Tại sao ở hầu hết các loài động vật có vú, con đực lớn hơn con cái, nhưng côn trùng thì ngược lại?

Động vật có vú và côn trùng là 2 nhóm động vật phong phú và đa dạng nhất trên Trái Đất, mặc dù giữa 2 nhóm này có sự khác biệt rất lớn về mặt sinh học nhưng cả hai đều tuân theo quy luật tiến hóa của thế giới sinh vật.

Một trong những điểm khác biệt nổi bật nhất là con đực và con cái có kích thước cơ thể dị hình giới tính. Ở hầu hết các loài động vật có vú, con đực lớn hơn con cái, trong khi ở côn trùng thì ngược lại. Và sự dị hình giới tính này biểu hiện khác nhau ở các loài khác nhau đã khơi dậy sự quan tâm và tò mò của các nhà sinh vật học.

Tại sao con đực lớn hơn con cái ở hầu hết các động vật có vú?

Một lý do khiến hầu hết các con đực của động vật có vú lớn hơn con cái là chúng cần nhiều thức ăn hơn để có kích thước cơ thể lớn hơn và bảo vệ lãnh thổ và chiến đấu với những con đực khác. Con đực thường năng động hơn con cái, chẳng hạn sư tử đực cần chạy nhanh hơn để có thể bảo vệ được bầy đàn của mình trước những con sư tử đực khác đang xâm chiếm vào lãnh thổ của nó.

Ngoài ra, con đực cũng cần tiêu hao nhiều năng lượng hơn sản xuất và duy trì khả năng sinh sản. Do đó, chúng cần nhiều thức ăn hơn để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể.

Dị hình giới tính đơn giản có nghĩa là có sự khác biệt về hình thái giữa con đực và con cái ngoài sự khác biệt về cơ quan sinh dục của chúng. Những đặc điểm này có thể bao gồm kích thước cơ thể, màu sắc, cân nặng, hình dạng cơ thể, một số bộ phận phụ và thậm chí cả sự khác biệt về hành vi.

Ở động vật có vú có sự cạnh tranh gay gắt thưởng xảy ra giữa các con đực. Ví dụ, khỉ đột đực sẽ tranh giành tài nguyên và con cái trong lãnh thổ, hải cẩu đực sẽ tranh giành con cái trong khu vực sinh sản…

Trong cuộc cạnh tranh này, những con đực lớn hơn sẽ có sức mạnh lớn hơn và thường cũng hung dữ hơn, đồng thời có thể cạnh tranh hiệu quả hơn để giành tài nguyên, con cái. Do đó, những con đực lớn hơn sẽ có lợi thế hơn trong cạnh tranh, và lợi thế này dần dần được bảo tồn, dẫn đến sự khác biệt về kích thước cơ thể giữa con đực và con cái.

Ngoài ra các nhà sinh vật học còn cho rằng động vật có vú đực dễ bị đột biến thể chất hơn con cái, điều này cũng dẫn đến kích thước của con đực to lớn hơn con cái. Cơ hội này có thể phát sinh thông qua đột biến gen hoặc biến thể di truyền khác.

Nếu sự thay đổi kích thước này giúp con đực cạnh tranh hiệu quả hơn để giành lấy tài nguyên và bạn tình, thì gen đột biến sẽ được bảo tồn và truyền lại cho thế hệ tiếp theo.

Ở nhiều loài động vật có vú, con cái cũng tỏ ra thích con đực có thể hình to lớn hơn. Lựa chọn này làm tăng khả năng sống sót thành công của thế hệ sau. Do đó, sở thích này cũng có thể thúc đẩy sự phổ biến của những con đực có thể hình to lớn trong quần thể.

Trên đây là lý do tại sao con đực của hầu hết các loài động vật có vú lớn hơn con cái. Tất nhiên, ở một số loài đặc biệt, sự khác biệt về kích thước này có thể không rõ ràng.

Tại sao côn trùng đực nhỏ hơn con cái?

Ở hầu hết các loài côn trùng, con cái lớn hơn con đực. Trong quá trình sinh sản của côn trùng, con đực chỉ cần cung cấp thông tin di truyền, trong khi con cái cần bỏ ra nhiều năng lượng để sinh sản con cái, bao gồm tìm tổ, thu thập thức ăn, ấp trứng…

Do đó, côn trùng đực không cần tăng kích thước để hỗ trợ nhu cầu hành vi như con đực động vật có vú. Thay vào đó, chúng có thể giảm kích thước và dành năng lượng để phát triển nguồn lực sinh sản.

ADVERTISING

iTVC from Admicro

Ngoài ra, côn trùng thường tìm bạn tình và thức ăn bằng cách bay, và kích thước nhỏ của con đực rất hữu ích để di chuyển tự do giữa cành cây và cỏ.

Wolf Blanckenhorn, thuộc Bảo tàng Động vật học tại Đại học Zurich, nói với LiveScience: “Trong khi con cái ở các loài côn trùng phát triển kích thước to lớn, thì con đực đang dành năng lượng và nguồn lực của mình để phát triển cơ quan sinh sản lớn hơn và phức tạp hơn nhiều so với ở con cái – và so với kích thước cơ thể tổng thể, cơ quan này cũng lớn hơn đáng kể so với động vật có vú.

Đối với hầu hết côn trùng, kích thước cơ thể rất khác nhau giữa con đực và con cái. Nói chung, con cái lớn hơn nhiều so với con đực. Điều này đặc biệt rõ ràng khi bạn nhìn thấy một con đực và con cái bên cạnh nhau.

Nhìn chung, con đực lớn hơn con cái ở hầu hết các loài động vật có vú và ở côn trùng thì ngược lại. Sự dị hình giới tính này khác nhau ở các loài khác nhau do tiến hóa sinh học và tiến hóa thích nghi.

Động vật có vú đực cần tăng kích thước cơ thể để hỗ trợ nhu cầu sinh lý và hành vi, cũng như đạt được lợi thế trong cạnh tranh và sinh sản; trong khi lối sống và thói quen kiếm ăn của côn trùng quyết định rằng chúng có thể giảm kích thước cơ thể và đầu tư năng lượng và nguồn lực vào sinh sản vượt trội.

Những khác biệt sinh học này làm cho sự khác biệt về kích thước của động vật có vú và côn trùng trở nên rất quan trọng, cung cấp tài liệu nghiên cứu phong phú và các trường hợp tiến hóa, đồng thời cung cấp những quan điểm và ý tưởng mới cho nghiên cứu sinh học và bảo tồn đa dạng sinh học.