Thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam phát triển ở mức ổn định
Tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế AM Best trong báo cáo về Triển vọng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam 2020 đã đưa ra đánh giá triển vọng ở mức “Ổn định” cho thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam.
Các lý do chính bao gồm: Mức vốn hóa theo rủi ro tương đối cao đi kèm với danh mục đầu tư thận trọng; Cơ cấu dân số và nhu cầu bảo hiểm thuận lợi cho triển vọng tăng trưởng trung và dài hạn của các sản phẩm phi nhân thọ bán lẻ; Tác động ăn theo của cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung có thể có lợi cho Việt Nam khi các công ty đa quốc gia tìm các thị trường mới ngoài Trung quốc.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, doanh thu phí bảo hiểm toàn thị trường 6 tháng đầu năm 2020 tăng 11% so với cùng kỳ năm trước (quý II/2020 ước tính tăng 6%), trong đó doanh thu phí bảo hiểm lĩnh vực nhân thọ tăng 13%; lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ tăng 8%. 6 tháng cuối năm 2020, các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ hy vọng sẽ lấy lại được đà tăng trưởng, và sẽ về đích với tốc độ tăng trưởng khoảng 10- 15%.
Các doanh nghiệp cũng kỳ vọng vào 4 nghiệp vụ có tiềm năng tốt. Cụ thể, bảo hiểm xe cơ giới dự báo sẽ tăng trưởng mạnh trở lại, đặc biệt là sau khi Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Nghị định số 70/2020/NĐ-CP quy định mức thu lệ phí trước bạ lần đầu giảm 50% đối với xe ô tô, rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc.
Nghị định này chắc chắn sẽ góp phần thúc đẩy doanh thu bảo hiểm xe cơ giới vươn lên khỏi mức tăng trưởng âm như hiện nay. Bên cạnh đó, sau dịch Covid-19, người dân lại tiếp tục đối mặt nỗi lo mới với dịch sốt xuất huyết và bệnh bạch hầu. Điều này khiến người dân quan tâm và ý thức được tầm quan trọng của bảo hiểm hơn so với trước đây, từ đó thúc đẩy sự tăng trưởng của nhóm bảo hiểm con người.
Ngoài ra, việc kiểm soát tốt Covid-19 đã góp phần nâng cao uy tín của Việt Nam đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Sự gia tăng đầu tư và dịch chuyển cơ sở sản xuất của các tập đoàn đa quốc gia cũng như dòng tiền được Chính phủ đưa ra để hỗ trợ phát triển kinh tế sẽ tạo cơ hội tăng trưởng cho nhiều doanh nghiệp và các dịch vụ công, mở ra cơ hội cho nghiệp vụ bảo hiểm tài sản kỹ thuật…
Trong khi đó, AM Best cũng dự báo thị trường phi nhân thọ Việt Nam sẽ duy trì vốn ổn định trong tình hình kinh tế hiện nay, song về trung và dài hạn, các doanh nghiệp bảo hiểm có thể cần tăng vốn cho nhu cầu tăng trưởng trong tương lai.
Video đang HOT
Nhiều tập đoàn bảo hiểm quốc tế lớn sở hữu cổ phần chiến lược trong các doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam có mong muốn gia tăng tỷ lệ sở hữu thông qua việc góp thêm vốn hoặc mua lại cổ phần hiện hữu. Tuy nhiên, việc này còn tùy thuộc vào kế hoạch thoái vốn của chính phủ Việt Nam, thường hay bị chậm trễ do các thủ tục hành chính.
Tuy nhiên, theo AM Best, xu hướng ổn định trên cũng phần nào bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như tình trạng cạnh tranh gay gắt cộng với xu hướng gia tăng tổn thất của bảo hiểm tài sản gây áp lực lớn đối với lợi nhuận; Sự giảm tốc của kinh tế trong nước và thế giới có thể làm chậm lại tốc độ tăng trưởng của nhiều nghiệp vụ; Lãi suất giảm và sự biến động của thị trường vốn có thể ảnh hưởng tới thu nhập đầu tư…
Trao đổi với Đầu tư Chứng khoán, đại diện một doanh nghiệp bảo hiểm cũng cho biết, mặc dù trong 6 tháng đầu năm 2020, ngành bảo hiểm chịu ảnh hưởng rất nhiều từ đại dịch Covid-19, tuy nhiên vì năm 2020 là kế thừa của năm 2019 nên xu thế phát triển chung của thị trường vẫn sẽ là tăng trưởng ở mức 2 con số.
