Thành phố thông minh kiểm soát dịch bệnh thế nào

BảnGiao hàng bằng máy báy không người lái, xe buýt tự hành, thanh toán bằng nhận diện khuôn mặt sẽ hạn chế giao tiếp, tránh lây nhiễm.

Khi chính phủ Nhật Bản phát triển thành phố thông minh, đảng cầm quyền đã kết hợp công nghệ với cơ sở hạ tầng thành công cụ chống lại đại dịch.

Thử nghiệm máy bay không người lái giao hàng cho siêu thị ở Nhật. Ảnh: Nikkei.

Đảng Dân chủ Tự do (LDP) đã sử dụng dữ liệu từ xét nghiệm kháng thể để xác định cách thức lây nhiễm theo địa lý. Bệnh nhân bị nhẹ hoặc không có triệu chứng được theo dõi bằng các thiết bị đeo tay. Phương pháp khám bệnh từ xa cũng được sử dụng rộng rãi.

Hệ thống cơ sở hạ tầng thông minh sẽ có xe buýt tự hành và thanh toán không dùng tiền mặt thông qua công nghệ nhận dạng khuôn mặt. Mạng lưới máy bay không người lái hiện mới chỉ thử nghiệm tại một số địa điểm, nhưng sẽ được sử dụng để giao hàng, nhằm giảm tình trạng thiếu lao động kinh niên của Nhật Bản, cũng như giảm tiếp xúc trực tiếp làm tăng nguy cơ lây lan virus.

Những ý tưởng này được xây dựng dựa trên sáng kiến “siêu thành phố” của chính phủ. Đảng LDP cũng sẽ áp dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong các lĩnh vực như y học, vận tải và hậu cần, kết hợp cùng AI để thu thập và giám sát dữ liệu từ các dịch vụ thông minh khác nhau, giúp thành phố ứng phó kịp thời với thảm hoạ thiên tai như lũ lụt, động đất hay virus.

Tuy nhiên, không phải ai cũng ủng hộ thành phố thông minh. Việc thu thập một khối lượng dữ liệu lớn gây ra lo ngại về quyền riêng tư. Nhiều người lo ngại camera an ninh và dữ liệu vị trí trên smartphone có thể được sử dụng để theo dõi chuyển động của cá nhân, chưa kể thông tin bị rò rỉ sẽ dẫn tới mất an toàn xã hội. Gần đây, kế hoạch xây dựng khu phố thông minh ở Toronto (Canada) của một công ty con nằm trong tập đoàn Alphabet (công ty mẹ của Google) đã bị phản đối kịch liệt và cuối cùng đã bị hủy bỏ.

Các nhà cung cấp thiết bị và công nghệ trên toàn cầu đang chạy đua để giành lợi thế trong thị trường giải pháp cho thành phố thông minh. Trong số đó, các công ty từ Trung Quốc đã tận dụng ưu điểm giá thấp để chào bán camera an ninh, ứng dụng nhận dạng khuôn mặt hỗ trợ bởi AI. Tuy nhiên, Mỹ đang tìm cách giảm tối đa “dấu vết” của Trung Quốc trong lĩnh vực này. Nhật Bản ủng hộ Mỹ nên cũng sẽ phát triển công nghệ riêng cho các thành phố thông minh của mình chứ không sử dụng thiết bị Trung Quốc.

Masayuki Nakagawa, giảng viên tại Đại học Kinh tế Nihon, cho rằng thành phố thông minh trong thời kỳ Covid-19 sẽ hạn chế việc sự tụ tập đông người, đảm bảo điều kiện sống và kinh doanh an toàn. Ngoài ra, với tình trạng sụt giảm dân số của Nhật Bản, “công nghệ sẽ thay con người quản lý thành phố”, ông nói.

Tuy nhiên, Nakagawa nhấn mạnh phải cân bằng giữa dữ liệu riêng tư và sự thuận tiện. “Phải đánh đổi giữa dữ liệu cá nhân với an toàn xã hội”, ông nói. “Cộng đồng sẽ phải cùng nhau giải quyết vấn đề này qua thỏa thuận công dân”.