Sức lan tỏa không suy suyển của Trump trên mạng xã hội

Trump mất đi những chiếc loa lớn nhất sau khi bị Facebook và Twitter cấm, nhưng nhiều người ủng hộ đã thay ông lan tỏa các thông điệp.

Sau cuộc bạo động ở Đồi Capitol hôm 6/1, Twitter và Facebook đình chỉ tài khoản Donald Trump trên các nền tảng này. Cuối tuần trước, Facebook cho biết cựu tổng thống sẽ không được phép trở lại cho đến ít nhất là tháng 1/2023, với lý do rủi ro đối với an toàn công cộng.

Kể từ khi bị cấm, Trump ít đưa ra các bình luận như trước, nhưng một số tuyên bố của ông vẫn có sức lan tỏa lớn trên các mạng xã hội. New York Times đã xem xét gần 1.600 bài đăng trên mạng xã hội của Trump từ ngày 1/9/2020 đến 8/1, ngày Trump bị cấm trên các nền tảng. Họ cũng theo dõi mức độ tương tác trên mạng xã hội với hàng chục tuyên bố mà ông đưa ra trên trang web cá nhân, trang web gây quỹ chiến dịch và qua email từ ngày 9/1 đến 5/5.

Trump phát biểu tại Bắc Carolina ngày 5/6. Ảnh: Reuters .

Trước lệnh cấm, bài đăng với mức độ tương tác trung bình của Trump thu hút 272.000 lượt thích và chia sẻ. Sau lệnh cấm, 11 trong số 89 tuyên bố của ông vẫn thu hút lượt thích và chia sẻ tương đương, thậm chí còn cao hơn, nhờ được các tài khoản khác đăng lại.

Trump từ lâu đã là người quảng bá tốt nhất cho chính mình trên mạng xã hội. Phần lớn người dùng Twitter và Facebook đã tương tác trực tiếp với các bài đăng của ông, ấn thích hoặc chia sẻ chúng. Sau lệnh cấm, các tài khoản mạng xã hội nổi tiếng khác đăng lại tuyên bố của ông. (Tuần trước, Trump đã đóng blog, một trong những nơi ông ra tuyên bố.)

Hôm 8/10/2020, Trump viết trên Twitter rằng Joe Biden và Kamala Harris “nói dối liên tục”. Bài đăng được thích và chia sẻ 501.000 lần trên Facebook và Twitter.

Ngày 21/3, Trump đăng tuyên bố trên trang web của mình rằng chính quyền của ông đã bàn giao cho người kế nhiệm “biên giới an toàn nhất trong lịch sử”. Sau đó, cựu tổng thống chỉ trích cách xử lý của chính quyền Biden đối với cuộc khủng hoảng di cư ở biên giới phía nam với Mexico.

“Đất nước của chúng ta đang bị hủy hoại!”, Trump viết trên website của mình. Tuyên bố của ông đã được thích và chia sẻ hơn 661.000 lần trên mạng xã hội.

Chỉ số Thông tin Toàn cầu, tổ chức phi lợi nhuận phi đảng phái chuyên nghiên cứu về cách thông tin sai lệch phát tán, đã kiểm tra khuynh hướng chính trị của các tài khoản thường xuyên chia sẻ nội dung của Trump. Nhóm đã phân loại hàng trăm tài khoản là nghiêng về cánh tả, cánh hữu hoặc lẫn lộn cả hai khuynh hướng, dựa trên các tiêu chuẩn mà nhóm đã thiết lập thông qua việc xếp hạng rủi ro sai lệch thông tin cho các trang web tin tức và các phương tiện truyền thông trực tuyến khác.

Điều rất rõ ràng là những người ủng hộ nhiệt thành nhất của Trump tiếp tục truyền bá thông điệp của ông, làm công việc mà bản thân ông không thể làm được.

Lượng tương tác với tuyên bố của Trump trước và sau khi bị cấm trên mạng xã hội. Đồ họa: NYTimes .

