Sức mạnh thực sự của Apple đến từ đâu?

Dù cho việc giá cổ phiếu AAPL của công ty Apple sụt giảm là hợp lý đi chăng nữa thì người ta vẫn thắc mắc rằng: đằng sau iPhone là một công ty sản xuất phần cứng hay phần mềm? Vào thời điểm hiện tại, người ta đang nghiêng về ý kiến thứ nhất hơn. Và đó là lý do tại sao từ mức đỉnh của tháng 9, cổ phiếu của Apple lại sụt giảm 22% và tạo ra cơ hội cho nhiều nhà đầu tư khác.

Lịch sử sản xuất phần cứng có khá nhiều thăng trầm, nhờ có sự tiến bộ công nghệ nhanh chóng. Thiết bị nghe nhạc Walkman từng một thời phổ khá phổ biến của Sony giờ đây đã lỗi thời và TV của họ thì trở nên thông dụng hơn. Cả quy mô và chuyên môn sản xuất đều không bảo hộ được cho Dell hay cho những chiếc máy tính cá nhân của Hewlett-Packard. Chính iPhone đã góp phần gây nên sự sụp đổ giá cổ phiếu của Nokia và RIM (Research In Motion). Theo FactSet, vốn thị trường của 5 công ty này hiện đạt 75 tỷ USD, và của Apple thì gấp 7 lần con số đó.

Cốt lõi chủ yếu là do bí mật nằm trong thiết bị iPhone, đó không phải là một thiết bị cầm tay bình thường mà được ví như là một chiếc máy tính có phần mềm nghe gọi, chơi trò chơi, nghe nhạc, chỉ đường, chụp ảnh, truy cập Internet và rất nhiều tính năng hơn thế nữa. Bọc trong một lớp vỏ phần cứng mảnh dẻ đóng dấu với một thương hiệu rất mạnh trên thị trường hiện nay, Apple, chiêc điện thoại iPhone 5 được chào bán với mức giá trung bình khá hời khoảng hơn 600 USD, tuy nhiên lại không cung cấp hỗ trợ đối với một số mạng di động. Và theo như ước tính của Rob Cihra, nhà phân tích của tập đoàn Evercore, thì tổng lợi nhuận ròng của iPhone đạt được là một con số khổng lồ: khoảng 50% tính đến cuối tháng 9 năm tài chính tới.

Theo FactSet, tổng lợi nhuận ròng của Nokia đạt 40% năm 2003, nhưng tới thời điểm hiện tại chỉ ở mức khoảng 26%. Đối với RIM của BlackBerry, lợi nhuận của họ đạt mức cao nhất là 55% năm 2006 tuy nhiên người ta kỳ vọng rằng con số đó sẽ tụt xuống dưới 30% sau tháng 2 năm nay.

Các đối thủ cạnh tranh cũng nhắm tới con số lợi nhuận hấp dẫn ấy của Apple và họ rất muốn đạt được một phần quỹ lợi tức của Apple.

May mắn cho những nhà đầu tư của Apple, phần mềm của Apple đã bảo vệ được phần một lớn lợi nhuận cuả họ. Bên trong chiếc iPhone là một thiết bị di động có tên gọi “walled garden” giúp cho người lập trình có thể thiết kế những ứng dụng của riêng họ.

Ngày nay công nghệ có thể dễ dàng cho phép tất cả các ứng dụng có thể được đăng tải lên Web, ở điểm này thi những chiếc smartphone có thể coi như là một chiếc hộp nhỏ chỉ đơn thuần phân phối những phần mềm từ những thiết bị khác – chẳng hạn như máy tính bàn. Nhưng đó vẫn còn là một chặng đường dài. Một ví dụ cụ thể, Mark Zuckerberg Giám đốc điều hành Facebook nói rằng sai lầm lớn nhất của Facebook đó là đã xây dựng kho ứng dụng điện thoại chạy trên công nghệ Web chứ không sử dụng những bộ mã đặc biệt để chạy trên nền tảng như của Apple. Bởi vậy nên trong lĩnh vực này Apple đã vượt trội hơn hẳn Facebook.

Nguy cơ trước mắt của Apple đó là việc các đối thủ của mình bắt kịp với công nghệ như “walled gardens” và làm giảm khả năng thu lãi của họ. Theo Strategy Analytics, những chiếc Smartphone chạy hệ điều hành Android của Google vẫn bán chạy hơn iPhone gấp ba lần trong tháng 9 năm nay, mặc dù đó cũng một phần do sự đa dạng của những dòng điện thoại giá rẻ chạy Android.

