Sửa ngay 2 tư thế ngủ sai lầm khiến bạn uể oải, mệt mỏi vào mỗi sáng thức dậy

Theo dõi VGT trên

Tưởng chỉ đơn giản là chuyện leo lên giường và ngủ một giấc tới sáng là xong. Nhưng nếu tư thế ngủ của bạn không chuẩn thì vô tình có thể gây đau nhức xương khớp vào buổi sáng của ngày hôm sau.

Các chuyên gia thường khuyên bạn nên cố gắng ngủ đủ từ 7 – 8 tiếng mỗi đêm để thức dậy với một tinh thần sảng khoái, tràn đầy năng lượng. Vậy nhưng, có những ngày bạn lại thức dậy trong tình trạng cơ thể bị đau nhức, toàn thân mỏi rã rời và mất hoàn toàn sức lực của mình. Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến hiện tượng này có thể xuất phát từ thói quen ngủ sai tư thế.

Sửa ngay 2 tư thế ngủ sai lầm khiến bạn uể oải, mệt mỏi vào mỗi sáng thức dậy - Hình 1

Tư thế ngủ vào ban đêm có ảnh hưởng rất nhiều đến chu kỳ giấc ngủ của bạn. Nếu nằm không đúng cách sẽ dẫn tới tình trạng đau cổ, đau lưng, hơi thở khó lưu thông đều và khiến cơ thể không đủ tập trung giải quyết các công việc trong ngày.

Có 2 tư thế ngủ sai lầm mà bạn nên sửa ngay:

- Nằm sấp khi ngủ: Trạng thái ngủ nằm đè lên bụng và ngực có thể gây hại không nhỏ tới các cơ quan trong cơ thể của bạn. Tư thế ngủ này thường khiến bạn gặp phải tình trạng đau nhức cổ vào buổi sáng hôm sau. Nghiêm trọng hơn còn dẫn đến hiện tượng vẹo cổ, kéo theo nhiều cơn đau mãn tính khác nếu không điều trị bệnh triệt để.

Sửa ngay 2 tư thế ngủ sai lầm khiến bạn uể oải, mệt mỏi vào mỗi sáng thức dậy - Hình 2

- Nằm ngửa, gối tay dưới đầu: Tư thế này có thể giúp vùng cổ và cột sống của bạn luôn được cố định khi ngủ. Tuy nhiên, nó lại dễ gây hại đường thở của bạn và khiến bạn gặp phải chứng ngưng thở khi ngủ. Còn nếu bạn gặp vấn đề về dạ dày thì khả năng cao sẽ gặp phải tình trạng trào ngược axit dạ dày.

Ngoài ra, việc gối tay dưới đầu cũng có thể gây tê tay và khiến các dây thần kinh vai chịu áp lực, tổn thương lớn. Về lâu dài, tư thế ngủ này còn làm ảnh hưởng tới vùng tim mạch nên bạn cần sửa ngay.

Sửa ngay 2 tư thế ngủ sai lầm khiến bạn uể oải, mệt mỏi vào mỗi sáng thức dậy - Hình 3

Vậy đâu mới là tư thế ngủ tốt nhất cho sức khỏe?

Video đang HOT

Theo Tiến sĩ W. Christopher Winter (Chuyên gia về giấc ngủ, Giám đốc Y khoa của Trung tâm Y tế Bệnh viện Martha Jefferson ở Charlottesville) cho biết: “Nếu bạn có thói quen ngủ ngáy hoặc gặp vấn đề hô hấp thì nằm nghiêng chính là sự lựa chọn tốt nhất giúp bạn thở tốt hơn vào ban đêm”.

Vậy nên, tuỳ vào tình trạng cơ thể của mỗi người sẽ có tư thế ngủ phù hợp. Hãy tham khảo chuyên gia để tìm ra tư thế ngủ tốt nhất cho mình nhé!

Làm ngay 5 việc này sau khi ngủ dậy để giúp cơ thể tràn đầy năng lượng:

- Uống một ly nước ấm.

- Ngồi dậy vươn vai hết cỡ.

- Đi vệ sinh.

- Đánh răng thật kỹ.

- Ăn sáng lành mạnh.

