Thịt khỉ: Thần dược hay thuốc độc?

Theo dõi VGT trên

Một số người tự cho mình là sành điệu khi dùng những “thần dược” từ loài khỉ mà không biết được tác hại khôn lường của nó. Ăn não khỉ gây tăng lượng mỡ trong máu dẫn đến tắc thành mạch hoặc làm người có bệnh trở nên nặng hơn – GS.TS Dương Trọng Hiếu cho biết hậu quả khi lạm dụng chữa bệnh từ khỉ.

Hậu quả khôn lường

Mỗi năm không biết có bao nhiêu con khỉ bị “hóa kiếp” dưới bàn tay con người với lý do “nhân văn” là chữa bệnh. Khỉ được con người khai thác triệt để, thậm chí không để chừa một cọng lông. Từ thịt khỉ, tiết khỉ, mỡ khỉ, óc khỉ, mật khỉ… đến lông khỉ đều trở thành “thần dược” với con người.

Vậy sức mạnh của “thần dược” ấy đến đâu?

GS.TS Dương Trọng Hiếu thẳng thắn khẳng định: “Những bài thuốc như thế này được con người truyền tai nhau từ thời xa xưa. Cho đến nay đã hàng nghìn năm chưa có khoa học nào chứng minh công dụng của nó. Tác dụng thôi còn chưa biết chứ đừng nói đến thần dược”.

Thịt khỉ: Thần dược hay thuốc độc? - Hình 1

Xương và sọ khỉ được dùng để nấu cao (Ảnh: ENV)

GS Hiếu dẫn chứng cụ thể như óc khỉ, nhiều người truyền tai nhau món cao lâu này giúp bổ thần kinh, nhuận gia, cường thận, đặc trị các bệnh tê bại liệt… Nhưng không để ý rằng trong đó chứa nhiều mỡ cholesterol. Ăn phải có thể gây ra tăng lượng mỡ trong máu và phản tác dụng, dẫn đến tắc thành mạch. Với người bị bệnh xơ vữa hay gút làm bệnh nặng thêm.

Video đang HOT

Các loại thuốc “tự chế” này thường xuất phát từ đồn thổi, truyền miệng. Tức là người này dùng thấy khỏi lại truyền đến người kia mà không hề có sự kiểm chứng. “Có khi 2, 3 người đầu dùng thì khỏi bệnh nhưng đến người tiếp theo thì hỏng”- GS Hiếu kể.

Khi con người ăn phải thực phẩm độc hại xuất hiện các triệu chứng phản ứng lại ngay như đau bụng, buồn nôn, từ đó sẽ kịp thời xử lý. Còn với những loại “thần dược” như thế này, thường có hiện tượng bán trường diện tức là không phản ứng ngay mà tích lũy trong một thời gian dài và gây bệnh.

Để chứng minh thêm điều này, GS Hiếu ví dụ cụ thể về câu chuyện sử dụng nhân sâm: “Nhân sâm vốn được dân gian tương truyền là loài thuốc quý, vậy mà có người dùng xong còn lăn ra chết. Không ai bảo trong nhân sâm có độc nhưng nếu dùng bừa bãi lại gây hậu quả nghiêm trọng. Vì thế với những thứ được coi là “thần dược” lại khai thác tùy tiện thì hậu quả càng khôn lường”-.

Chữa bệnh bằng “thần dược” từ khỉ: Quá kém!

Quan niệm “ăn gì bổ nấy” xuất phát từ thời tiền sử. Khi có bệnh tật, loài người đã tự tìm ra cách chưa bằng những gì có ở xung quanh như cây cỏ, động vật. Nguồn gốc của “thần dược” óc khỉ gắn liền với câu chuyện Từ Hy Thái Hậu đãi các quan khách nước ngoài. Chỉ có bậc vua chúa mới được thưởng thức món ăn quý.

Ngày nay, khoa học phát minh ra những điều thần kỳ cứu sống con người khỏi bệnh tật thì nhiều người vẫn tự cho mình là “sành điệu” khi sở hữu “thần dược” có từ thời tiền sử. Có gia đình sở hữu bình rượu đặt nguyên cả con khỉ, chưa qua xử lý vào ngâm và gọi đó là… rượu thuốc quý. Thịt khỉ được chế biến trở thành “đặc sản” mà nhiều người ăn nhậu kiêm chữa bệnh. Dĩ nhiên cũng chỉ có những người thuộc tầng lớn “quý tộc” mới dám bạo tay chi tiền cho món “thần dược” này.