Thật khó để biết được Apple đã thu được bao nhiêu lãi từ việc bán iPhone 5 dù chỉ là tương đối để so sánh với lãi suất từ việc bán các thiết bị Android. Nhưng nếu cho rằng con số đó là 15%, giả sử rằng không có việc cắt giảm chi phí bù đắp, thì lợi nhuận của Apple từ việc bán iPhone trong năm tài chính 2004 có thể đạt khoảng 30% thấp hơn dự đoán hiện tại của ông Cihra (Evercore). Và thu nhập từ mỗi cổ phiếu chỉ có thể đạt khoảng 46 USD chứ không phải là 60 USD.

Trong khi lợi nhuận thấp hơn là một sự rủi ro, thì khối lượng tăng trưởng thấp hơn làm cho Apple có vẻ vững vàng hơn trong cuộc đua hiện tại. Hiện nay iPhone được cung cấp bởi gần như tất cả các hãng cung cấp di động trên thế giới. Hôm thứ tư, T-Mobile USA, tiếp đó là China Mobile, tuyên bố rằng có lẽ trong năm tới sẽ không còn lại nhiều khách hàng sử di dộng ở phân khúc giá cả cao để có thể họ nhắm tới.

Trên chặng đường phát triển tiếp theo của mình, iPhone có thể sẽ cho ra một thiết bị có giá phải chăng đáp ứng những những khách hàng ở phân khúc thấp hơn. Apple quyết định cung cấp những phiên bản rẻ hơn của chính thiết bị di động bom tấn đời đầu, iPod. Và họ sẽ tung ra iPad Mini. Những động thái đó của Apple sẽ có tác dụng khi khách hàng đánh giá rằng sức mạnh mô hình kinh doanh của Apple đang thu hút nhiều người dùng hơn nữa vào “walled garden”.

Hiện tại, công ty đã bán được thêm rất nhiều chiếc iPhone, đó là nhờ có quyết định hạ giá iPods trước đó đã thu hút nhiều người sử dụng tải nhạc của mình vào iTunes nhiều hơn. Nếu như iPhone được bán với giá rẻ thì có thể thu hút thêm hàng triệu người sử dụng thiết bị di động sử dụng sản phẩm của Apple.

Kết luận lại, người dùng di động hiện nay có xu hướng sau vài năm sẽ lại mua một thiết bị mới của Apple để nâng cấp phần mềm cũng như các thiết bị phần cứng lên phiên bản mới nhất. Vì vậy bất kỳ những chiến lược thu lợi nhuận ngắn hạn từ những khách hàng ở phân khúc giá thấp sẽ được bù đắp lại bằng lợi nhuận từ những khách hàng mua thiết bị mới của Apple sau mỗi vài năm. Tuy nhiên vẫn còn tồn tại rủi ro đó là các đối thủ cạnh tranh có thể chiếm được giá lãi và doanh thu biên của Apple. Thậm chí khi mà Microsoft cuối cùng cũng có được hệ điều hành có vị thế trên thị trường nhưng Apple vẫn phải đối với với những sự cạnh tranh khốc liệt hơn khi giá cổ phiếu của họ không thực sự cao.

Dự đoán không lạc quan rằng Apple nếu như kiếm được 46 USD trong năm tài chính 2014 thì họ sẽ vẫn là một doanh nghiệp đạt nhiều lợi nhuận. Một điều quan trọng, dự đoán đó cũng hàm ý rằng giá cổ phiếu sau khi trừ đi một khoản tiền khổng lồ trong bảng cân đối kế toán của Apple sẽ vẫn gấp 9 lần so với hiện nay.

Những doanh nghiệp kinh doanh điện thoại cầm tay từng phát triển những thiết bị vô cùng hấp dẫn thống trị thị trường, và họ chỉ ngừng sản xuất sau khi những chiếc điện thoại phổ biến hơn xuất hiện. Điểm thiên tài của chiếc iPhone đó là đã phá vỡ xu thế này. Phần mềm độc quyền cũng như những thiết kế mang tính cách mạng của chiếc iPhone đã khiến cho người sử dụng bị cuốn hút những phiến bản ngày càng đổi mới của thiết bị này.

Chừng nào Apple còn tiếp tục dẫn trên thị trường cạnh tranh và tránh những sai lầm giống như những bản đồ thất bại làm thất vọng người sử dụng – chúng ta lại quay trở lại vấn đề rằng doanh nghiệp nên tiếp tục tạo ra những khoản lợi nhuận lớn nữa cho các cổ đông của mình.

Theo Genk