Thách thức lớn cho tương lai của Liên minh châu Âu
Mối quan hệ giữa Đức và Pháp luôn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của EU. Tuy nhiên, với những cuộc khủng hoảng chính trị đang diễn ra ở cả hai nước, tương lai của EU đang đứng trước nhiều thách thức.
Cờ EU tại trụ sở Ủy ban châu Âu ở Brussels, Bỉ. Ảnh: THX/TTXVN
Bình luận trên tờ Tin tức Arab (Arab News) ngày 15/9, chuyên gia phân tích Andrew Hammond tại cơ quan tư vấn chính sách đối ngoại LSE IDEAS thuộc Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị London (Anh), cho rằng trong lịch sử hậu chiến, Pháp và Đức đã luôn là hai trụ cột chính thúc đẩy quá trình hội nhập châu Âu. Tuy nhiên, vào tháng 9/2024, cả hai nền kinh tế lớn nhất của khu vực đồng euro đều đang trải qua những cuộc khủng hoảng chính trị đáng báo động, đặt ra nhiều thách thức lớn cho tương lai của Liên minh châu Âu (EU).
Khủng hoảng chính trị tại Đức và Pháp
Thủ tướng Đức Olaf Scholz đang đối mặt với những khó khăn nghiêm trọng sau cuộc bầu cử khu vực ở Đông Đức, nơi đảng cực hữu Alternative for Deutschland (AfD) giành chiến thắng vang dội.
Với hơn 32% số phiếu được bầu tại Thuringia, AfD đã trở thành đảng cực hữu đầu tiên giành thắng lợi lớn như vậy kể từ thời Đức Quốc xã.
Dù đảng này chưa có cơ hội nắm quyền ở cấp quốc gia ngay lập tức, nhưng diễn biến này là dấu hiệu cho thấy sự hoài nghi của một bộ phận dân chúng đối với liên minh ba đảng cầm quyền hiện tại, do đảng Dân chủ Xã hội do Thủ tướng Scholz lãnh đạo, cùng với đảng Xanh và đảng Dân chủ Tự do.
Video đang HOT
Liên minh này đang bị đ.ánh giá thấp về khả năng tồn tại cho đến cuộc tổng tuyển cử vào năm 2025. Trong bối cảnh này, Thủ tướng Scholz phải đối mặt với thách thức chính trị kéo dài, đặt ra nguy cơ lớn cho sự ổn định của Đức và cả vai trò của nước này trong EU.
Trong khi đó, tình hình tại Pháp cũng không kém phần phức tạp. Tổng thống nước này, ông Emmanuel Macron đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng chính trị sau thành công của đảng Tập hợp Quốc gia cực hữu trong cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu vào tháng 6/2024. Đảng này, do bà Marine Le Pen lãnh đạo, đã giành được nhiều phiếu bầu nhất ở Pháp, khiến Tổng thống Macron phải kêu gọi bầu cử sớm vào tháng 7 vừa qua.
Tuy nhiên, cuộc bầu cử đã kết thúc với sự bế tắc chính trị, không có đảng nào giành được đa số rõ ràng. Ông Macron tiếp đó buộc phải bổ nhiệm Michel Barnier, một chuyên gia kỹ trị, làm thủ tướng. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều nghi ngờ về khả năng ông Barnier có thể xây dựng một chính phủ bền vững và mạnh mẽ để ổn định tình hình chính trị tại Pháp.
Nhưng điều l.àm t.ình hình trở nên tồi tệ hơn lại là mối quan hệ không mấy tốt đẹp giữa Thủ tướng Scholz và Tổng thống Macron. Kể từ khi bà Angela Merkel kết thúc nhiệm kỳ Thủ tướng Đức, Tổng thống Macron đã dần tìm cách cân bằng quan hệ với các quốc gia khác trong EU. Ông đã ký Hiệp ước Barcelona với Tây Ban Nha, tăng cường hợp tác về thương mại và năng lượng, bao gồm việc xây dựng một đường ống ngầm vận chuyển hydro giữa Barcelona và Marseille. Bên cạnh đó, ông Macron còn ký Hiệp ước Quirinale với Italy vào năm 2021, nhằm thắt chặt hợp tác về di cư và trí tuệ nhân tạo (AI).