Tuy nhiên, rủi ro lớn nhất hiện nay chính là thị trường bảo hiểm vẫn tồn tại hành vi cạnh tranh phi kỹ thuật vì một số doanh nghiệp muốn gia tăng thị phần trước rồi mới tối ưu hóa lợi nhuận, điều đó đồng nghĩa với việc cạnh tranh trên thị trường sẽ tiếp tục diễn biến vô cùng căng thẳng. Bên cạnh đó, hành lang pháp lý của thị trường bảo hiểm vẫn chưa theo kịp được với tốc độ phát triển của thị trường.
Dù đến hết năm 2019, có rất nhiều quy định giúp minh bạch hóa như hình sự hóa hành vi trục lợi bảo hiểm, áp dụng luật an ninh mạng để răn đe những hành vi phát tán thông tin không đúng sự thật về các doanh nghiệp bảo hiểm trên mạng xã hội… Thế nhưng, thị trường vẫn còn thiếu những quy định về ấn chỉ điện tử cho các sản phẩm bắt buộc, hay việc áp trần hoa hồng bảo hiểm vẫn đang gây tranh cãi rất nhiều.
“Đây vẫn là những yếu tố gây rủi ro kiềm hãm sự phát triển lành mạnh của thị trường”, vị đại diện trên nhìn nhận.
Cảnh báo sớm rủi ro công ty bảo hiểm phi nhân thọ nhỏ
Số lượng 30 công ty bảo hiểm phi nhân thọ hiện tại được coi là quá nhiều, những công ty nhỏ khó có thể phát triển, thậm chí dẫn đến nhiều hệ lụy.
Thị trường bảo hiểm phi nhân thọ cạnh tranh gay gắt khiến có những ý kiến quan ngại, số lượng công ty hiện tại là quá nhiều so với dung lượng của thị trường, có thể dẫn đến hệ lụy cho cơ quan quản lý, công ty bảo hiểm và khách hàng.
Chẳng hạn, cạnh tranh không lành mạnh, đại lý hoạt động thiếu kiểm soát, khách hàng không được chăm sóc chu đáo, khâu chi trả bồi thường bị lơ là, việc tuyển dụng nhân sự cấp cao, cấp quản lý đạt chuẩn gặp khó khăn...
Lãnh đạo một công ty bảo hiểm cho rằng, cần "phanh lại" việc cấp mới giấy phép thành lập doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, hoặc chỉ cấp mới đối với các định chế mạnh, nhất là về nguồn lực tài chính.
"Thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc lớn hơn Việt Nam cả trăm lần mà số công ty bảo hiểm lại ít hơn. Cùng là khoảng 30 công ty bảo hiểm giống như Việt Nam, nhưng Nhật Bản có tổng doanh thu hàng trăm tỷ USD, trong khi con số này tại thị trường Việt Nam chỉ khoảng 1,5 tỷ USD. áng nói hơn cả, công ty bảo hiểm phi nhân thọ của Việt Nam đa số có vốn nhỏ, yếu kém về công nghệ...", lãnh đạo công ty bảo hiểm trên cho biết.
Theo ông ỗ Hồng Sơn, Giám đốc Công ty cổ phần Tư vấn dịch vụ bảo hiểm Việt Nam, để duy trì được bộ máy của một đơn vị chuyên kinh doanh rủi ro trong lĩnh vực tài sản, con người như bảo hiểm phi nhân thọ thì doanh thu của doanh nghiệp phải đạt khoảng 1.000 - 1.500 tỷ đồng.