Nguồn: Health

Những nguyên nhân gây tổn thương cột sống có thể bạn chưa biết

Một trong những bộ phận dễ bị ảnh hưởng nhất trên cơ thể là cột sống, do khu vực này thường xuyên bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố tác động vào cũng như hỗ trợ chịu lực cho cơ thể... Dưới đây là những thói quen xấu gây ra tình trạng đau lưng, ảnh hưởng đến cột sống bạn nên tránh xa.

Những nguyên nhân gây tổn thương cột sống có thể bạn chưa biết - Hình 1

Ngồi thẳng lưng để bảo vệ cột sống - Ảnh: Internet

Sử dụng điện thoại

Nhiều nghiên cứu cho thấy việc đọc một tin nhắn văn bản đơn giản có thể đặt một áp lực tương đương 20,4 kg lên cột sống. Các nhà khoa học ước tính trung bình mọi người sử dụng điện thoại 2-4 giờ mỗi ngày, có nghĩa là cổ bị cong từ 700 tới 1.400 giờ mỗi năm.

Điều đó cho thấy sử dụng điện thoại liên tục như vậy sẽ dẫn đến cong vẹo cột sống nghiêm trọng và mãn tính. Tất nhiên, bạn không thể ngừng sử dụng điện thoại vì chúng giúp cuộc sống dễ dàng hơn rất nhiều. Nhưng ít nhất, bạn có thể chú ý kiểm soát tư thế khi sử dụng điện thoại.

Ngủ sai tư thế

Theo India Times, ngủ với tư thế bào thai hoặc nằm sấp có thể gây hại cột sống. Thói quen này có thể khó phá vỡ, nhưng nếu muốn cột sống khỏe mạnh, bạn hãy cố gắng nằm ngửa thay vì nằm sấp. Hoặc có thể nằm nghiêng với chân duỗi thẳng sẽ tốt hơn là cuộn tròn như quả bóng.

Những nguyên nhân gây tổn thương cột sống có thể bạn chưa biết - Hình 2

Không tập thể dục

Bác sĩ Nancy E Epstein - Trưởng khoa Cột sống thần kinh tại Bệnh viện Đại học Winthrop ở Mineola, New York cho biết: "Không tập thể dục, đặc biệt là các bài tập tăng cường bụng, có thể dẫn đến tư thế kém và tăng khả năng bị đau lưng".

Các bài tập tốt để phòng ngừa đau lưng bao gồm Pilates (rất phổ biến ở Mỹ) hoặc các hoạt động tăng cường cốt lõi khác có thể làm tăng sự ổn định ở các cơ lưng. Một đánh giá Cochrane năm 2015 đã tìm thấy một số bằng chứng khoa học cho thấy Pilates có thể giúp giảm đau lưng.

Các bài tập về tim mạch như bơi lội, đi bộ và đi xe đạp cũng được khuyến nghị, cùng với các động tác cải thiện tính linh hoạt cho hệ cơ xương khớp.

Nâng vác vật nặng sai tư thế

Một trong 7 thói quen xấu gây hại cho cột sống phổ biến đó là, cố gắng nâng vác vật nặng không đúng cách, dẫn đến những chấn thương lưng.

Vì vậy, trước khi bê vật nặng, bạn hãy đứng sát vật cần bê, hạ thấp đầu gối, 2 chân dang rộng ra. Sử dụng sức mạnh của chân, cố gắng nâng vật cần bê một cách dứt khoát.

Những nguyên nhân gây tổn thương cột sống có thể bạn chưa biết - Hình 3

Thiếu canxi và vitamin D

Những chất dinh dưỡng này rất cần thiết cho sức mạnh của xương. Thiếu canxi mạn tính do nhiều nguyên nhân khác nhau sẽ dẫn đến giảm trọng lượng xương, tăng quá trình tiêu xương.

Bạn có thể bổ sung canxi trong chế độ ăn hàng ngày, qua các loại thức ăn như: tôm, cua, sụn xương, các loại đậu, hoa cải xanh, bắp cải, hạt hạnh nhân, sữa... Bên cạnh đó, bạn nên tắm nắng vào buổi sáng sớm, khoảng 10 - 15 phút mỗi ngày. Nếu cần bổ sung thuốc, bạn hãy nhờ đến sự tư vấn của bác sĩ, tránh tự ý dùng thuốc vì có thể gây tác dụng phụ.