Thịt khỉ: Thần dược hay thuốc độc? - Hình 2

Nhiều người “bạo tay” chi tiền để có bình rượu như thế này (Ảnh: ENV)

GS Hiếu mạnh mẽ chỉ trích hành động hủy diệt thiên nhiên: “Không biết thuốc có tác dụng đến đâu nhưng phạm luật thì quá rõ. Điều đó chứng tỏ chủ nhân của nó có kiến thức quá kém. Đến con người 2, 3 ngày không tắm còn bẩn đến sinh bệnh nữa là sử dụng những con vật như thế. Không có thuốc Đông Y nào như thế. Nguyên liệu làm thuốc phải là nguyên liệu an toàn, có qua kiểm chứng chứ không được làm bậy”.

GS Dương Trọng Hiếu khuyến cáo người bệnh nên tìm hiểu kỹ về nguồn gốc của thuốc khi chữa bệnh. Không nên nghe theo người nọ, người kia đồn thổi mà phải có sự kiểm chứng rõ ràng. Ngay cả lựa chọn các cơ sở khám chữa bệnh cũng cần phải cần nhắc, tránh để “tiền mất tật mạng”.

Theo Kham Phá

Dùng thuốc diệt cỏ đầu độc vợ con

Sau nhiều lần dùng thuộc diệt cỏ bỏ vào thức ăn, vợ và hai người con đã phát hiện nên đổ đi. Các con vật trong gia đình ăn phải đều lăn đùng ra chết.

Anh Vũ Văn Xuân và chị Lê Thị Hai, ở xã Quảng Minh, Quảng Xương, Thanh Hóa kết hôn vơi nhau và có được 3 người con, trong số đó tất cả đều là con gái.

Nghề nghiệp hai vợ chồng không ổn định, anh Xuân đã chuyển nhiều nghề để mưu sinh. Chị Hai cũng lận đận sớm tối để nuôi ba con nhỏ ăn học, đến giờ đứa lớn cũng đã học Cao đẳng.

Khoảng thời gian gần đây, cuộc sống gia đình nhà anh Xuân và chị Hai có nhiều bất ổn. Giữa anh Xuân và chị Hai vẫn thường xảy ra xô xát và chuyện sinh con một bề luôn có trong đầu anh Xuân.

Thời gian gần đây, anh Xuân đã 3 lần đổ thuốc diệt cỏ vào thức ăn của gia đình. Do không biết được sự tàn độc của anh Xuân, chị Hai đã có lần ăn phải, nhưng liều lượng không đủ mạnh nên chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe chút ít.

Nghi ngờ trước sự dã tâm của chồng, chị Hai và cháu nhỏ đã cố rình thì phát hiện tiếp một lần nữa việc chồng dùng thuốc diệt cỏ bỏ vào thức ăn vừa nấu xong. Thức ăn mang đổ ra ngoài, chó và gà ăn vào đều lăn đùng ra chết.

Quá bức xúc với sự độc ác không còn tính người của anh Xuân, chị Hai đã mang nồi canh lên báo cáo với Ban CA xã Quảng Minh, Quảng Xương về sự việc và mong được các cơ quan chức năng làm sáng rõ vấn đề.

Dùng thuốc diệt cỏ đầu độc vợ con - Hình 1

Vũ Văn Xuân, người nghĩ cách dùng thuốc diệt cỏ bỏ vào thức ăn của gia đình ảnh Trần Đại

Theo một cán bộ xã Quảng Minh, Quảng Xương, sau khi tiếp nhận được thông tin phản ánh từ chị Hai về việc anh Xuân có dùng thuốc diệt cỏ đổ vào thức ăn để nhằm mục đích giết cả ba mẹ con, Ban CA xã này đã báo cáo CA huyện Quảng Xương và yêu cầu anh Xuân về trụ sở của Ban CA xã để làm rõ. Bước đầu, Xuân tỏ ra lì lợm, quanh co, không nhận về hành vi mình đã làm. Nhưng, qua quá trình đấu tranh, Xuân đã phải cúi đầu nhận tội, toàn bộ hồ sơ vụ việc đã được chuyển lên phía cơ quan CSĐT CA huyện Quảng Xương để điều tra, xử lý theo quy định pháp luật.

