Sức hút của các siêu anh hùng thiểu số trong Vũ trụ Điện ảnh Marvel

“ Shang-Chi” và “ Black Panther” đánh dấu lần đầu tiên các siêu anh hùng da màu đảm nhận vai chính trong MCU.

Không hẹn mà gặp, hai tác phẩm đều gặt hái thành công ấn tượng.

Đến nay, vũ trụ điện ảnh 13 năm tuổi của Marvel Studios đã giới thiệu với khán giả hàng chục siêu anh hùng thông qua các thương hiệu riêng lẫn bốn phần phim Avengers . Trong đó, Black Panther và Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings lần lượt đánh dấu lần đầu tiên một siêu anh hùng gốc Phi và gốc Á xuất hiện trong vai trò nam chính.

Black Panther giới thiệu với khán giả T’Challa ( Chadwick Boseman), quốc vương của Wakanda kiêm chiến binh Báo Đen dũng mãnh. Trong Shang-Chi , Shang-Chi (Lưu Tư Mộ) là con trai trùm khủng bố đang tìm kiếm định mệnh mới cho mình. Ra rạp trong các năm 2018 và 2021, hai tác phẩm để lại dấu ấn về cả doanh thu lẫn chất lượng nghệ thuật.

Những ngôi sao sáng tại phòng vé

Sáu tuần kể từ thời điểm phát hành độc quyền tại rạp, Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings đã cán mốc doanh thu 400 triệu USD toàn cầu. Phim hiện đứng thứ 6 trong danh sách 10 tác phẩm có doanh thu cao nhất 2021 và là quán quân bảng xếp hạng phim ăn khách Bắc Mỹ năm nay. Con số càng thêm phần ấn tượng khi Shang-Chi còn rất ít cơ hội được phát hành tại Trung Quốc – thị trường điện ảnh lớn nhất thế giới năm 2020.

Cả ba phim điện ảnh do Marvel Studios sản xuất và phát hành trong năm 2021, gồm Black Widow , Shang-Chi và sắp tới là Eternals , đều gặp khó khăn khi tiếp cận thị trường Trung Quốc.

Shang-Chi là tác phẩm siêu anh hùng thứ ba được phát hành trong năm 2021 sau Black Widow (Disney) và The Suicide Squad (Warner Bros.), nhưng là phim đầu tiên phát hành độc quyền tại rạp. Đây là một “phép thử thị trường thú vị” của Walt Disney, từng khiến nam chính Lưu Tư Mộ bày tỏ bức xúc trên mạng xã hội.

Theo số liệu từ Box Office Mojo và The Numbers , nếu chỉ tính doanh thu phòng vé, cả The Suicide Squad và Black Widow đều chưa chạm mốc hòa vốn. Hai tác phẩm lần lượt thu 167,3 triệu USD, 379,3 triệu USD từ phòng vé toàn cầu nhưng tốn đến 185 triệu USD và 200 triệu USD kinh phí sản xuất. Trong khi đó, Shang-Chi nhiều khả năng đã có lãi với 403,7 triệu USD (tính đến trước ngày 15/10) doanh thu toàn cầu. Bộ phim được đầu tư 150 triệu USD vốn sản xuất.

Trên Rotten Tomatoes, hơn 10.000 khán giả từng thưởng thức bộ phim chấm Shang-Chi 4,8/5 điểm. 308 cây bút phê bình của chuyên trang cho phim điểm trung bình 7,5/10. Số điểm tương đương tỷ lệ nhận xét tích cực về phim lần lượt là 98% từ khán giả và 92% từ giới phê bình. Trên Metacritic, điểm Metascore của Shang-Chi là 71/100.

Năm 1998, bộ phim Blade với Wesley Snipes trong vai chính đánh dấu lần đầu tiên một siêu anh hùng da đen từ truyện tranh Marvel bước lên màn ảnh rộng. 20 năm sau, Black Panther trở thành siêu anh hùng da đen thứ hai của Marvel được làm phim riêng. Nếu rạch ròi, vì Blade thuộc nhóm phản anh hùng, Black Panther là nhân vật chính diện da màu đầu tiên của Marvel nói chung và MCU nói riêng được đôn lên hàng nam chính.