Một số nguyên nhân khác

- Tập gym sai cách, tai nạn, một cú đánh vào lưng... có thể khiến đĩa đệm bị tổn thương nghiêm trọng.

- Do thừa cân. Cột sống lưng sẽ dần yếu đi khi phải gồng mình lên gánh một trọng lượng cơ thể lớn.

- Sử dụng chất kích thích, lạm dụng đồ uống có cồn, ăn uống thiếu dưỡng chất, di truyền... cũng có thể là nguyên nhân bị thoát vị đĩa đệm cột sống lưng.

Thu Thủy (t/h)

Theo motthegioi

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Điều gì xảy ra với cơ thể bạn khi bạn uống sữa hạnh nhân hàng ngày?Điều gì xảy ra với cơ thể bạn khi bạn uống sữa hạnh nhân hàng ngày?
15:52:45 05/02/2025
Virus cúm tấn công phổi, nhiều ca bệnh nặng, nguy kịchVirus cúm tấn công phổi, nhiều ca bệnh nặng, nguy kịch
20:59:50 05/02/2025
Báo động chủng virus cúm gia cầm 'thông minh hơn tất cả chúng ta'Báo động chủng virus cúm gia cầm 'thông minh hơn tất cả chúng ta'
21:19:51 06/02/2025
Viêm tắc tĩnh mạch chân có nguy hiểm không?Viêm tắc tĩnh mạch chân có nguy hiểm không?
08:15:54 07/02/2025
Rét đậm, rét hại: Người phải làm việc ngoài trời cần lưu ý gì?Rét đậm, rét hại: Người phải làm việc ngoài trời cần lưu ý gì?
13:12:14 06/02/2025
Phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của cúm mùa bằng vắc-xinPhòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của cúm mùa bằng vắc-xin
14:55:22 06/02/2025
Cúm mùa diễn biến bất thường tại nhiều quốc gia: Chuyên gia khuyến cáoCúm mùa diễn biến bất thường tại nhiều quốc gia: Chuyên gia khuyến cáo
15:05:00 06/02/2025
2 loại rau dễ 'ngậm' thuốc trừ sâu, cái số 1 nhiều người vẫn vô tư ăn2 loại rau dễ 'ngậm' thuốc trừ sâu, cái số 1 nhiều người vẫn vô tư ăn
15:22:50 05/02/2025

Tin đang nóng

Châu Du Dân 2 lần đưa tang tình cũ: Trầm cảm vì mất Hứa Vỹ Luân, 18 năm sau bi kịch lặp lại với Từ Hy ViênChâu Du Dân 2 lần đưa tang tình cũ: Trầm cảm vì mất Hứa Vỹ Luân, 18 năm sau bi kịch lặp lại với Từ Hy Viên
07:01:23 07/02/2025
Hoa hậu Vbiz bị mỉa mai to gấp đôi đồng nghiệp nam, đáp trả cực gắt khiến netizen hả hêHoa hậu Vbiz bị mỉa mai to gấp đôi đồng nghiệp nam, đáp trả cực gắt khiến netizen hả hê
07:22:59 07/02/2025
Mai Ngọc lần đầu để lộ cận vòng 2 lớn rõ khi mang thai ở tuổi 35, 1 điểm không giống các mẹ bỉm khácMai Ngọc lần đầu để lộ cận vòng 2 lớn rõ khi mang thai ở tuổi 35, 1 điểm không giống các mẹ bỉm khác
06:41:17 07/02/2025
Lo sợ ngày vía Thần Tài, vàng tăng giá lên 100 triệu/lượng, chồng đưa ra quyết định làm tôi giật mình tuột tay rơi cả mâm cơmLo sợ ngày vía Thần Tài, vàng tăng giá lên 100 triệu/lượng, chồng đưa ra quyết định làm tôi giật mình tuột tay rơi cả mâm cơm
05:52:02 07/02/2025
Suy ngẫm về 14 câu nói "rất đời" của Từ Hy Viên - "sao băng" tắt ở tuổi 48Suy ngẫm về 14 câu nói "rất đời" của Từ Hy Viên - "sao băng" tắt ở tuổi 48
09:23:40 07/02/2025
Bức ảnh dấy tranh cãi Song Hye Kyo liệu còn xứng danh tường thành nhan sắc xứ Hàn?Bức ảnh dấy tranh cãi Song Hye Kyo liệu còn xứng danh tường thành nhan sắc xứ Hàn?
06:56:03 07/02/2025
Biết con dâu bị dị ứng hải sản nhưng mẹ chồng tôi luôn cố tình nấu toàn đồ biển mỗi lần con cháu đến chơiBiết con dâu bị dị ứng hải sản nhưng mẹ chồng tôi luôn cố tình nấu toàn đồ biển mỗi lần con cháu đến chơi
05:49:10 07/02/2025
Đi lễ chùa đầu năm, tôi cay đắng khi nghe được câu khấn của chồng tại nơi linh thiêngĐi lễ chùa đầu năm, tôi cay đắng khi nghe được câu khấn của chồng tại nơi linh thiêng
05:45:55 07/02/2025