"Với doanh thu của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ hiện nay thì số lượng công ty phù hợp từ 10 - 15, trong đó 3 công ty trên 5.000 tỷ đồng, 5 công ty trên 3.000 tỷ đồng, còn lại đạt trên 1.000 tỷ đồng doanh thu", ông Sơn nói và cho rằng, nếu doanh thu dưới 1.000 tỷ đồng thì chi phí nuôi bộ máy vận hành là không đủ. Tất nhiên, công ty có doanh thu nhỏ vẫn có thể có lãi, đảm bảo an toàn hoạt động, nhưng về lâu dài sẽ khó phát triển.
"Bảo hiểm là ngành đặc thù, thu tiền trước trả sau, những doanh nghiệp mới thành lập cũng sẽ có lãi nếu thu được phí và chưa phát sinh bồi thường, nhưng qua 6 - 7 năm hoạt động thì số lượng công ty có nguy cơ thua lỗ, hoạt động kém hiệu quả tăng dần, vì nhiều công ty tranh nhau một "miếng bánh". Trên thực tế, với những thị trường tương tự Việt Nam, ít có doanh nghiệp bảo hiểm đạt dưới 1.000 tỷ doanh thu mà hoạt động hiệu quả", ông Sơn nhấn mạnh.
Tại thị trường Mỹ, nhiều công ty bảo hiểm nhỏ vẫn hoạt động bình thường chủ yếu là nhờ áp dụng cấp đơn điện tử, đặc biệt là không "nuôi" hệ thống giám định bồi thường.
Các công ty này sử dụng dịch vụ giám định bồi thường độc lập, văn phòng chi nhánh không cần mở nhiều, vì thế giảm thiểu được chi phí hoạt động.
Tại Việt Nam, phần lớn công ty bảo hiểm có dưới 1.000 tỷ đồng vốn điều lệ cũng như doanh thu. Theo quy định hiện hành, vốn điều lệ tối thiểu của khối doanh nghiệp này là 300 tỷ đồng. Hầu hết công ty mới thành lập đều có mức vốn vừa đủ đạt yêu cầu.
Theo lãnh đạo một công ty bảo hiểm, chi nhánh "khỏe" của doanh nghiệp lớn có doanh thu cao hơn một doanh nghiệp nhỏ.
Thị trường có nhiều công ty bảo hiểm thì cơ quan quản lý khó kiểm soát, các công ty nhỏ khó cạnh tranh, dần dần hoạt động èo uột... Do đó, song song với việc hạn chế thành lập doanh nghiệp bảo hiểm mới, cơ quản quản lý cần nâng điều kiện về vốn pháp định.
Nhìn sang khối nhân thọ, với 17 công ty bảo hiểm đang hoạt động, mức vốn điều lệ thấp nhất cũng đạt trên 1.000 tỷ đồng, như một sự cam kết về trách nhiệm đối với khách hàng, là điểm tựa tài chính cho khách hàng trước rủi ro.
Theo khoản 1, Điều 10, Nghị định 73/2016/NĐ-CP, mức vốn pháp định của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ như sau:
a) Kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ (trừ các trường hợp quy định tại điểm b, điểm c khoản này) và bảo hiểm sức khỏe: 300 tỷ đồng Việt Nam;
b) Kinh doanh bảo hiểm theo quy định tại điểm a khoản này và bảo hiểm hàng không hoặc bảo hiểm vệ tinh: 350 tỷ đồng Việt Nam;
c) Kinh doanh bảo hiểm theo quy định tại điểm a khoản này, bảo hiểm hàng không và bảo hiểm vệ tinh: 400 tỷ đồng Việt Nam.
Vài năm gần đây, nhiều doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ muốn tăng vốn điều lệ, nhưng hiện chưa thực hiện được vì khó thu hút vốn.
Thu bảo hiểm xe máy 765 tỉ đồng, doanh nghiệp bồi thường 45 tỉ đồng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) cho biết, tổng doanh thu phí bảo hiểm xe máy trong năm 2019 là 765 tỉ đồng, doanh nghiệp đã bồi thường cho các vụ tai nạn số tiền 45 tỉ đồng. Tối 22-5, Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) cho biết tổng doanh thu phí bảo hiểmbắt buộc...