Thế giới đã thay đổi sau sự kiện Ukraine?

Khủng hoảng Ukraine đã bộc lộ liên minh đông nhưng không mạnh, không thống nhất của châu Âu, đồng thời, chứng tỏ vị thế, sức nặng địa chiến lược của Nga.

Châu Âu và thế giới với sự trở lại của Nga

Liên bang Xô viết tan rã, hậu Xô viết là một cộng đồng các quốc gia độc lập do Nga đừng đầu, hình thành từ đống đổ nát, không được bao lâu cũng tan rã nốt.

Cho đến bây giờ nhiều người vẫn không hiểu tại sao là Liên bang Nga đã không còn chế độ Cộng sản nhưng NATO cứ luôn tìm cách mở rộng về phía Đông, hệ thống lá chắn tên lửa cũng tìm cách tiến về sát Nga, mặc dù có lúc Nga cũng sẵn sàng gia nhập NATO?

Phải chăng, Mỹ và châu Âu đã nhận thức được đẳng cấp của nước Nga, nhận thức được sự “khét tiếng” của gấu Nga…mới chỉ bị “thọ thương” sau cuộc chiến tranh lạnh, cho nên, họ quyết triệt phá bằng được, bằng hết, những gì khiến họ lo lắng, run sợ từ Nga?

Thật không hổ danh là một trung tâm văn minh của thế giới, nhận thức về liên bang Nga của châu Âu đã đúng. Khi “vết thương” tạm thời lành lặn, Nga đã trở lại với một thông điệp nghiêm khắc từ sự kiện Ukraine: Đừng ai, coi thường, bất chấp, lợi ích của Liên bang Nga.

>> Nga không nuối tiếc khi bị Mỹ, phương Tây loại khỏi G8

>> Nga đối mặt với áp lực từ Mỹ và phương Tây về vấn đề Ukraine

Năm 2008, Nga đã cảnh báo và nay họ đã chứng tỏ trong một tư thế “dọc ngang nào biết trên đầu có ai” với một phong thái lạnh lùng nhưng quyết liệt.

Sự kiện Ukraine, khi Mỹ và NATO loại trừ khả năng can thiệp quân sự mà chỉ trừng phạt kinh tế bằng việc cấm vận, phong tỏa tài sản của các quan chức chủ chốt Nga chỉ là đòn “phủi lông” gấu Nga mà thôi.

Muốn trừng phạt nghiêm khắc nền kinh tế Nga (con chuột), phương Tây phải tính đến 2 yếu tố quan trọng (cái bình).

Thứ nhất, EU phụ thuộc quá nhiều vào năng lượng của Nga. EU đã dự tính sẽ đa dạng hoá nguồn cung cấp năng lượng để bớt phụ thuộc vào Nga, nhưng đó chỉ mới là mục tiêu dài hạn, chưa thể ngay và luôn đoạn tuyệt nguồn năng lượng Nga.

Thứ hai là kinh tế EU đầu tư, dính quá sâu vào Nga. Nhiều tập đoàn như Total của Pháp đã đầu tư rất nhiều vào Nga. Vốn của các doanh nghiệp Nga cũng đang góp phần quan trọng vào thị trường chứng khoán Luân Đôn…

Vì thế, về kinh tế, phải trừng phạt Nga nhưng không làm suy sụp nền kinh tế Nga cũng giống như “đập chết chuột” nhưng không “làm vỡ bình” là một biện pháp cực khó với EU. Đương nhiên trừng phạt Nga mà bất chấp hậu quả mình phải gánh chịu thì chẳng khác gì “đánh bom tự sát”, EU không dại dột như thế và Ukraine chưa phải là mối quan tâm quá lớn khiến EU phải “hy sinh” như vậy.

Nga đã tỉnh táo khai thác triệt để về tình thế này đến mức tối đa cho phép để vừa tránh tổn thương lớn cho 2 phía nhưng vẫn đạt được mục tiêu của mình trong sự kiện Crimea.

Trong khi NATO cắt giảm ngân sách quân sự thì Nga tuyên bố tăng ngân sách quân sự lên 44% trong 3 năm tới và từ hành động trừng phạt Nga của EU…khiến cho các quốc gia nhỏ quanh Nga thuộc khối Liên Xô cũ phập phồng lo sợ một nước Nga “Đại đế” đang hình thành trở lại.

Ngày 18/3, sau sự kiện Nga sáp nhập Crimea, Phó thủ tướng Nga Rogozin nói: “Hôm nay nước Nga đã tuyên bố rằng thế giới đơn cực đã kết thúc. Nước Nga đã nhận về mình trọng trách vô cùng to lớn”. (Té ra từ trước tới giờ dư luận nóng lên vì chuyện Trung Quốc sắp soán ngôi Mỹ, đòi truất quyền bá chủ thế giới của Mỹ chỉ là tin đồn. Nga không coi Trung Quốc là một cực, vì nếu Trung Quốc là một cực đối đầu với Mỹ thì Nga chẳng tuyên bố “hôm nay…”)

Nga dám tuyên bố thách thức Mỹ nhưng Trung Quốc thì không vì không giống Nga, Trung Quốc có quá nhiều ràng buộc an ninh năng lượng, kinh tế với Mỹ mà khi Mỹ ra tay thì Trung Quốc “nghẹt thở”.

Mặc dù hiện nay Nga một mình bị cô lập tại HĐBA nhưng để giải quyết một loạt hồ sơ trên thế giới như hạt nhân Iran, Bắc Triều Tiên, cũng như vấn đề Syria…không thể không có Nga. Có thể nói, Mỹ cần Nga hơn Nga cần Mỹ.

