SpaceX lập kỷ lục mới, phóng 143 vệ tinh cùng một tên lửa
Tên lửa Falcon 9 của SpaceX đã đưa 143 vệ tinh lên quỹ đạo, thiết lập một kỷ lục thế giới mới cho quả tên lửa phóng nhiều vệ tinh nhất.
Tên lửa Falcon 9 rời bệ phóng tại Florida, Mỹ.
Theo CNN, tên lửa Falcon 9 đã rời bệ phóng tại Khu tổ hợp Phóng Vũ trụ 40 tại Căn cứ Lực lượng Vũ trụ Mỹ ở Mũi Canavera, bang Florida vào ngày 24/1 (theo giờ địa phương).
Sứ mạng có tên Transporter-1 đã mang theo 10 vệ tinh dành cho mạng internet Starlink của SpaceX và 133 vệ tinh khác cho nhiều khách hàng khác nhau, bao gồm Planet (công ty điều hành vệ tinh hình ảnh Trái đất) và ICEYE (phát triển vệ tinh radar nhỏ theo dõi lũ lụt và băng).
Kỷ lục trước đây của tên lửa mang nhiều vệ tinh nhất thuộc về tên lửa PSLV của Ấn Độ, mang theo 104 vệ tinh trong lần phóng năm 2017.
Xem video tên lửa Falcon mang theo 143 vệ tinh rời bệ phóng
Sứ mạng Transporter-1 của Space X là lần đầu tiên trong chương trình chia sẻ tên lửa mà SpaceX công bố năm 2019. Vào thời điểm đó, công ty cho biết, họ sẽ dành các vụ phóng tên lửa Falcon 9 “theo lịch trình thường xuyên” của mình để mang theo một loạt vệ tinh nhỏ (còn gọi là smallsat), “thay vì tập trung vào một thiết bị trọng tải lớn”.
Vệ tinh nhỏ đã xuất hiện gia tăng nhanh chóng trong vài năm qua. Những vệ tinh này có kích thước từ nhỏ như một chiếc điện thoại thông minh đến lớn như chiếc tủ lạnh. Khi các smallsat ngày càng tiên tiến hơn, nhiều doanh nghiệp đã tham gia vào thị trường hứa hẹn cung cấp các dịch vụ sử dụng công nghệ vệ tinh nhỏ mới.
Thông thường các vệ tinh nhỏ được đưa lên quỹ đạo bằng cách gắn cùng với những vệ tinh lớn, đắt tiền hơn, và danh sách chờ đợi thường kéo dài.
Tuy nhiên hoạt động phóng vệ tinh nhỏ đã có được động lực lớn nhờ thị trường vệ tinh nhỏ đang bùng nổ. Hàng chục công ty tên lửa mới hứa hẹn sẽ chế tạo các tên lửa thu nhỏ có thể phóng nhanh và dễ dàng các loại vệ tinh nhỏ.
Hai công ty như vậy, Rocket Lab và Virgin Orbit, đã phóng thành công tên lửa thu nhỏ lên quỹ đạo và bắt đầu hoạt động thương mại.
Tên lửa Falcon 9 của SpaceX lớn hơn nhiều so với tên lửa của Rocket Lab và Virgin Orbit, và chúng thường được sử dụng để phóng các phương tiện viễn thông cao cấp, vệ tinh do thám hoặc tàu vũ trụ Dragon chuyên chở các phi hành gia và hàng hoá đến Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS).
143 vệ tinh nhỏ được gắn vào các vị trí của tên lửa trước vụ phóng ngày 24/1. Ảnh: SpaceX
Quyết định thực hiện các sứ mạng bổ sung nhằm đưa vệ tinh nhỏ lên quỹ đạo là lần đầu tiên với SpaceX và là dấu hiệu cho thấy mức độ quan tâm đến ngành công nghiệp này đã tăng lên.
Tuy nhiên, khi số lượng thiết bị trên quỹ đạo ngày càng tăng, các chuyên gia ngày càng lo ngại về tình trạng tắc nghẽn. Trước đây, các vệ tinh đã va chạm vào nhau trên quỹ đạo, và mặc dù những sự cố như vậy không gây ra nhiều mối đe dọa cho con người trên mặt đất, mảnh vỡ từ các vụ va chạm có thể ở lại quỹ đạo trong nhiều năm hoặc nhiều thập kỷ.