Những động thái này cho thấy, trong khi liên minh Pháp – Đức vẫn giữ vai trò truyền thống là động lực của EU, Tổng thống Macron đã tìm cách mở rộng ảnh hưởng ra các quốc gia khác. Quan hệ song phương giữa Pháp và Đức dưới thời Thủ tướng Scholz và Tổng thống Macron không hiệu quả như dưới thời bà Merkel, mặc dù cả hai quốc gia đều bị ảnh hưởng bởi cuộc xung đột tại Ukraine.
Tác động với tương lai của EU
Sự suy giảm trong quan hệ này không chỉ ảnh hưởng đến Đức và Pháp, mà còn tác động lớn đến tương lai của EU. Hiệp ước Elysee vào năm 1963 giữa Pháp và Đức đã tạo nền tảng vững chắc cho sự hợp tác sau nhiều thế kỷ xung đột. Đến nay, hơn 6 thập kỷ sau, liên minh Pháp – Đức vẫn giữ vai trò chủ chốt trong việc định hình EU. Tuy nhiên, những cuộc khủng hoảng hiện tại ở cả hai nước đã đặt ra câu hỏi liệu Thủ tướng Scholz và Tổng thống Macron có thể vượt qua khó khăn chính trị trong nước và hàn gắn mối quan hệ song phương để dẫn dắt EU đối phó với các thách thức trong tương lai hay không.
Trong bối cảnh tình hình chính trị tại Đức và Pháp đầy biến động, EU đang phải đối mặt với những thách thức lớn, đặc biệt là nguy cơ ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hoà Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ vào năm 2025. Cựu Tổng thống Trump, trong nhiệm kỳ đầu tiên, đã hối thúc các quốc gia rời khỏi EU và sự trở lại của ông có thể tạo ra làn sóng bất ổn mới trong khu vực.
Theo chuyên gia Hammond, sự phối hợp mạnh mẽ giữa Thủ tướng Scholz và Tổng thống Macron có thể là chìa khóa để EU tiếp tục con đường hợp tác và hội nhập sâu rộng hơn. Tuy nhiên, với tình hình hiện tại, có một nguy cơ lớn rằng cả hai nhà lãnh đạo sẽ không đủ sức mạnh chính trị để vượt qua những thách thức trong nước và quốc tế.
Chuyên gia Hammond kết luận, nếu Thủ tướng Scholz và Tổng thống Macron không thể củng cố vị thế chính trị trong nước và cải thiện quan hệ song phương, EU có thể sẽ chỉ loay hoay duy trì hiện trạng mà không thể tiến xa hơn trong quá trình hội nhập sâu rộng hơn.
Khu vực Schengen không biên giới sắp tan rã?
Sự đổ xô của người di cư năm 2015, đại dịch COVID-19, và những căng thẳng chính trị nội bộ đã làm suy yếu niềm tin vào hệ thống này, khiến các quốc gia áp dụng lại kiểm soát biên giới và làm tăng nguy cơ Schengen tan rã.
Khu vực Schengen đã bãi bỏ kiểm soát biên giới nội bộ, nhưng vẫn còn nhiều trở ngại. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo trang tin châu Âu Euronews.com ngày 11/9, khu vực Schengen, nơi đã bãi bỏ kiểm soát biên giới nội bộ và cho phép sự di chuyển tự do của 420 triệu người, đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng, đặt ra câu hỏi về sự tồn tại trong tương lai của một trong những thành tựu lớn nhất của hội nhập châu Âu.
Khu vực Schengen từng được coi là biểu tượng của sự hội nhập châu Âu, đại diện cho một châu Âu không biên giới, nơi con người và hàng hóa có thể di chuyển tự do giữa các quốc gia thành viên. Tuy nhiên, các diễn biến gần đây, đặc biệt là tại Đức và Hungary, đã làm dấy lên những nghi ngờ nghiêm trọng về khả năng tồn tại của khu vực này. Các vấn đề di cư bất hợp pháp và những căng thẳng chính trị liên quan đã khiến nhiều người lo ngại rằng Schengen đang đứng trước nguy cơ tan rã.
Câu hỏi về tương lai của Schengen có vẻ xa vời cách đây một thập kỷ, khi Liên minh châu Âu (EU) đang vật lộn với cuộc khủng hoảng tài chính và cố gắng cứu vãn khu vực đồng euro.
