Tác phẩm tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo được đăng ký bản quyền hay không?

Theo Văn phòng bản quyền Mỹ (USCO), chỉ có các tác phẩm “được tạo ra bởi con người” mới có thể đăng ký bản quyền.

Cơ quan này một lần nữa từ chối cấp bản quyền cho một tác phẩm nghệ thuật được tạo ra bởi hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI). Đây là lần thứ hai Tiến sĩ Stephen Thaler, nhà khoa học và sáng chế lĩnh vực AI, cố gắng đăng ký bản quyền cho tác phẩm “Lối vào thiên đàng” sau khi bị USCO bác đơn vào năm 2019. Theo nhà khoa học này, tiêu chí “quyền tác giả con người” của USCO là vi hiến.

USCO chỉ công nhận tác phẩm được tạo ra bởi cỗ máy AI, được Thaler đặt tên là Creativity Machine (cỗ máy sáng tạo). Tuy nhiên, Thaler muốn đăng ký bức tranh này như một sản phẩm có bản quyền, thuộc về chủ sở hữu cỗ máy AI nói trên.

Mặc dù vậy, nhà chức trách Mỹ cho biết luật bản quyền hiện hành chỉ áp dụng biện pháp bảo vệ “thành quả của lao động trí óc”, “được hình thành từ khả năng sáng của trí óc con người”. Do đó, chỉ có tác phẩm “do con người tạo ra” mới có thể đăng ký bản quyền.

USCO khẳng định, sẽ không xét duyệt các hồ sơ đăng ký những tác phẩm “được tạo ra bởi máy móc hoặc quy trình cơ khí đơn thuần”, không có sự can thiệp hoặc hàm lượng sáng tạo đầu vào từ con người.

Cơ quan này cho biết, Thaler không thể chứng minh bức tranh “Lối vào thiên đàng” là kết quả do con người tạo ra, cũng như không đưa ra được lý do thuyết phục để thay đổi các quy tắc về bản quyền đã có từ hơn 1 thế kỷ trước.

Phán quyết nêu rõ Tòa án các cấp, bao gồm cả Toà án tối cao, “đã thống nhất chỉ giới hạn bảo vệ bản quyền đối với các tác phẩm của tác giả con người”. Do đó, các toà án cấp dưới “liên tục từ chối các nỗ lực mở rộng bảo hộ bản quyền đối với các tác phẩm không được tạo ra bởi con người”. Năm 2018, USCO từng từ chối bảo hộ bản quyền tác giả đối với các bức ảnh được chụp bởi những con khỉ.

Thaler cũng đang tìm cách đăng ký quyền sở hữu trí tuệ cho 2 sản phẩm được tạo ra bởi cỗ máy AI khác, có tên DABUS tại Mỹ, Anh và Liên minh châu Âu nhưng vẫn đang bị từ chối do tác giả không phải là con người.

Mặc dù vậy, cũng có ngoại lệ khi một thẩm phán tại Úc năm ngoái đã đồng ý rằng các phát minh được tạo ra bởi AI đủ điều kiện để được bảo hộ sáng chế. Nam Phi cũng cấp bằng sáng chế cho 1 sản phẩm của Thaler với ghi chú “phát minh được tạo ra một cách tự động bởi trí thông minh nhân tạo”.