Đến đây chúng ta mới hiểu ra được phần nào tại sao sau chiến tranh lạnh, Mỹ vẫn cứ hằm hè, canh chừng và không mấy thân thiện với Liên bang Nga là vì vậy.

Mỹ và Nga là đại diện cho 2 trung tâm quyền lực thế giới?

Lựa chọn chiến lược của Mỹ?

Châu Âu, NATO đang ở thế yếu trước Nga là rõ ràng buộc Mỹ phải tất tả quay trở lại châu Âu sau khi đã xoay trục sang châu Á-TBD?.

Mỹ điều 6 chiến đấu cơ F-16 đến Ba Lan, bán tên lửa hiện đại cho Ba Lan và qua chuyến công du của phó tổng thống Joe Biden đến Ba Lan và 3 nước vùng Baltic, tất cả đều là thành viên khối NATO…Mỹ đã “cầm chịch” trở lại cuộc chiến tranh lạnh để đối đầu với Nga hay để đề phòng Nga dấn thêm một bước nữa? Nếu vậy Mỹ có đủ sức để đấu với Trung Quốc tại châu Á-TBD?

Cục diện thế giới đã thay đổi như vậy khi Nga hành động thì Mỹ sẽ chọn mục tiêu chiến lược nào là trọng tâm hàng đầu?

Hãy chú ý các hành xử của Mỹ trong các sự kiện “nóng” trên thế giới thời gian qua, nhưng, trước hết hãy nghe lời tuyên bố của bà cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Susan Rice hồi tháng 11 năm ngoái: “Tái cân bằng đối với khu vực châu Á-TBD vẫn còn là một nền tảng của chính sách đối ngoại của chính quyền Obama. Không có vấn đề bao nhiêu điểm nóng xuất hiện ở những nơi khác có thể làm ảnh hưởng. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm sâu sắc thêm cam kết lâu dài của chúng tôi đối với khu vực quan trọng này”.

Vì thế, mùa hè năm ngoái đó là Syria, bây giờ là Ukraine, người ta thấy Mỹ không có ý muốn can thiệp bằng quân sự. Mỹ yếu kém ư? Không phải, mà dù có yếu hơn trước đi chăng nữa thì cũng mạnh gấp nhiều lần Trung Quốc hay Nga. Rõ ràng, Mỹ đang rất chăm chú không bao giờ rời mắt vào các sự kiện ở châu Á-TBD.

Tuy nhiên, nếu Nga lợi dụng Mỹ đang bận “xoay trục” sang châu Á-TBD để thực hiện “hồi sinh” lại “cộng đồng quốc gia độc lập” SNG hay liên minh Âu-Á thì Mỹ không thể “vừa ăn vừa uống’ cùng lúc được mà buộc phải chia xẻ lực lượng đối phó Nga tại châu Âu.

Lúc này, tại châu Á-TBD, Trung Quốc sẽ hý hửng, nhưng thay vào đó, Mỹ sẽ “trả tự do hoàn toàn” cho Nhật Bản. Nhật Bản sẽ thay thế phần lực lượng của Mỹ đã được điều sang châu Âu để đối đầu với Trung Quốc.

Việc Nhật Bản sửa đổi điều 9 Hiến pháp toàn diện là điều không mấy dễ chịu cho Trung Quốc khi xuất hiện tại khu vực châu Á-TBD một thế lực hùng mạnh mà đầy bản lĩnh.

Nhưng liệu Nga có làm vậy không mới là vấn đề. Có lẽ Nga chưa đủ thực lực để làm việc đó, ông Putin tuyên bố là không muốn chia cắt phần còn lại của Ukraine và ông ta cũng thừa biết rằng nếu “nước Nga như chiếc lò xo, khi bị ép mạnh sẽ có sức bật trở lại rất lớn” như bài phát biểu của ông vừa qua, thì Mỹ và NATO, phương Tây cũng vậy thôi. Chắc chắn Nga không dám vượt qua “làn ranh đỏ” khi đất nước mới “cắt khỏi bệnh” mà chưa có đủ thời gian hồi phục.

Các nước nhỏ ra sao trong thế giới đa cực?

Trật tự quân sự đa cực sẽ bất ổn hơn trật tự đơn cực vì có nhiều điểm tương tác mà ở đó những tính toán sai lầm có thể xảy ra. Tại châu Á-TBD nếu Mỹ không duy trì một sự hiện diện hải quân và không quân đủ lớn thì tương lai của trật tự quyền lực quân sự chắc chắn sẽ mang tính đa cực hơn. Lúc đó, các cường quốc như Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Nhật Bản và một số nước khác sẽ hành động và cư xử với nhau một cách quyết liệt hơn bởi cảm giác mất an toàn rất nhiều mà mỗi bên cảm nhận được.

Tại Biển Đông, có thể Trung Quốc với sức mạnh kinh tế và sự gần gũi về mặt địa lý của mình sẽ ngạo ngược coi các nước nhỏ như “đồ chơi trong túi”. Vì vậy, “đi trên dây” luôn là đường lối đối ngoại của họ với các siêu cường.

May thay, Việt Nam là một cực trong đó hoặc ít nhất là một “vũng lầy” có tiếng trên thế giới mà bất kỳ một nước lớn nào cũng không muốn vùng vẫy ở đó.

Theo Báo Đất Việt