Vào thời điểm đó, Schengen vẫn là một yếu tố quan trọng giúp duy trì hoạt động thương mại xuyên biên giới một cách suôn sẻ. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng di cư năm 2015 đã thay đổi hoàn toàn chương trình nghị sự, khi hàng triệu người tị nạn đổ về châu Âu, buộc các quốc gia phải áp dụng những biện pháp khẩn cấp để kiểm soát biên giới của mình.
Sự đổ xô của người tị nạn vào năm 2015 đã đặt ra một thách thức lớn cho Schengen, khi nhiều quốc gia như Áo, Hungary, Slovenia, Thụy Điển và Đan Mạch quyết định tái áp dụng kiểm soát biên giới nội bộ với lý do an ninh. Việc này đã phá vỡ ảo tưởng về một khu vực tự do di chuyển không bị gián đoạn, làm lộ rõ những r.ạn n.ứt bên trong Schengen.
Sự kiểm soát biên giới tạm thời này ban đầu được cho là giải pháp ngắn hạn để xử lý khủng hoảng, nhưng nó đã trở thành t.iền lệ nguy hiểm, khiến các quốc gia ngày càng sẵn sàng bỏ qua các cam kết tự do di chuyển vì lợi ích an ninh quốc gia và chính trị nội bộ. Schengen, từ một thành tựu hội nhập đầy kiêu hãnh, đã trở thành điểm tranh cãi trong các cuộc đối thoại đầy mâu thuẫn giữa các quốc gia thành viên.
Đại dịch COVID-19: Đòn giáng mạnh vào Schengen
Khi đại dịch COVID-19 bùng phát, các quốc gia trong khu vực Schengen lại vội vã đóng cửa biên giới để ngăn chặn sự lây lan của virus, tạo thêm một vết nứt sâu hơn cho hệ thống này. Những biện pháp trên ban đầu được kỳ vọng sẽ chỉ là tạm thời, và việc di chuyển tự do sẽ được khôi phục sau khi các biện pháp tiêm chủng được thực hiện rộng rãi. Tuy nhiên, thực tế lại phức tạp hơn nhiều.
Trong khi hy vọng rằng Schengen sẽ nhanh chóng hồi phục và trở lại trạng thái liền mạch như trước đại dịch, những rào cản và sự chậm trễ trong việc mở cửa trở lại biên giới đã chứng minh rằng hệ thống này không còn là một "thành trì bất khả xâm phạm". Sự khác biệt trong cách tiếp cận các biện pháp y tế công cộng giữa các quốc gia thành viên đã làm nổi bật những điểm yếu và thiếu nhất quán trong việc quản lý khủng hoảng chung.
Hiện tại, câu hỏi về sự tồn tại của Schengen không chỉ xoay quanh vấn đề di cư mà còn bao gồm các yếu tố khác như an ninh, khủng hoảng kinh tế, và sự thiếu hợp tác giữa các quốc gia thành viên. Khi các quốc gia ngày càng ưu tiên chính sách quốc gia thay vì lợi ích chung, nguy cơ Schengen trở thành một hệ thống "trên lý thuyết" ngày càng rõ rệt.
Để cứu vãn Schengen, EU cần một chiến lược tổng thể và cam kết mạnh mẽ từ tất cả các thành viên trong việc bảo vệ nguyên tắc tự do di chuyển. Những cải cách về quản lý biên giới và hợp tác an ninh là cần thiết để khôi phục lòng tin giữa các quốc gia thành viên và đảm bảo rằng khu vực Schengen không bị tan rã dưới áp lực của các cuộc khủng hoảng liên tiếp. Schengen đã và đang là một trong những biểu tượng mạnh mẽ nhất của sự hội nhập châu Âu. Việc duy trì và cải thiện khu vực này không chỉ là vấn đề về biên giới mà còn là bảo vệ một trong những giá trị cốt lõi của EU.
Pháp tìm cách trì hoãn thời hạn nộp kế hoạch giảm thâm hụt ngân sách Ngày 8/9, tờ La Tribune du du Dimanche dẫn thông tin từ Bộ Tài chính Pháp cho biết nước này đã yêu cầu Ủy ban châu Âu (EC) gia hạn thời hạn để nộp đệ trình kế hoạch giảm thâm hụt ngân sách nhằm đảm bảo phù hợp với dự thảo ngân sách năm 2025. Đồng t.iền giấy mệnh giá 10 euro tại...