Tin mới nhất

Mệt mỏi, tim đập nhanh vì sử dụng kẹo giảm cân cấp tốc

Mệt mỏi, tim đập nhanh vì sử dụng kẹo giảm cân cấp tốc

09:28:24 07/02/2025
Theo các bác sỹ, hiện tại Bộ Y tế chỉ công nhận 2 loại thuốc giảm cân (thuốc uống và thuốc tiêm) đã được chứng minh hiệu quả và an toàn. Các sản phẩm khác chưa được Bộ Y tế cấp phép, thậm chí một số sản phẩm đã bị phát hiện chứa chất cấ...
Bấm huyệt nào giúp giảm đau nửa đầu?

Bấm huyệt nào giúp giảm đau nửa đầu?

09:25:15 07/02/2025
Trong đa phần các trường hợp người bệnh hoàn toàn có thể sử dụng bấm huyệt làm phương pháp hỗ trợ điều trị, vừa an toàn lại hiệu quả trong việc làm dịu cơn đau.
Các dấu hiệu cảnh báo trẻ mắc cúm cần nhập viện khẩn cấp

Các dấu hiệu cảnh báo trẻ mắc cúm cần nhập viện khẩn cấp

09:02:10 07/02/2025
Các biến chứng chủ yếu là suy hô hấp, viêm phổi, viêm thanh khí phế quản, viêm tai giữa, viêm não, viêm cơ tim, nhiễm khuẩn thứ phát..., thậm chí làm trầm trọng hơn tình trạng của bệnh nhi mắc bệnh nền, gia tăng nguy cơ tử vong.
Ho khan, nuốt nghẹn, phát hiện ung thư hiếm gặp

Ho khan, nuốt nghẹn, phát hiện ung thư hiếm gặp

09:00:18 07/02/2025
Triệu chứng ho khan và cảm giác nuốt nghẹn thường gặp ở nhiều bệnh lý, nhưng nếu chúng kéo dài và không có dấu hiệu cải thiện, như trường hợp của ông Đ., việc thăm khám và chẩn đoán sớm là vô cùng quan trọng.
Ba trẻ trong gia đình ở Hà Nội cùng mắc cúm A, trong đó có 2 trẻ viêm phổi

Ba trẻ trong gia đình ở Hà Nội cùng mắc cúm A, trong đó có 2 trẻ viêm phổi

08:58:24 07/02/2025
Người mắc cúm A sẽ có một số biểu hiện đặc trưng như: sốt cao, sốt kéo dài, đau họng, viêm họng, ho nhiều và kéo dài, ớn lạnh, khó thở, mệt mỏi, chảy nước mắt khi ra ngoài sáng. Trẻ em nhiễm bệnh rất dễ gặp tình trạng nôn mửa, hoặc tiêu...
Nhiễm cúm A nguy hiểm thế nào?

Nhiễm cúm A nguy hiểm thế nào?

