Tại sao một số thành viên BRICS không ủng hộ phi USD hoá?

Mặc dù BRICS đang tìm kiếm giải pháp thay thế cho giao dịch bằng đồng USD, các rào cản kỹ thuật, địa chính trị và áp lực từ Mỹ khiến nhiều quốc gia trong khối còn do dự.

Với sự mở rộng của BRICS và các khác biệt nội bộ, khả năng phi USD hóa sẽ tiếp tục là một thách thức lớn đối với khối này trong tương lai gần. Ảnh: ANI/TTXVN

Theo tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) ngày 27/10, trong bối cảnh ngày càng nhiều quốc gia tìm cách giảm thiểu sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ, BRICS – một khối gồm các nền kinh tế đang phát triển như Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi – cũng không nằm ngoài xu hướng này. Tuy nhiên, không phải tất cả các thành viên của BRICS đều ủng hộ việc phi USD hóa. Sự khác biệt trong quan điểm này chủ yếu xuất phát từ các yếu tố kinh tế, chính trị và địa lý.

Tại hội nghị thượng đỉnh BRICS gần đây ở Kazan, Nga, các nhà lãnh đạo của khối này đã chào đón sự gia nhập của các quốc gia mới như Iran, Ai Cập, Ethiopia và Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất. Đồng thời, 13 quốc gia khác cũng được mời tham gia với tư cách “quốc gia đối tác”, mở rộng thêm quy mô của BRICS. Tuy nhiên, dù BRICS mở rộng và các thành viên thể hiện tinh thần hợp tác, vẫn tồn tại những khác biệt trong vấn đề quan trọng như phi USD hóa.

Có thể thấy sự đa dạng trong nền kinh tế và chính trị BRICS được hình thành từ một tập hợp các nền kinh tế và hệ thống chính trị. Mỗi quốc gia có những ưu tiên và thách thức riêng, điều này dẫn đến sự khác biệt trong quan điểm về việc phi USD hóa. Theo Agedit Demarais, nhà nghiên cứu tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu, tình hình này có thể ảnh hưởng đến cam kết của khối trong việc tăng cường hội nhập tài chính và tiền tệ.

Trong khi Nga và Trung Quốc có xu hướng thúc đẩy việc giảm thiểu sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ, các quốc gia như Ấn Độ và Brazil lại tỏ ra thận trọng hơn. Họ lo ngại rằng việc chuyển đổi sang một hệ thống tài chính mới có thể mang lại nhiều rủi ro hơn là lợi ích. Điều này đặc biệt đúng với Ấn Độ, quốc gia có mối quan hệ chặt chẽ với Mỹ và phụ thuộc vào đầu tư nước ngoài.

Rào cản kỹ thuật và địa chính trị

Sarang Shidore, Giám đốc Chương trình Nam Toàn cầu tại Viện Quincy, cho rằng mặc dù nhiều quốc gia không hài lòng với sự thống trị của đồng đô la Mỹ trong thương mại quốc tế, nhưng khi họ phân tích tổn thất – lợi ích của việc tạo ra một lựa chọn thay thế, họ nhận thấy có nhiều rào cản nội bộ và địa chính trị.

Những rào cản này bao gồm sự lo ngại về khả năng trả đũa từ Mỹ nếu họ chuyển sang một hệ thống thanh toán mới. Đặc biệt là đối với các nước như Ấn Độ và Nam Phi, hai quốc gia có quan hệ thương mại chặt chẽ với phương Tây, việc tham gia vào một hệ thống phi USD có thể gây ra những rủi ro không nhỏ về kinh tế và chính trị.

Nga, sau khi chịu các lệnh trừng phạt từ phương Tây do cuộc xung đột ở Ukraine, đã tích cực thúc đẩy việc phát triển một hệ thống thanh toán thay thế để giảm bớt sự phụ thuộc vào hệ thống Swift. Được biết đến với tên gọi BRICS Bridge, hệ thống này được xây dựng để vượt qua những rào cản tài chính mà Nga phải đối mặt sau khi bị loại khỏi các hệ thống tài chính phương Tây.

Tại hội nghị thượng đỉnh của BRICS ở Kazan, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng một cơ chế thanh toán đáng tin cậy và độc lập. Ông cũng kêu gọi phát triển các cơ sở hạ tầng thanh toán xuyên biên giới và sử dụng tiền tệ quốc gia trong thương mại giữa các nước BRICS. Tuy nhiên, việc thực hiện hệ thống này vẫn gặp nhiều khó khăn do sự phức tạp trong cơ sở hạ tầng tài chính toàn cầu hiện tại.

Khả năng sử dụng tiền tệ kỹ thuật số

Một số thành viên BRICS đang tìm kiếm giải pháp thông qua việc sử dụng tiền tệ kỹ thuật số để giảm thiểu sự phụ thuộc vào đồng USD. Chuyên gia Demarais cho rằng có sự quan tâm ngày càng tăng trong việc sử dụng tiền tệ kỹ thuật số như một công cụ để tránh các lệnh trừng phạt tài chính từ phương Tây. Nhưng việc áp dụng rộng rãi các công cụ tài chính BRICS vẫn còn xa vời vì đồng USD vẫn chiếm hơn 80% giao dịch toàn cầu.

Trong hội nghị thượng đỉnh tại Kazan, Nga, các nhà lãnh đạo BRICS đã thảo luận về những vấn đề như bảo vệ môi trường và cải cách tài chính. Tuy nhiên, họ cũng nhận ra rằng việc phi USD hóa không phải là ưu tiên hàng đầu của tất cả các thành viên.

Chuyên gia Shidore nhấn mạnh rằng ngay cả Trung Quốc cũng chưa chắc sẽ hoàn toàn ủng hộ ý tưởng này vì nước này vẫn đang duy trì mối quan hệ đối thoại với Mỹ.

Tóm lại, lý do mà một số thành viên BRICS không ủng hộ phi USD hoá chủ yếu liên quan đến sự đa dạng trong nền kinh tế và chính trị của từng quốc gia. Các rào cản kỹ thuật và địa chính trị cũng đóng vai trò quan trọng trong quyết định này. Mặc dù có những nỗ lực nhằm giảm thiểu sự phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ thông qua việc xây dựng các cơ chế thanh toán mới hoặc sử dụng tiền tệ kỹ thuật số, nhưng thực tế cho thấy rằng con đường phía trước vẫn còn nhiều thách thức.