Hai tàu chuyên dụng của SpaceX đã thu hồi thành công phần mũi hình nón của tên lửa Falcon 9 trong vụ phóng ngày 24/1/2021.
SpaceX là tên gọi tắt của Tập đoàn Công nghệ Khai phá Không gian (Space Exploration Technologies Corporation), một công ty tư nhân chế tạo và cung cấp dịch vụ tên lửa đẩy và tàu vũ trụ của Mỹ có trụ sở tại Hawthorne, California. Công ty được thành lập năm 2002 bởi Elon Musk, doanh nhân tỷ phú đã sáng lập công ty PayPal và Tesla Motors. SpaceX đã phát triển các tên lửa đẩy Falcon 1, Falcon 9 và Falcon Heavy với mục đích trở thành các tên lửa có thể tái sử dụng được. Công ty cũng đang phát triển tàu không gian Dragon và Crew Dragon được phóng lên quỹ đạo nhờ tên lửa Falcon 9.
'Mắt thần' tỷ đô giúp Mỹ phát hiện sớm tên lửa Trung Quốc
Radar cảnh giới 1,4 tỷ USD tại đảo Đài Loan có thể giúp Mỹ phát hiện tên lửa đạn đạo của Trung Quốc ngay khi rời bệ phóng.
Radar cảnh giới tầm xa AN/FPS-115 "Pave Paws", được Mỹ phát triển cho nhiệm vụ phát hiện sớm tên lửa đạn đạo và máy bay, đang ngày càng đóng vai trò quan trọng với Đài Bắc và Washington trong bối cảnh căng thẳng khu vực leo thang.
Giới chuyên gia cho rằng hệ thống Pave Paws đặt trên đỉnh núi cao 2.600 m ở huyện Tân Trúc, phía bắc đảo Đài Loan sẽ là "mắt thần" giúp cảnh báo sớm đòn tấn công bằng tên lửa đạn đạo của Trung Quốc nhằm vào các căn cứ Mỹ ở châu Á - Thái Bình Dương, giúp Washington và đồng minh có thời gian phản ứng.
Đài radar Pave Paws đặt ở phía bắc đảo Đài Loan. Ảnh: Wired .
Mỹ đồng ý bán một hệ thống AN/FPS-115 cho Đài Loan vào năm 2000, nó được lắp đặt năm 2006 và đưa vào biên chế lực lượng phòng vệ hòn đảo năm 2013. Hệ thống có trị giá 1,4 tỷ USD và từng trải qua hai lần nâng cấp. Việc được xây dựng nên núi cao giúp tổ hợp này theo dõi cả mục tiêu trên mặt biển, thay vì mục tiêu trên không như phiên bản triển khai tại Mỹ.
Hệ thống AN/FPS-115 có thể phát hiện tên lửa đạn đạo được phóng từ khoảng cách 5.000 km và bám bắt mục tiêu với độ chính xác cao từ khoảng cách 2.000 km. Hệ thống này được kết nối với mạng lưới cảnh báo sớm của Mỹ, cho phép Đài Bắc và Washington có tối đa 6 phút để phản ứng với một vụ tấn công bằng tên lửa đạn đạo của Bắc Kinh.
Giới quan sát cho rằng vai trò và tính năng của "mắt thần" AN/FPS-115 khiến nó trở thành mục tiêu tấn công hàng đầu của Trung Quốc trong kế hoạch tiềm năng thu hồi Đài Loan bằng vũ lực. "Quân đội Trung Quốc sẽ loại bỏ hệ thống radar này đầu tiên, nhằm cắt đứt hệ thống đường truyền dữ liệu tác chiến của hòn đảo", Sun Hai-tao, cựu tướng lực lượng phòng vệ Đài Loan, nhận định.
Tuy nhiên, ngay cả khi kịch bản này diễn ra, hệ thống Pave Paws vẫn mang lại nhiều thông tin quan trọng cho Đài Loan và Mỹ.