08:46:40 07/02/2025
Các loại cúm A và B là các dạng nhiễm trùng phổ biến hơn, thường xuyên gây ra dịch bệnh theo mùa. Cúm loại C thường chỉ gây nhiễm trùng đường hô hấp nhẹ.
Bác sĩ khuyến cáo 5 trường hợp cần đi viện khi bị cúm để tránh biến chứng nặng

Bác sĩ khuyến cáo 5 trường hợp cần đi viện khi bị cúm để tránh biến chứng nặng

06:16:31 07/02/2025
Vậy nên, để tránh gặp phải những biến chứng nắng, bác sĩ khuyến cáo những người có bệnh nền, người suy giảm miễn dịch, người ghép tạng, người có bệnh phổi, bệnh tim mãn tính thì nên đi viện khi bị cúm mùa.
Cách phòng bệnh đau xương khớp mùa Xuân

Cách phòng bệnh đau xương khớp mùa Xuân

06:14:23 07/02/2025
Khi khớp có dấu hiệu đau nhức, tê cứng, cần làm ấm xung quanh vị trí đau bằng xoa dầu hoặc cao nóng, sử dụng túi chườm, lá ngải sao với muối... để các mạch máu giãn ra, khí huyết lưu thông được dễ dàng đến nuôi các khớp.
Những trường hợp nào bị cúm cần đến ngay bệnh viện?

Những trường hợp nào bị cúm cần đến ngay bệnh viện?

06:12:17 07/02/2025
Tuy nhiên, với bất cứ bệnh lý nào đều có tỷ lệ diễn biến bất thường, bệnh cúm mùa cũng vậy, một số người mắc sẽ có biến chứng nặng. Diễn biến nặng ở cúm mùa như viêm phổi, tổn thương các cơ quan phủ tạng khác và tỷ lệ rất nhỏ dẫn đến tử...
Gia tăng các ca mắc cúm diễn biến nặng

Gia tăng các ca mắc cúm diễn biến nặng

06:10:01 07/02/2025
Các bệnh nhân cúm gia tăng trong những tháng gần đây với hàng chục ca mắc cúm; số bệnh nhân mắc cúm đến khám ngoại cũng cũng khá đông.
Gắp thành công đinh vít dài 5cm trong dạ dày bệnh nhi 15 tháng tuổi

Gắp thành công đinh vít dài 5cm trong dạ dày bệnh nhi 15 tháng tuổi

06:07:47 07/02/2025
Theo bác sỹ Nguyễn Xuân Thu, nếu bệnh nhi đến chậm khoảng 1 giờ nữa thì dị vật có thể di chuyển xuống ruột, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như thủng ruột, chảy máu... buộc phải phẫu thuật mở để xử lý.
Sau khung giờ này, tốt nhất không nên tắm

Sau khung giờ này, tốt nhất không nên tắm

05:51:38 07/02/2025
Cần vệ sinh miệng, họng sạch sẽ hàng ngày; súc miệng bằng nước ấm có pha chút muối loãng giúp sát trùng cổ họng và hạn chế viêm họng. Thường xuyên rửa tay với xà phòng để loại bỏ vi khuẩn, virus; tiêm vaccine để phòng ngừa bệnh cúm.

Có thể bạn quan tâm

Rùng mình trước cảnh 102 con rắn độc làm ổ trong vườn nhà ở Australia

Rùng mình trước cảnh 102 con rắn độc làm ổ trong vườn nhà ở Australia

Lạ vui

10:56:53 07/02/2025
Một người đàn ông ở Sydney (Australia) ban đầu phát hiện 6 con rắn trong đống phân sau vườn, nhưng số lượng nhanh chóng tăng lên khi những con rắn cái sinh con này đến con khác .
Trang phục HoL Faker lộ bằng chứng "pay to win" nhưng cộng đồng lại muốn điều "không tưởng"

Trang phục HoL Faker lộ bằng chứng "pay to win" nhưng cộng đồng lại muốn điều "không tưởng"

Mọt game

10:54:29 07/02/2025
Trong lịch sử LMHT, có lẽ Faker luôn được công nhận là tuyển thủ vĩ đại nhất với số lượng danh hiệu CKTG vượt trội. Vì vậy, việc Riot Games tạo ra trang phục để tôn vinh Quỷ Vương cũng là điều hợp lý
Các bước cấp ẩm cho da khô

Các bước cấp ẩm cho da khô

Làm đẹp

10:51:10 07/02/2025
Mỗi loại da sẽ có đặc tính riêng và cần chế độ chăm sóc khác nhau. Đối với type da khô, bạn cần chú trọng nhiều vào bước dưỡng ẩm và khóa ẩm. Tuy nhiên, trước khi chăm sóc da cũng không được bỏ qua bước vệ sinh da.
Cách bày ban thờ Thần Tài chuẩn phong thủy đón ngày vía Thần Tài