Nhìn nhận về vụ việc, ông Lê Văn Kỳ, Bí thư Đảng ủy xã Quảng Minh cho hay, việc làm của Xuân đã gây ảnh hưởng đến đời sống dân cư. Đó là hành động không còn tính người của một người chồng, người cha. Nếu sự việc không được phát hiện và can ngăn kịp thời thì hậu quả khó lường.

Theo PLXH

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Nữ tài xế đạp nhầm chân ga tông chết chủ tiệm rửa ô tôNữ tài xế đạp nhầm chân ga tông chết chủ tiệm rửa ô tô
06:27:14 11/03/2025
Công an TP HCM thông tin về clip CSGT có lời nói chưa chuẩn mựcCông an TP HCM thông tin về clip CSGT có lời nói chưa chuẩn mực
06:16:37 12/03/2025
Thực hư vụ ông Đoàn Văn Báu gây tai nạn giao thông rồi 'chối bỏ trách nhiệm'Thực hư vụ ông Đoàn Văn Báu gây tai nạn giao thông rồi 'chối bỏ trách nhiệm'
06:29:05 11/03/2025
Thủ tướng Phạm Minh Chính: Dự kiến giảm khoảng 50% số tỉnh, 60-70% số xãThủ tướng Phạm Minh Chính: Dự kiến giảm khoảng 50% số tỉnh, 60-70% số xã
21:49:37 11/03/2025
Đánh hội đồng nữ sinh lớp 7 rồi tung clip lên mạng xã hộiĐánh hội đồng nữ sinh lớp 7 rồi tung clip lên mạng xã hội
10:45:55 12/03/2025
Thuyền chở 1,5 tấn cá trích bị sóng đánh lật úp khi vào gần bờThuyền chở 1,5 tấn cá trích bị sóng đánh lật úp khi vào gần bờ
12:40:19 10/03/2025
Bắc Giang: Hai cháu bé đuối nước thương tâmBắc Giang: Hai cháu bé đuối nước thương tâm
12:32:48 11/03/2025
Người chăn cừu tử vong, nghi bị điện giậtNgười chăn cừu tử vong, nghi bị điện giật
22:25:35 10/03/2025

Tin đang nóng

Sao Việt lên tiếng vụ vợ cố nghệ sĩ Quý Bình bị bàn tán: "Tôi cần nói ra điều này vì người anh của mình"Sao Việt lên tiếng vụ vợ cố nghệ sĩ Quý Bình bị bàn tán: "Tôi cần nói ra điều này vì người anh của mình"
06:42:58 12/03/2025
Công nhân vệ sinh tìm thấy 7 kg vàng trị giá hơn 17 tỷ đồng trong thùng rác sân bayCông nhân vệ sinh tìm thấy 7 kg vàng trị giá hơn 17 tỷ đồng trong thùng rác sân bay
10:41:33 12/03/2025
Ngày tàn của Kim Soo Hyun đã đến: 15 thương hiệu cao cấp xếp hàng chờ bồi thường, có nguy cơ nhận án tù?Ngày tàn của Kim Soo Hyun đã đến: 15 thương hiệu cao cấp xếp hàng chờ bồi thường, có nguy cơ nhận án tù?
07:35:14 12/03/2025
Hoang mang tột độ: Kim Sae Ron bị công ty Kim Soo Hyun ép đi tiếp khách, uống rượu trước khi gây tai nạn?Hoang mang tột độ: Kim Sae Ron bị công ty Kim Soo Hyun ép đi tiếp khách, uống rượu trước khi gây tai nạn?
07:56:00 12/03/2025
Rầm rộ tin Won Bin trả nợ 12 tỷ cho Kim Sae Ron, Kim Soo Hyun bị chê chỉ đáng xách dépRầm rộ tin Won Bin trả nợ 12 tỷ cho Kim Sae Ron, Kim Soo Hyun bị chê chỉ đáng xách dép
09:40:27 12/03/2025
Đi làm về khuya, mọi người đều đi ngủ, chỉ duy nhất bố chồng còn thức đợi, câu đầu tiên ông nói khiến tôi bật khóc nức nởĐi làm về khuya, mọi người đều đi ngủ, chỉ duy nhất bố chồng còn thức đợi, câu đầu tiên ông nói khiến tôi bật khóc nức nở
05:46:39 12/03/2025
Chuyện tình yêu của chàng trai 28 tuổi và bạn gái U60 gây xôn xaoChuyện tình yêu của chàng trai 28 tuổi và bạn gái U60 gây xôn xao
09:23:01 12/03/2025
Nam thần VTV một thời nghỉ việc ở nhà hát, giờ phụ vợ bán bún riêu, dắt xe cho khách vẫn vui vẻNam thần VTV một thời nghỉ việc ở nhà hát, giờ phụ vợ bán bún riêu, dắt xe cho khách vẫn vui vẻ
11:11:29 12/03/2025