Những bên chia sẻ nhiều nhất thông điệp hôm 21/3 của Trump gồm trang tin cánh hữu Breitbart News (159.500 lượt thích và chia sẻ), trang Facebook “Câu lạc bộ người hâm mộ Tổng thống Donald Trump” (48.200 lượt thích), Fox News (42.000 lượt thích) và Jenna Ellis (36.700 lượt thích), luật sư thường xuyên xuất hiện trên truyền hình để thúc đẩy cáo buộc của Trump về gian lận bầu cử.

Nhưng khi Trump chỉ trích những người bảo thủ, bình luận của ông đôi khi được cả cánh tả quan tâm. Ví dụ, vào ngày 16/2, Trump đã chế nhạo lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Mitch McConnell vì không ủng hộ những cáo buộc của ông về cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.

Những bên chia sẻ hàng đầu ở cánh hữu bao gồm chương trình tin tức Fox & Friends, tạp chí Washington Examiner. Trong khi đó, những người chia sẻ hàng đầu ở cánh tả bao gồm trang Facebook Ủng hộ Mueller (công tố viên đặc biệt từng điều tra cáo buộc Trump thông đồng với Nga) và nhà báo CNN Jim Acosta.

Nhiều người ở cánh hữu chia sẻ bài đăng vì tán thành quan điểm của Trump, trong khi phe cánh tả chế nhạo cuộc chiến nội bộ của đảng Cộng hòa. Tổng cộng, tuyên bố đã được chia sẻ và thích hơn 345.000 lần trên Facebook và Twitter.

Tuy nhiên, có một chủ đề không được lan tỏa là những cáo buộc của Trump về gian lận bầu cử . Phân tích của New York Times đã xem xét 10 bài đăng của Trump chứa cáo buộc gian lận bầu cử được tương tác nhiều nhất trước và sau khi có lệnh cấm. Trước lệnh cấm, các bài đăng thu hút được 22,1 triệu lượt thích và chia sẻ. Sau lệnh cấm, bài đăng kiểu này chỉ thu hút được 1,3 triệu lượt thích và chia sẻ.

Các nhà nghiên cứu đánh giá sự khác biệt chỉ ra sức mạnh to lớn mà các công ty mạng xã hội nắm giữ trong việc kiềm chế thông tin sai lệch chính trị. Facebook và Twitter đã hạn chế những tuyên bố sai lệch về cuộc bầu cử tháng 11/2020, mặc dù Twitter đã nới lỏng việc thực thi kể từ tháng ba để dành nhiều nguồn lực hơn cho việc kiểm chứng thông tin ở các khu vực khác trên thế giới.

“Trường hợp của Trump cho thấy việc cấm tài khoản trên các nền tảng không giải quyết được vấn đề lan truyền thông tin sai lệch, nhưng đúng là nó đã làm phân rã các mạng lưới thông tin có hại và làm giảm ảnh hưởng của những cá nhân có hại”, Emerson Brooking, chuyên gia Hội đồng Đại Tây Dương, đánh giá.

Những tuyên bố của Trump thu hút được nhiều tương tác nhất sau lệnh cấm bao gồm các chủ đề như bình luận về cuộc chiến văn hóa (ông kêu gọi người ủng hộ tẩy chay bóng chày), ca ngợi những cá nhân cụ thể (như người dẫn chương trình phát thanh vừa qua đời Rush Limbaugh) và công kích các chính sách của Tổng thống Biden về những vấn đề như khủng hoảng biên giới và thuế.

Giờ đây, với việc đánh mất cả Phòng Bầu dục và tài khoản Twitter, Trump gần như trở thành một “lãnh đạo lưu vong” trên không gian kỹ thuật số, Brooking nói. “Những người ủng hộ Trump vẫn có thể tiếp cận các tuyên bố của cựu tổng thống, nhưng ông ấy không thể trực tiếp lèo lái mọi thứ như trước đây”.