Thị trường lao động khu vực phía Nam ảnh hưởng nặng nề trước dịch COVID-19

Đợt dịch COVID-19 lần thứ 4 bùng phát kéo dài đã gây nhiều tác động tiêu cực đến đời sống – xã hội tại các địa phương phía Nam.

Sự cân bằng cung – cầu của thị trường lao động, việc làm ở các địa phương bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Tuy nhiên, với việc nỗ lực kiểm soát dịch bệnh tại từng địa phương, kỳ vọng thị trường lao động sẽ từng bước phục hồi và sớm khởi sắc trở lại, dù vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn.

Công ty Cổ phần May mặc Bình Dương, thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương. Ảnh minh họa: Trần Việt/TTXVN

Nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt động, người lao động mất việc

Theo Tổ công tác đặc biệt phòng, chống dịch COVID-19 của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội tại các tỉnh phía Nam, đợt dịch COVID-19 lần thứ 4 diễn biến phức tạp, kéo dài đã ảnh hưởng lớn đến thị trường lao động và người lao động tự do tại 19 tỉnh, thành phố phía Nam. Tính đến cuối tháng 8/2021, tại các tỉnh, thành phía Nam đã có gần 2,5 triệu lao động trong các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh phải ngừng việc, chiếm 70% số lao động phải ngừng việc của cả nước.

Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những địa phương có số doanh nghiệp phải tạm ngừng kinh doanh đạt kỷ lục trong giai đoạn 2016 – 2020 với hơn 23.000 doanh nghiệp, hơn 625.000 người lao động ở các quận, huyện, thành phố Thủ Đức và các khu chế xuất, khu công nghiệp ở thành phố bị mất việc, ngừng việc.

Bình Dương là địa phương cùng nằm trong khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam như Thành phố Hồ Chí Minh. Tỉnh có 50.000 doanh nghiệp với hơn 1,2 triệu lao động đến từ hầu hết các tỉnh, thành trong cả nước. Theo kết quả khảo sát từ Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Bình Dương, cho đến đầu quý II/2021, thị trường lao động tại tỉnh vẫn trong tình trạng thiếu lao động. Các doanh nghiệp đã triển khai nhiều biện pháp, hình thức tuyển lao động để đáp ứng nhu cầu sản xuất, nhưng diễn biến phức tạp của đợt dịch COVID-19 lần thứ 4 đã khiến việc tuyển dụng của các doanh nghiệp càng gặp khó khăn, đồng thời gây tình trạng thất nghiệp dài ngày cho những lao động bị nghỉ việc hoặc về quê tránh dịch khi áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch bệnh trên toàn tỉnh.

Tương tự, tại Đồng bằng sông Cửu Long, đợt bùng phát dịch COVID-19 lần thứ 4 cũng tác động mạnh đến cả cung và cầu lao động ở khu vực này. Ông Nguyễn Phương Lam – Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam chi nhánh tại Cần Thơ cho biết: Sự bùng phát của dịch COVID-19 lần thứ 4 trong 3 tháng 6, 7 và 8 đã khiến gần 10.000 doanh nghiệp tại Đồng bằng sông Cửu Long rút khỏi thị trường. Cũng từ tháng 6 đến hết tháng 8/2021, gần 90% doanh nghiệp trong khu vực đã tạm ngưng hoạt động. Điều này đồng nghĩa với số lượng lớn người lao động rơi vào tình trạng phải nghỉ việc, không có việc làm.

Nỗ lực vượt khó

Ứng phó với những tác động bất lợi chưa từng có của đợt dịch COVID-19 lần thứ 4, một trong những nội dung quan trọng được các tỉnh, thành phía Nam ưu tiên thực hiện là đảm bảo an sinh, hạn chế tình trạng đứt gãy nguồn cung lao động, bảo vệ chuỗi sản xuất – cung ứng.

Để hỗ trợ người lao động, Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh như Bình Dương, Đồng Nai…, ngoài việc triển khai các chính sách của Trung ương, từng địa phương còn có thêm các chương trình hỗ trợ thiết thực, góp phần giảm khó khăn, duy trì việc làm gắn với đảm bảo an toàn phòng dịch, nỗ lực giữ nguồn cung lao động, tạo thuận lợi cho nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp sau khi dịch được kiểm soát.

Đơn cử, theo thông tin từ Liên đoàn Lao động Thành phố Hồ Chí Minh, các cấp Công đoàn thành phố đã tổ chức nhiều hoạt động chăm lo, hỗ trợ cho hơn 1,2 triệu người lao động với tổng sống tiền hơn 659 tỷ đồng. Các hoạt động hỗ trợ đều hướng đến công nhân, người lao động mắc COVID-19 hay người lao động trong các khu vực phong tỏa, cách ly, người lao động tạm ngừng việc, mất việc làm, có hoàn cảnh khó khăn, ở các khu nhà trọ…

Còn theo Phó Giám đốc Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Dương Nguyễn Ngọc Hằng, nhằm động viên người lao động trong thời gian xảy ra dịch COVID-19 bị mất việc làm, bị ngừng việc, không đi khỏi nơi cư trú, tỉnh Bình Dương đã quyết định hỗ trợ tiền thuê nhà trọ, hỗ trợ lương thực, thực phẩm cho các đối tượng này, không phân biệt công nhân hay lao động tự do.