Tin mới nhất

Va chạm với xe đầu kéo, 2 học sinh lớp 9 tử vong tại chỗ

Va chạm với xe đầu kéo, 2 học sinh lớp 9 tử vong tại chỗ

08:27:42 12/03/2025
Hai nam sinh lớp 9 ở Hà Tĩnh chở nhau trên xe máy, xảy ra va chạm với xe đầu kéo mang BKS Lào. Vụ tai nạn khiến cả hai tử vong tại chỗ.
Bé 16 tháng tuổi bị ô tô của phụ huynh cán tử vong: Hậu quả từ vài giây bất cẩn

Bé 16 tháng tuổi bị ô tô của phụ huynh cán tử vong: Hậu quả từ vài giây bất cẩn

08:13:48 12/03/2025
Vụ bé trai 16 tháng tuổi bị ô tô của phụ huynh cán tử vong tại Hà Tĩnh, cơ quan điều tra có thể sẽ làm rõ để xử lý về tội vô ý làm chết người và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng đối với các cá nhân có liên quan.
'Nhà báo ảo' lật lại vụ gây tai nạn của ông Đoàn Văn Báu, người trong cuộc nói gì?

'Nhà báo ảo' lật lại vụ gây tai nạn của ông Đoàn Văn Báu, người trong cuộc nói gì?

08:10:09 12/03/2025
Mạng xã hội khơi lại vụ gây tai nạn của ông Đoàn Văn Báu, trong đó có kẻ đứng sau, xưng là "nhà báo ảo" dẫn dắt dư luận.
Tìm thấy thi thể nam shipper tử vong trong rẫy vắng sau một ngày mất tích

Tìm thấy thi thể nam shipper tử vong trong rẫy vắng sau một ngày mất tích

07:13:14 12/03/2025
Chiều 11/3, cơ quan chức năng tỉnh Đắk Lắk đang tiếp cận hiện trường để điều tra vụ việc một nam shipper tử vong trong rẫy vắng.
Điều tra nguyên nhân gây hỏa hoạn ở xưởng sơn kèm nhiều tiếng nổ lớn

Điều tra nguyên nhân gây hỏa hoạn ở xưởng sơn kèm nhiều tiếng nổ lớn

12:25:09 11/03/2025
Sau khoảng 2 giờ đồng hồ nỗ lực dập lửa, đám cháy cơ bản được khống chế. Vụ cháy không thiệt hại về người nhưng nhiều tài sản, nguyên vật liệu bên trong xưởng sơn rộng hơn 500m2 bị cháy rụi hoàn toàn, ước tính thiệt hại hàng trăm triệu ...
Cấp cứu một ngư dân bị cá biển có độc đâm vào chân tại Trường Sa

Cấp cứu một ngư dân bị cá biển có độc đâm vào chân tại Trường Sa

09:53:48 11/03/2025
Cùng ngày, cán bộ, chiến sỹ đảo Trường Sa đã kịp thời hướng dẫn, hỗ trợ hơn 100 tàu cá với trên 800 ngư dân của các tỉnh miền Trung vào âu tàu trú tránh biển động, đảm bảo an toàn.
2 xe máy va vào nhau bốc cháy, 2 người tử vong

2 xe máy va vào nhau bốc cháy, 2 người tử vong

22:17:21 10/03/2025
Vụ va chạm mạnh khiến 2 chiếc xe máy bốc cháy dữ dội, một người tử vong tại chỗ, một người bị thương nặng và tử vong sau đó.
Xe trung chuyển va chạm xe máy làm 1 người chết