Số phận của Black Panther trên màn ảnh rộng trở thành dấu hỏi lớn khi nam diễn viên Chadwick Boseman đột ngột qua đời năm 2020.

Trong số 25 tác phẩm điện ảnh thuộc MCU, Black Panther hiện là bộ phim được giới phê bình điện ảnh đánh cao hơn cả. Phim được 96% trong số 525 cây bút bình luận của Rotten Tomatoes đánh giá tích cực với số điểm trung bình 8,3/10. Black Panther nhận điểm Metascore 88/10 trên trang Metacritic.

Black Panther là một trong 9 tác phẩm của MCU gặt hái doanh thu trên 1 tỷ USD từ phòng vé toàn cầu. Ngoài các phần phim về biệt đội Avengers, Black Panther là tác phẩm thứ ba đạt thành tích này sau Iron Man 3 (2013) và Captain America: Civil War (2016). Hai tác phẩm này đều là phần phim riêng cuối cùng về các siêu anh hùng Iron Man (Robert Downey Jr.) và Captain America (Chris Evans). Trong khi đó, Black Panther là phần phim riêng đầu tiên về chiến binh Báo Đen sau khi anh được giới thiệu ở Civil War .

Công thức thành công cho siêu anh hùng thiểu số

Trong bài viết The Revolutionary Power of Black Panther , tạp chí Time mô tả Black Panther “là bộ phim kể về tình cảnh của người da đen ở cả Mỹ, châu Phi và rộng hơn, trên toàn thế giới. Thay vì né tránh chủ đề chủng tộc và danh tính phức tạp, bộ phim tập trung vào các vấn đề ảnh hưởng tới cuộc sống người da đen trong hiện tại. Phim cũng đậm tính giải trí với những pha tấu hài được cài cắm hợp lý, các màn hành động mãn nhãn và chiều lòng khán giả thuộc mọi sắc tộc”.

Hậu truyện Black Panther , Wakanda Forever đã được bấm máy. Bộ phim sẽ không tìm diễn viên khác thay thế Chadwick Boseman thủ vai T’Challa.

Trả lời tạp chí Time , đạo diễn Ryan Coogler từng nói: “Bạn đã có những bộ phim siêu anh hùng chính kịch gay cấn hay hành động, hài. Nhưng với Black Panther , chúng tôi muốn tạo ra một tác phẩm siêu anh hùng phản ánh những vấn đề của mỗi cá nhân mang gốc rễ châu Phi”. Phản diện của Black Panther là Erik Killmonger (Michael B. Jordan) – gã đàn ông phát hiện ra mình và bố là hoàng thân thất lạc của Wakanda sau khi ông qua đời. Ngày Killmonger trở về Wakanda, gã đã thành kẻ ngoại bang, một mối nguy hại cho hòa bình vương quốc.

Trên các diễn đàn trực tuyến, người hâm mộ nhận xét cuộc đời Killmonger phản ánh bi kịch của những người da đen sống bên ngoài châu Phi cũng như người da màu nói chung. Dù ở nơi đâu, họ vẫn mang thân phận của kẻ xa lạ. Người da trắng vạch ranh giới với người da đen vì khác biệt sắc tộc. Nhưng với cộng đồng người gốc Phi, sau hàng trăm năm lưu lạc, họ cũng trở thành kẻ xa lạ với chính nền văn hóa của tổ tiên mình.

Hồi tháng 2/2018, trước khi Black Panther phát hành, nữ diễn viên Octavia Spencer từng thông báo mình đang lên kế hoạch bao trọn một rạp chiếu phim tại Mississippi để mời cộng đồng người da đen gặp hoàn cảnh khó khăn tại đây thưởng thức tác phẩm. “Tôi muốn đảm bảo những đứa trẻ da đen của chúng ta sống tại đây có thể thấy chính mình trong hình tượng một siêu anh hùng”, Spencer viết trên Instagram.