Cách bày ban thờ Thần Tài chuẩn phong thủy đón ngày vía Thần Tài

Trắc nghiệm

10:47:20 07/02/2025
Bài trí ban thờ Thần Tài chuẩn phong thủy là cách tốt để các gia chủ gửi gắm mong cầu làm ăn phát tài, sinh lộc với những may mắn, thuận lợi trong công việc.
Thể hiện phong thái tự tin, thời thượng cùng áo hoa, váy voan hoa

Thể hiện phong thái tự tin, thời thượng cùng áo hoa, váy voan hoa

Thời trang

10:43:43 07/02/2025
Áo hoa, váy voan hoa là những trang phục vừa phù hợp với thời tiết mát mẻ của mùa xuân, vừa giúp quý cô thể hiện rõ nét phong thái tự tin và thời thượng của mình.
Cuộc đời sóng gió của nữ chính 'Vườn sao băng' phiên bản Hàn Quốc

Cuộc đời sóng gió của nữ chính 'Vườn sao băng' phiên bản Hàn Quốc

Sao châu á

10:31:52 07/02/2025
Goo Hye Sun từng nổi tiếng khắp châu Á qua siêu phẩm Vườn sao băng phiên bản Hàn Quốc nhưng sự nghiệp phim ảnh thực tế lại lận đận, hôn nhân cũng sóng gió.
Thông tin mới vụ xe tải cán qua người đi xe máy 2 lần trên Quốc lộ 51 ở Đồng Nai

Thông tin mới vụ xe tải cán qua người đi xe máy 2 lần trên Quốc lộ 51 ở Đồng Nai

Tin nổi bật

10:28:25 07/02/2025
Cơ quan CSĐT Công an TP Biên Hòa (Đồng Nai) vừa ban hành kết luận điều tra, đề nghị truy tố đối với bị can Đỗ Minh Tân (28 tuổi, quê Bến Tre) về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ theo điểm a khoản 1 Điều 260 BLHS.
Lê Giang: "Trấn Thành là nghệ sĩ tài năng và tận tâm"

Lê Giang: "Trấn Thành là nghệ sĩ tài năng và tận tâm"

Sao việt

10:19:54 07/02/2025
Nữ diễn viên gọi người em thân thiết Trấn Thành là nghệ sĩ tài năng và tận tâm, cũng như là bảo chứng phòng vé khi ra mắt phim.
Bộ ảnh cưới "thời ông bà anh" của cặp đôi Bắc Giang gây sốt mạng

Bộ ảnh cưới "thời ông bà anh" của cặp đôi Bắc Giang gây sốt mạng

Netizen

10:08:20 07/02/2025
Bộ ảnh cưới của cặp đôi đến từ Bắc Giang đang trở thành tâm điểm chú ý trên mạng xã hội nhờ phong cách độc đáo tái hiện không khí đám cưới từ thập niên 1980.
Ái nữ cựu chủ tịch CLB Sài Gòn ăn mặc xuề xòa đi ngoài đường lúc 12h đêm đúng ngày Duy Mạnh vắng

Ái nữ cựu chủ tịch CLB Sài Gòn ăn mặc xuề xòa đi ngoài đường lúc 12h đêm đúng ngày Duy Mạnh vắng

Sao thể thao

09:54:10 07/02/2025
Quỳnh Anh hoàn thành công việc trở về nhà vào lúc gần 12h đêm. Cô nàng cập nhật trạng thái trên mạng xã hội khiến dân tình lập tức chú ý.
Phim "Đèn âm hồn" mang đến trải nghiệm mới mẻ về văn hóa, phong tục Bắc Bộ

Phim "Đèn âm hồn" mang đến trải nghiệm mới mẻ về văn hóa, phong tục Bắc Bộ

Hậu trường phim

09:32:56 07/02/2025
Dù là phim đầu tay nhưng đạo diễn Hoàng Nam đã thành công mang đến một bộ phim gia đình pha lẫn yếu tố tâm linh mang đậm dấu ấn văn hóa Việt.