đã rút kịp thời, giờ quay lại cổ phiếu có thể là một lựa chọn thiết thực hơn."
Quên mật khẩu, lập trình viên này chỉ còn 2 cơ hội để truy cập ví bitcoin trị giá 240 triệu USD trước khi mất chúng vĩnh viễn Khoảng 20% trong số 18,5 triệu Bitcoin hiện có trên thế giới đang nằm trong ví tiền ảo bị mắc kẹt do chủ sở hữu quên mật khẩu, và chúng hiện có trị giá khoảng 140 tỷ USD. Stefan Thomas là một lập trình viên máy tính ở San Francisco, Mỹ. Một thập kỷ trước, anh đã được trao 7.002 bitcoin làm phần...