Tại thị trường Bắc Mỹ, Black Panther bán được hơn 700 triệu USD tiền vé, tương đương 52% tổng doanh thu chiếu rạp. Con số giúp tác phẩm trở thành phim có doanh thu nội địa cao thứ hai trong MCU, chỉ xếp sau Avengers: Endgame (2019) với 858,3 triệu USD. Black Panther cũng nằm trong số ít phim siêu anh hùng Marvel có doanh thu nội địa cao hơn thị trường quốc tế, phản ánh sự quan tâm của khán giả Bắc Mỹ dành cho tác phẩm.

Năm 2020, cùng với việc Covid-19 bùng phát trên toàn thế giới, cộng đồng người gốc Á tại Mỹ trở thành mục tiêu tấn công của các phần tử kỳ thị sắc tộc. Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings ra rạp khi phong trào Stop Asian Hate lan tỏa mạnh mẽ tại Mỹ. Tuy nhiên, biến động trong xã hội Mỹ không phải lý do giúp bộ phim siêu anh hùng gốc Á được chú ý.

Hình ảnh dàn diễn viên chính Shang-Chi tham dự sự kiện công chiếu phim hồi tháng 9.

Hồi đầu tháng 9, Forbes từng lên bài phân tích những yếu tố làm nên thành công của Shang-Chi tại rạp. Yếu tố hàng đầu được nhắc đến chính là “hữu xạ tự nhiên hương” – tức sức hút nội tại của chính bộ phim. Trên các kênh truyền thông, Disney không tự khen ngợi tác phẩm của mình. Họ dành công việc ấy cho giới phê bình và các nhà báo điện ảnh – nhóm đối tượng có cơ hội xem bộ phim từ sớm và nhanh chóng bất ngờ với chất lượng nội dung, hình thức của tác phẩm siêu anh hùng.

Ở mặt này, con đường của Shang-Chi và The Suicide Squad có điểm tương đồng. Hai phim đều nhận nhiều lời có cánh từ giới phê bình trước khi ra rạp. Nhưng trong khi The Suicide Squad lu mờ dưới cái bóng của Suicide Squad (2016), Shang-Chi hiện ra mới mẻ, đầy sức hút trong mắt khán giả và nhanh chóng bật lên. Phim phá kỷ lục phòng vé Bắc Mỹ trong dịp nghỉ Lễ Lao động và thu 100 triệu USD sau 5 ngày.

Tiếp theo, yếu tố thiên thời, địa lợi cũng đóng góp vào thành công phòng vé của Shang-Chi . Phim phát hành cuối mùa bom tấn hè 2021 – thời điểm rạp Bắc Mỹ đã tìm lại đà tăng trưởng dù chậm chạp sau thời gian dài gián đoạn vì đại dịch. Trước Shang-Chi , Hollywood đã được “hồi sức” bằng loạt tác phẩm A Quiet Place Part II , The Conjuring: The Devil Made Me Do It , Fast & Furious 9 hay Black Widow .

Việc Shang-Chi phát hành độc quyền tại rạp cũng góp phần quy doanh thu của phim về một mối thay vì chia nhỏ trên nhiều nền tảng. Khán giả buộc phải tới rạp nếu muốn thưởng thức tác phẩm. Nhờ thành công của Shang-Chi , Walt Disney đã quyết định phát hành toàn bộ phim điện ảnh dịp cuối năm độc quyền tại rạp.

Sự lan tỏa của Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings cũng đến từ sức hút của dàn diễn viên gốc Á. Trên các nền tảng mạng xã hội, khán giả bị cuốn theo những câu chuyện hài hước và duyên dáng từ Lưu Tư Mộ xoay quanh cuộc sống khi là con của bố mẹ gốc Á. Nỗ lực theo đuổi diễn xuất của anh cũng gợi nhớ hành trình mà Shang-Chi đã đi và khơi gợi sự đồng cảm nơi khán giả.

Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings còn có sự góp mặt của Awkwafina – ngôi sao gốc Á đang lên tại Hollywood, Dương Tử Quỳnh – hiệp nữ của dòng phim võ thuật mà khán giả Âu Mỹ quen thuộc và Lương Triều Vỹ – tài tử Hong Kong vang danh toàn cầu. Dù không thủ vai chính, họ vẫn giúp Shang-Chi mở rộng khán giả xa hơn phạm vi những người hâm mộ dòng phim siêu anh hùng.