"Hòn đảo đã đầu tư nhiều nguồn lực lớn để bảo vệ cụm radar, trong đó có lá chắn tên lửa gồm hệ thống phòng không tầm xa Patriot III, tổ hợp phòng không nội địa Thiên Cung 2 và 3, máy bay cảnh báo sớm và các vũ khí phòng không tầm ngắn", Wang Kung-yi, người đứng đầu Hiệp hội Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế Đài Loan, cho hay.
Đài Bắc dường như cũng lắp đặt những hệ thống gây nhiễu tín hiệu định vị vệ tinh quanh đài radar Pave Paws để ngăn quân đội Trung Quốc thu được tọa độ chính xác của nó.
Nhiều người Đài Loan từng chỉ trích sự xuất hiện của Pave Paws, cho rằng nó là cơ sở radar của Mỹ và không đóng góp gì vào năng lực phòng vệ hòn đảo, chi phí triển khai và vận hành hệ thống này cũng bị đặt dấu hỏi.
Ngoài khoản tiền 1,4 tỷ USD ban đầu, Đài Loan cũng phải chi gần 25 triệu USD/năm để bảo dưỡng và duy trì hoạt động cho hệ thống AN/FPS-115. Các công đoạn bảo dưỡng chủ chốt hoàn toàn do kỹ thuật viên Mỹ đảm nhiệm, do Washington không chia sẻ công nghệ lõi cho Đài Bắc. Giới chức hòn đảo từng xác nhận toàn bộ thông tin tình báo từ Pave Paws đều được chia sẻ với Mỹ.
Cụm radar AN/FPS-115 trên ảnh vệ tinh. Ảnh: Google Earth .
Su Tzu-yun, giáo sư nghiên cứu chiến lược tại Đại học Tamkang ở Đài Bắc, cho biết chia sẻ tin tình báo giữa Mỹ và Đài Loan rất quan trọng trong bối cảnh eo biển Đài Loan đang trở thành điểm nóng có nguy cơ bùng phát xung đột khu vực.
"Pave Paws có năng lực rất mạnh, nó có thể phát hiện những cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm. Chia sẻ dữ liệu theo thời gian thực với Mỹ cho phép hệ thống radar này bám bắt mục tiêu, hỗ trợ nỗ lực đối phó mọi cuộc tấn công bất ngờ từ dưới lòng biển của Trung Quốc đại lục", Su nói.
Bắc Kinh đang tăng cường hiện diện quân sự ở Biển Đông và biển Hoa Đông nhằm cạnh tranh với hoạt động của Washington trong khu vực. Trong trường hợp nổ ra xung đột, các tàu ngầm Trung Quốc hoạt động trên Biển Đông có thể phóng tên lửa nhằm vào căn cứ chủ chốt của Mỹ tại Nhật Bản và Guam.
Ou Si-fu, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu An ninh và Phòng thủ Đài Loan, cho biết các tàu ngầm Trung Quốc có thể ẩn mình trên Biển Đông để tránh đòn tấn công phủ đầu và trở thành lực lượng răn đe hiệu quả khi "cuộc chiến giữa các siêu cường" bùng phát.
"Các tàu ngầm thế hệ mới của Bắc Kinh có thể mang tên lửa đạn đạo JL-3 với tầm bắn ước tính tới 14.000 km, đe dọa phần lớn lãnh thổ Mỹ. Điều đó khiến hệ thống radar cảnh giới ở Đài Loan trở nên quan trọng hơn bao giờ hết", ông nói.
Ấn Độ phóng thành công vệ tinh quan sát Trái Đất mới nhất Ngày 7/11, Ấn Độ đã phóng thành công vệ tinh quan sát Trái Đất mới nhất EOS-01 và 9 vệ tinh của khách hàng quốc tế bằng tên lửa đẩy PSLV-C49. Tên lửa đẩy PSLV-C43 mang theo vệ tinh quan sát HysIS rời bệ phóng từ Trung tâm vũ trụ Satish Dhawan (SDSC), đảo Sriharikota, ngoài khơi vịnh Bengal, Ấn Độ ngày 29/11/2018....