Thiên hà vòng lửa hồng khổng lồ tạo sao cực nhanh
Các nhà thiên văn học đã phát hiện ra một thiên hà khổng lồ, với vành đai hình thành sao ra đời cách đây khoảng 10,8 tỷ năm trước.
Được đặt tên là R5519, thiên hà vòng đặc biệt này được phát hiện trong cuộc tìm kiếm có hệ thống các thiên hà xoắn ốc cực kỳ xa trong Cuộc Khảo sát tiến hóa vũ trụ (COSMOS).
So với thiên hà Milky Way của chúng ta, nó có khối sao tương tự, nhưng có bán kính lớn hơn 1,5-2,2 lần, và đang hình thành sao nhanh hơn 50 lần.
Nguồn ảnh: astrobites (Weblog)
Thực tế, R5519 là một đối tượng rất tò mò mà chúng ta chưa từng thấy trước đây, Tiến sĩ Tiantian Yuan- nhà thiên văn học tại Trung tâm vật lý thiên văn toàn cầu ARC 3 chiều (ASTRO 3D) và Trung tâm vật lý thiên văn và siêu máy tính tại Đại học Công nghệ Swinburne cho biết.
Đây là thiên hà đang tạo ra những ngôi sao với tốc độ gấp 50 lần Milky Way. Hầu hết các hoạt động đó đang diễn ra trên chính vòng nhẫn của nó – vì vậy nó thực sự là một vòng lửa.
Các bằng chứng cho thấy, R5519 là một loại thiên hà vành đai va chạm, khiến nó trở thành thiên hà đầu tiên từng hoạt động đột phá trong vũ trụ sơ khai, các nhà nghiên cứu cho biết.
Thiên hà vòng lửa này rất hiếm trong vũ trụ ngày nay. Trái với dự đoán trước đây, phát hiện mới cho thấy R5519 có những vòng nhẫn từng va chạm lớn cách đây khoảng 11 tỷ năm trước.
Mời quý vị xem video: Ngôi sao Già Hơn Vũ trụ 200.000.000 Năm tuổi. Nguồn video: Soi sáng.
Thiên hà khổng lồ trong vũ trụ non trẻ
Trong vũ trụ, phần lớn các thiên hà, chẳng hạn như Dải Ngân hà của chúng ta, hình thành dần dần và đạt đến khối lượng khổng lồ rất muộn.
Đĩa Wolfe.
Tuy nhiên, phát hiện mới về thiên hà hình đĩa khổng lồ quay nhanh trong thời kỳ vũ trụ non trẻ (bằng 10% tuổi hiện nay) đã làm lung lay các mô hình truyền thống về hình thành thiên hà.
Thiên hà DLA0817g, còn gọi là Đĩa Wolfe (vinh danh nhà thiên văn học quá cố Arthur M. Wolfe người Mỹ), là một thiên hà hình đĩa xa nhất, quay với vận tốc tương tự vận tốc của Dải Ngân hà (khoảng 272 km/s). "Các nghiên cứu trước đó cho thấy các thiên hà hình đĩa quay nhanh có chứa rất nhiều khí. Hiện giờ, nhờ có Kính thiên văn ALMA ở Chile, chúng ta có chứng cớ cho thấy các thiên hà hình đĩa xuất hiện sau Vụ Nổ lớn chỉ 1,5 tỷ năm" - Nhà khoa học Marcel Neeleman ở Viện Max Planck (Đức), trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết như vậy.
Việc phát hiện Đĩa Wolfe đặt ra thách thức đối với nhiều mô phỏng sự hình thành thiên hà, theo đó, các thiên hà khổng lồ hình thành do kết quả liên kết nhiều thiên hà nhỏ hơn và các đám khí nóng.
"Phần lớn các thiên hà trong giai đoạn vũ trụ non trẻ trông như những đoàn tàu hỏa vô chủ, bởi chúng thường xuyên liên kết đột ngột và bền vững. Những kết nối nóng này cản trở việc tạo thành các thiên hà hình đĩa lạnh, quay nhanh và có trật tự trong vũ trụ ngày nay" - ông Neeleman giải thích.
Trong phần lớn kịch bản hình thành thiên hà, các thiên hà thường tạo thành hình đĩa vào khoảng 6 tỷ năm sau Vụ nổ lớn. Hiện tượng thiên hà đĩa xuất hiện chỉ sau Vụ nổ lớn 1,5 tỷ năm cho thấy phải có những quá trình phát triển khác chi phối.
"Chúng tôi cho rằng, Đĩa Wolfe phát triển trước hết là nhờ sự gia tăng không ngừng của khí lạnh. Tuy nhiên, một trong những câu hỏi đặt ra là làm thể nào tích tụ được một lượng lớn khí trong khi vẫn duy trì đĩa quay ổn định?" - Nhà khoa học J. Xavier Prochaska ở ĐH California (Mỹ), nói.
Bên cạnh ALMA, nhóm nghiên cứu còn sử dụng Kính viễn vọng VLA và Kính viễn vọng không gian Hubble để tìm hiểu về sự hình thành các ngôi sao trong Đĩa Wolfe. "Tốc độ hình thành các ngôi sao trong Đĩa Wolfe lớn hơn ít nhất 10 lần tốc độ hình thành sao trong thiên hà của chúng ta. Đây chắc chắn là một trong những thiên hà hình đĩa sinh sôi nhiều sao nhất trong vũ trụ non trẻ" - ông Prochaska giải thích.
Nhóm nghiên cứu cho rằng, khác với giả định ban đầu, các thiên hà như Đĩa Wolfe không phải là hiếm trong giai đoạn vũ trụ non trẻ.
"Choáng" trước cụm thiên hà khổng lồ cách xa 10 tỷ năm ánh sáng Một nhà thiên văn học của Đại học Sussex đã phát hiện ra cụm thiên hà xa xôi nhất được quan sát cho đến nay cách Trái đất 10 tỷ năm ánh sáng, nó cũng có khả năng hình thành từ thời kỳ đầu tiên của vũ trụ. Cụ thể, Tiến sĩ Romer- người dẫn đầu công trình này cùng nhà vật lý...