Dưới góc độ người sử dụng lao động, ông Phạm Công Phước – Giám đốc điều hành Công ty An Khang Furniture, Uỷ viên Ban Chấp hành Hiệp hội Chế biến gỗ tỉnh Bình Dương chia sẻ chia sẻ: Công ty nằm ở phường Tân Phước Khánh (thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương) một trong những điểm nóng về dịch COVID-19 của tỉnh. Do đó, khi quyết định thực hiện sản xuất theo phương án “3 tại chỗ” (người lao động làm việc, ăn uống, nghỉ ngơi ngay tại công ty), doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn. Song, quyết định duy trì sản xuất “3 tại chỗ” không phải chỉ vì lợi ích doanh nghiệp, vì thực sự chi phí đội lên rất lớn mà điều quan trọng hơn là doanh nghiệp không muốn những công nhân đã từng gắn bó với công ty không có việc làm, khó khăn trong mùa dịch. Với người lao động, một tháng lương là rất quan trọng và nếu mất việc làm, hậu quả đối với người lao động và gia đình họ rất lớn. Vì vậy, doanh nghiệp đã tự cách ly, đảm bảo được việc làm cho người lao động.

Theo đại diện Bộ phận nhân sự Công ty Trách nhiệm hữu hạn Timberland (phường Khánh Bình, thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương), nỗ lực đảm bảo việc làm, giữ ổn định nguồn nhân lực, công ty đã thông báo cho công nhân trở lại làm việc theo phương án “3 tại chỗ” từ cuối tháng 8. Theo đó, người lao động cung cấp thông tin địa chỉ đang cư trú để công ty tổng hợp và phối hợp với chính quyền địa phương đưa phương tiện đến nơi cư trú để xét nghiệm sàng lọc tại chỗ và đón người lao động về công ty. Sau đó, công ty bố trí chỗ ở ký túc xá và tiêm vaccine phòng COVID-19 cho người lao động trước khi vào làm việc. Ngoài các chế độ đãi ngộ như cung cấp ký túc xá, suất ăn miễn phí, xét nghiệm sàng lọc COVID-19 định kỳ, công ty còn có chính sách thưởng, động viên công nhân trở lại làm việc theo phương án” 3 tại chỗ” ngay trong thời gian địa phương đang thực hiện giãn cách.

Những dự báo khả quan

Những tín hiệu tích cực trong công tác phòng chống dịch COVID-19, đặc biệt là việc triển khai chiến dịch tiêm chủng vaccine đang được đẩy mạnh, góp phần kiểm soát dịch, đưa cuộc sống trở về trạng thái bình thường mới đang mang lại kỳ vọng thị trường lao động việc làm tại các địa phương phía Nam sẽ từng bước phục hồi, sớm khởi sắc trở lại, dù sẽ còn gặp rất nhiều khó khăn cả về cung và cầu lao động.

Tại Thành phố Hồ Chí Minh, trong dự báo nhu cầu nhân lực tại thành phố trong 6 tháng cuối năm 2021, Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động thành phố nhận định: Tùy theo kịch bản diễn biến dịch bệnh, các doanh nghiệp trên địa bàn có nhu cầu tuyển dụng từ 127.000-147.000 lao động. Trong đó, nhu cầu tuyển dụng ở lao động trình độ đại học trở lên chiếm khoảng gần 21%, cao đẳng chiếm trên 20%, trình độ trung cấp và sơ cấp chiếm khoảng trên 44%, lao động chưa qua đào tạo chiếm hơn 14%.

Bên cạnh những yêu cầu về trình độ chuyên môn, nhà tuyển dụng cũng đòi hỏi người lao động có kỹ năng nghề nghiệp, kỷ luật lao động, khả năng ứng dụng công nghệ thông tin và thông thạo ngoại ngữ – đây là những kỹ năng mà người lao động có thể tự trau dồi trong quá trình học tập và làm việc nhằm tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường lao động.

Còn theo nhận định từ Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Bình Dương, mặc dù đợt bùng phát dịch COVID-19 lần thứ 4 này không làm doanh nghiệp bị cắt giảm đơn hàng như những lần trước, nhưng dịch bệnh xâm nhập vào các khu công nghiệp, nhà máy thời gian qua khiến nhiều công ty phải đóng cửa, ngưng sản xuất. Tuy nhiên, hiện nay Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Bình Dương hàng ngày vẫn tiếp nhận thông tin tuyển dụng của các doanh nghiệp trên địa bàn. Những tín hiệu tích cực này cho thấy nhu cầu về lao động của các doanh nghiệp trên địa bàn Bình Dương trong những tháng cuối năm là rất lớn, dự báo một thị trường việc làm đa dạng và sôi động sau khi Bình Dương trở lại trạng thái bình thường mới.