Xe trung chuyển va chạm xe máy làm 1 người chết

22:01:08 10/03/2025
Xe ô tô trung chuyển khách của nhà xe Hồng Sơn (Phú Yên) chạy đi sửa chữa thì xảy ra va chạm với xe máy khiến 1 người chết và 1 người bị thương nặng.
Điều tra vụ hai người đuối nước tử vong ở Củ Chi

Điều tra vụ hai người đuối nước tử vong ở Củ Chi

21:50:47 10/03/2025
Ngày 10.3, lãnh đạo UBND xã Phước Hiệp (H.Củ Chi, TP.HCM) xác nhận, các đơn vị chức năng Công an TP.HCM đang điều tra làm rõ vụ đuối nước xảy ra trên địa bàn khiến 2 người tử vong.
Phát hiện thi thể 1 phụ nữ trong rẫy mía sau 3 tháng mất tích

Phát hiện thi thể 1 phụ nữ trong rẫy mía sau 3 tháng mất tích

12:43:55 10/03/2025
Theo thông tin ban đầu, khoảng 16 giờ ngày 9-3, trong lúc chặt mía tại thôn 5, xã Ea Sar, người dân tá hỏa khi phát hiện thi thể một phụ nữ đã phân hủy trong rẫy mía, nên trình báo cơ quan chức năng.
Tìm thấy thi thể nam sinh mất tích khi tắm biển

Tìm thấy thi thể nam sinh mất tích khi tắm biển

12:34:06 10/03/2025
Ngay sau khi nhận được tin báo, lực lượng cứu hộ và các cơ quan chức năng đã khẩn trương tìm kiếm. Tuy nhiên, điều kiện thời tiết xấu đã gây nhiều khó khăn cho công tác tìm kiếm, cứu hộ.
Ba xe máy đâm nhau trên quốc lộ 21, một người tử vong

Ba xe máy đâm nhau trên quốc lộ 21, một người tử vong

12:17:53 10/03/2025
Sau khi va chạm, mô tô biển số 90B2-341.3x đổ trượt về phía trước và va chạm với mô tô biển số 90F7-333x do anh Phạm Văn Mạnh (SN 1980, trú tại Liêm Chính, Phủ Lý) điều khiển, đi theo chiều Phủ Lý - Nam Định.

Có thể bạn quan tâm

Dịch viêm màng não ở Nigeria và đậu mùa khỉ ở Tanzania diễn biến phức tạp

Dịch viêm màng não ở Nigeria và đậu mùa khỉ ở Tanzania diễn biến phức tạp

Thế giới

12:26:47 12/03/2025
Viêm màng não là tình trạng viêm mô xung quanh não và tủy sống có thể do nhiễm virus hoặc vi khuẩn gây ra. Bệnh lây lan chủ yếu qua hôn, hắt hơi, ho và ở nơi ở gần nhau.
Sự cố "hớ hênh" của Jennie bị biến thành trò đùa tình dục, netizen kịch liệt lên án

Sự cố "hớ hênh" của Jennie bị biến thành trò đùa tình dục, netizen kịch liệt lên án

Nhạc quốc tế

11:58:28 12/03/2025
Jennie vẫn là một thần tượng Hàn Quốc, tệp fan cũng đa số ở tuổi thành niên, cần cân nhắc hình ảnh sao cho phù hợp trước công chúng.
Kim Sae Ron từng công khai thể hiện tình yêu với Kim Soo Hyun ở phim trường và đây là cách tài tử phản ứng

Kim Sae Ron từng công khai thể hiện tình yêu với Kim Soo Hyun ở phim trường và đây là cách tài tử phản ứng

Sao châu á

11:54:06 12/03/2025
Kim Sae Ron gửi xe cà phê ủng hộ Kim Soo Hyun năm 2020 ở phim trường Điên Thì Có Sao, lúc này cả hai được cho là vẫn đang hạnh phúc yêu đương
Vụ ngụy trang đất hiếm 'tuồn' ra nước ngoài: Bộ Công an truy nã Lưu Đức Hoa

Vụ ngụy trang đất hiếm 'tuồn' ra nước ngoài: Bộ Công an truy nã Lưu Đức Hoa

Pháp luật

11:26:18 12/03/2025
Hàng trăm tấn quặng đất hiếm được pha trộn, khai báo sai phạm nhằm tuồn ra nước ngoài. Bộ Công an làm thủ tục truy nã người đàn ông tên Lưu Đức Hoa, quốc tịch Trung Quốc.
Để con 2 tuổi tự chơi với chó Golden, cảnh tượng sau đó khiến người mẹ chết điếng người

Để con 2 tuổi tự chơi với chó Golden, cảnh tượng sau đó khiến người mẹ chết điếng người

Netizen

11:16:35 12/03/2025
Câu chuyện được một người mẹ Trung Quốc này chia sẻ trên mạng xã hội đang nhận được nhiều quan tâm. Chị kể lại, gia đình có nuôi một chú chó Golden Retriever được 3 năm.
Chu Thanh Huyền - vợ Quang Hải đáp trả khi bị so sánh chỉ bằng một nửa nàng dâu hào môn Phương Nhi

Chu Thanh Huyền - vợ Quang Hải đáp trả khi bị so sánh chỉ bằng một nửa nàng dâu hào môn Phương Nhi

Sao thể thao

11:06:16 12/03/2025
Là một trong những nàng WAG hot nhất nhì làng bóng đá Việt hiện tại, nhan sắc của hot girl Chu Thanh Huyền - bà xã tiền vệ Nguyễn Quang Hải luôn thu hút sự chú ý và không ít lần khiến cư dân mạng tranh cãi.
Điều đặc biệt ở sa mạc Sahara trông như một viễn cảnh ngoài hành tinh

Điều đặc biệt ở sa mạc Sahara trông như một viễn cảnh ngoài hành tinh

Lạ vui

11:02:21 12/03/2025
Gò đất nổi giữa sa mạc Sahara nhìn thấy từ ngoài vũ trụ trông như một con mắt, cảnh vật xung quanh khiến nó càng giống hình ảnh ngoài Trái Đất.
Người phụ nữ 31 tuổi sống một mình trong căn hộ tối giản, đẹp mê: Đi đâu cũng không bằng về nhà

Người phụ nữ 31 tuổi sống một mình trong căn hộ tối giản, đẹp mê: Đi đâu cũng không bằng về nhà

Sáng tạo

10:57:13 12/03/2025
Mỗi người đều muốn tự tay xây một tổ ấm - một góc nhỏ dịu dàng để nghỉ ngơi và tận hưởng chút bình yên. Hôm nay, hãy cùng khám phá ngôi nhà của một người phụ nữ 31 tuổi ở Liêu Ninh (Trung Quốc), nổi tiếng nhờ phong cách thiết kế tối giả...
7 sai lầm trong việc skincare có thể hủy hoại làn da của bạn

7 sai lầm trong việc skincare có thể hủy hoại làn da của bạn

Làm đẹp

10:33:46 12/03/2025
Biện pháp phòng vệ tốt nhất? Sử dụng kem chống nắng hàng ngày. Các chuyên gia khuyên bạn nên thoa ít nhất SPF 30 và thoa lại sau mỗi vài giờ, đặc biệt là khi ở ngoài trời. Tia UV vẫn tiếp cận làn da của bạn, ngay cả khi không có nắng.
Công thức bỏ túi để diện quần âu lưng cao không hề đơn điệu

Công thức bỏ túi để diện quần âu lưng cao không hề đơn điệu

Thời trang

10:25:11 12/03/2025
Ngoài ra với những cô nàng văn phòng thì không thể nào bỏ qua bộ đôi áo sơ mi và blazer khi diện cùng chiếc quần này. Tổng thể trở nên cuốn hút hơn bao giờ hết khi Bảo Ngọc chọn cho mình set đồ cùng màu với chiếc áo trắng dài tay bên tr...
Màn hợp tác của IU và Park Bo Gum nhận được phản ứng bùng nổ

Màn hợp tác của IU và Park Bo Gum nhận được phản ứng bùng nổ

Hậu trường phim

10:13:09 12/03/2025
When Life Gives You Tangerines với sự tham gia của IU và Park Bo Gum đã lên sóng 4 tập đầu tiên và nhận được rất nhiều phản hồi tích cực.